Aile Terapisinde Bilişsel Davranışçı Yaklaşım

Aile Terapisinde Bilişsel Davranışçı Yaklaşım

Munson, çeşitli klinisyenlerin uyguladığı en az 18 değişikli bilişsel terapi tipinden söz eder, ancak biz burada akılcı duygusal ve bilişsel ve davranışçı kuramları odaklanacağız. Akılcı duygusal terapist, aile üyelerinin mantık dışı inançlarını duygusal sıkıntıların temelini oluşturduğunu görmesine yardım eder. Aile üyelerini abc kuramı yani yaşanan sorunların aile içindeki belirli harekete geçirici olaylardan kaynaklandığı anlatılır. (a), mantık dışı inançların ortaya çıkarılması öğretiler (b), ve bu inançlar sorgulanır (c)ada amaç, inanç Ve beklentilerin daha mantıklı bir temele oturtularak değiştirilmesidir. Terapistin rolü aileye duygusal sorunların gerçekdışı inançlardan kaynaklandığı ve bu kendi kendini engelleyen düşüncelerin gözden geçirilmesi yoluyla aile yaşamının daha nitelikli hale getirilebileceğini öğretmektir. Bilişler, duygular ve davranışlar birbirlerine Karşılıklı etki ettiği kabul edilir, yani bilişsel çıkarım duygu ve davranış ortaya çıkarabilirken, duygu ve davranışlar da bilişi etkileyebilir. Bilişsel davranışçı yaklaşım, sistemler kuramıyla da bağdaşır ve aile üyelerinin eşzamanlı olarak birbirlerini etkilediği ve birbirinden etkilendiği görüşüne benimser. Bir aile üyesinin davranışları diğer üyelerinin davranış, biliş ve duygularını tetikler ve Bu da karşılığında ilk üyede tepkisel biliş, davranış ve duygular doğurur. Bu süreçte aile dinamiklerinde istikrarsızlık artar ve bu da aileyi negatif çatışma girdaplarına açık hale getirir.

aile çift terapisi

aile çift terapisi

Bireyler hem kendileri, kendi dünyaları ve gelecekleri hem de aileleri hakkında temel inançlar taşır. Aile hayatı ile ilgili iki şema kümesine sahiptir: 1 anne babaların kendi ailelerindeki yetiştirilmeleri ile ilgili bir şema ve 2 genel olarak aileler ile ilgili şemaları, diğer bir deyişle, Aile hayatı üzerinde kişisel kuramlar. Her iki şema tipi de bireyin aile ortamındaki tepkilerini etkiler. Örneğin; aile üyelerinin birlikte hareket etmesi gerektiği inancıyla yetiştirilen bir kadın, kocası kendi başına bir şeyler yapmak istediğinde büyük olasılıkla kendini tehlikede hissedecektir. Özellikle de kocası eşlerin kendi bağımsız ilgi alanları olması gerektiği inancıyla yetiştirildiyse, çatışma daha da ağırlık kazanacaktır. İster bilinçli ister bilinçdışı olsun, anne babaların ilk ailelerden aldıkları inançta, mevcut ayrışmasının gelişmesine yol açan ortak görüşlerine katkıda bulunur. Bu tutum kümeleri çocuk yetiştirmeye aktarılır ve uygulanır ve anne babaların çevreleri ve yaşam deneyimleri ile ilgili kendi bireysel algıları ile birleştiğinde, aile şemasının daha ileri safhalardaki gelişimini etkiler.

Bilişsel davranışçı terapistler bazı seanslarda özellikle bilişleri vurgularken diğer seanslarda davranışlara odaklanır ve davranış terapisini bütün olağan ögelerinden yararlanır: karşılıklı pekiştirme eğitimi iletişim , sorun çözme, davranış değiştirme sözleşmeleri, ev ödevleri ve anne babalık becerileri bilişsel müdahalelerin amacı aile üyelerinin kendi bilişlerini geçerliliğini ve uygunluğunu denetleme becerilerinin geliştirilmesidir.

Bilişsel müdahalelerin etkili olabilmesi için belirli bilişsel çarpıtmalar ortaya çıkarılmalı ve davranışlarda kendi varsayımını sınamayı öğrenmelidir. Bu araştırmalar süreci de açıklamalar getirme ve önerilerde bulunma şeklinde değil sokratik bir sorgulama şeklinde gerçekleştirilir.  Bilişsel yaklaşımın en önemli amaçlarından biri aile üyelerinin aklına gelen otomatik düşüncelerin saptanmasıdır. Bu tip otomatik düşünceler (ağlıyor demek ki bana kızgın) genellikle temeldeki yanlış olabilecek şemaları (kadınlar mutsuzlukların nedeni olarak genelde erkekleri görür) yansıtmaları bakımından önemlidir.

Otomatik düşünceleri saptama becerilerini arttırmak için danışanlar bir günlük tutmaya ve otomatik düşünceleri tetikleyen durumları ve bunların ortaya çıkardığı duygusal tepkileri not almaya teşvik edilir. Terapistin görevi daha sonra bu varsayımlara doğrudan karşı çıkmak değil bunlar üzerine bir dizi soru sormaktır.

 

Psikolog  Tuğba DUMAN

Facebook
Twitter
LinkedIn
Telegram
Comments

Related posts