Bilişsel Çarpıtmalar Ve Otomatik Düşünceler

Bilişlerimiz, duygu ve davranışlarımızı , davranışlarımız da düşünce şeklimizi ve duygularımızı etkiler. Bilişsel yapı, bireylerin olayları algılama, yorumlama ve anlam yükleme şekilleriyle ilgilenir.

Bazen tepkiler, olayların yanlış algılanması, yanlış yorumlanması veya kendine özgü, işlevsel olmayan yorumlarından dolayı uyumsuzdur.Birey sürekli çevresinde kendisiyle ilgili bilgileri ve verileri toplama eğilimindedir. Bu bilgileri  kendisi, diğer insanlar ve dünyayla ilgili varsayımlar geliştirmek için kullanır.

Birey içsel süreçlerinin kiminin farkında olmayabilir. Farkında olmadığı şeyler psikanalizdeki  bilinçdışı gibi farklı bir alanda değildir. Bilinçli bir çabayla bunların bir kısmına ulaşır. 

Bilişsel Çarpıtmalar  ( Düşünce Hataları)

Bilişsel çarpıtmalar beyninizin gerçeği yansıtmayan bağlantılar kurması, düşünmedeki sistematik hatalardır. Bu yapıda yer alan işlevsiz inançlar bireyin düşüncesini biçimlendirerek psikopatolojiye özgü bilişsel hatalara yol açarlar. Bizi olaylardan ziyade, olay ile ilgili düşüncelerimiz üzer. 

1.Keyfi çıkarsama: 

Destekleyici kanıtlar olmaksızın ya da gerçekte tersine kanıtlar olduğu durumda bile belli bir sonuca ulaşmaktır.  

“Bir çok şeyi yapabildim ama öyle hissediyorum ki ben başarısız biriyim“ 

2. Seçici soyutlama (zihinsel filtreleme): 

Resmin tamamını görmek yerine olumsuz bir detaya aşırı dikkat etmedir. 

Sen iyisin ama zamanlamaya dikkat et denilen kişinin “benim çalışmamdan memnun değil” demesi. 

3. Aşırı genelleme: 

Mevcut durumun çok ötesinde kapsamlı negatif bir sonuca ulaşmaktır. 

Bu tür şeyler hep benim başıma gelir. 

4. Büyültme ve Küçültme: 

Bir şeyi normalden daha fazla veya daha az önemli görmektir. Bu düşünce hatasını yapan kişiler kendi yaptıklarını küçük, yapamadıklarını büyük görürler.  

“ İyi notu herkes alabilir” 

5. İkili Düşünme (Hep ya da Hiç biçiminde):

 Her türlü deneyim ve yaşantının iki uç bağlamında değerlendirilmesidir. Siyah ve beyaz, kutuplaştırılmış ya da ikiye bölünmüş düşünce de denir. 

‘’Ben tamamen başarılı değilsem, başarısız biriyim’’  

6.Kişiselleştirme: 

Kişinin kendisiyle çok az ilgili olan ya da hiç ilgili olmadığı olumsuz olayı kendisiyle bağlantılı olarak görmesi ve olayın olumsuz sonuçlarından kendisini sorumlu tutmasıdır.  

Toplantıya birisi gelmediğinde “ben varım diye gelmedi” diye düşünmesi gibi.

7. Felaketleştirme:

 Olası diğer sonuçları hesaba katmaksızın geleceği hep olumsuz olarak öngörmektir.  

Heyecandan tek bir kelime bile edemeyeceğim” 

8.Zorunluluk ifadeleri: 

Kişinin kendisi ve diğerlerinin nasıl davranması ve dünyanın nasıl olması gerektiği konusunda katı kurallarının olması ve bu kuralların gerçekleşmemesi durumunda olabilecek sonuçları abartmasıdır. – meli, -malı düşünce tarzı. 

 “Bana karşı çıkmamalı” “Hiç hata yapmamalıyım” 

9.Zihin okuma:

Diğer insanların ne düşündüğünü bildiğimize ve onların da bizim ne düşündüğümüzü bildiklerine ya da bilmeleri gerektiğine inanmaktır. 

“Beni zavallı buldu.” 

10. Duygudan sonuca ulaşma: 

Tersine kanıtlar olmasına karşın bunları yok sayarak, sadece öyle hissedildiği için (aslında inanıldığı için) bir şeyin doğru olduğuna inanmaktır.  

“Eğer korkuyorsam demek ki korkulacak bir şey var” 

11. Etiketleme:

 Daha uygun ve gerçeği kapsayabilecek değerlendirmeler yapmak yerine, kişinin kendisine ve diğerlerine genel etiketler yapıştırması ve bütün durumu bu nitelemenin ışığında değerlendirmesidir.  

‘’Kaybeden biriyim.O işe yaramaz biri’’ 

Otomatik Düşünceler 

Otomatik düşünceler, daha açık bir düşünce akışıyla bir arada var olan bir düşünce akışıdır. (Beck,1964) 

 Bu düşünceler aklımıza kendiliğinden gelen, bizim özellikle düşünmeyi istemediğimiz düşüncelerdir. Sıklıkla fark edilmezler, sadece eşlik eden duygu fark edilir. Ancak dikkatimizi verirsek tanımlayabilir ve anlayabiliriz. Kendiliğinden gelen bu düşünceler, kişiye acı veren duygusal tepkilere ve işlevsel olmayan davranışlara da yol açarlar. Bu düşünceler ile ilgili en önemli ipuçlarından biri, yoğun duygulanımın yaşandığı sırada ortaya çıkmasıdır. 

Otomatik düşünceler genellikle kısa ve özdür , kişi sıklıkla kendi düşüncelerinden ziyade bu düşüncelerin sonucu olan duygularının bilincinde olur.Bu düşümceler sözel kalıp,görel kalıp ya da her iki şekilde birden olabilir. 

İnsanlar genellikle otomatik düşüncelerini,üzerinde düşünmeden veya değerlendirme olmaksızın doğru kabul ederler.Daha uygun bir şekilde bu düşünceleri tanımlamak,değerlendirmek ve yanıtlamak genelde olumlu bir duygu dönüşümüne neden olur.  Otomatik düşünceleri tanımlamak için gerekli öğrenme yeteneği diğer herhangi bir yeteneği öğrenmek gibidir.Bazıları hızlı bir şekilde yapabilirken, bazılarının daha fazla rehberliğe ve pratiğe ihtiyacı vardır.

Bilişsel davranışçı terapi modeli, terapist ve danışanın işbirliği içinde çalışarak, danışanın otomatik düşünceleri ve bunların altında yatan temel inanç ve şemaları incelemesine dayanır. Kişinin düşünceleri dikkatlice gözden geçirilir ve desteklenen veya çürütülen hipotez olarak değerlendirilir. Terapi süreci ile danışan kendi kendinin terapisti olmayı öğrenir böylelikle gelecekteki sorunlara yönelikte beceriler kazanmış olur.

Psk. Zahide KUYUMCU

Psikolog, öneri,Anadolu, yakası psikolog öneri, avrupa yakası psikolog, öneri, en iyi psikolog avrupa yakası, istanbul psikolog tavsiye, ücretsiz psikolog, istanbul psikolog fiyatları, psikolog ücretleri, istanbul psikolog, şişli psikolog, psikolog ücretleri, online terapi, psikolog fiyatları, pedagog, psikolog randevu, psikolog merkezi, psikolojik testler, online terapi, yetişkin terapi ,çocuk-ergen terapi, aile-çift terapi, hipnoz terapi, çocuk ergen, cinsel terapi, terspist, panik atak, özgüven, depresyon, ilişki problemi, travma, okb, vesvese, takıntı, obsesif kompalsif bozukluk, kişilik bozukluğu, paranoid, kişilik bozukluğu, narsizim, narsisizm, borderline, kişilik, bozukluğu, çekingen, anksiyete, kaygı, sosyal fobi, çekingenlik, kararsızlık, kapalı yer korkusu, klostrofobi, hassas bağırsak sendromu, erken boşalma, iktidarsızlık, erektil disfonksiyonel bozukluk, vajinismus, Adalar, Arnavutköy, Ataşehir, Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Başakşehir, Bayrampaşa, Beşiktaş, Beykoz, Beylikdüzü, Beyoğlu, Büyükçekmece, Çatalca, Çekmeköy, Esenler, Esenyurt, Eyüpsultan, Fatih, Gaziosmanpaşa, Güngören, Kadıköy, Kağıthane, Kartal, Küçükçekmece, Maltepe, Pendik, Sancaktepe, Sarıyer, Silivri, Sultanbeyli, Sultangazi, Şile, Şişli, Tuzla, Ümraniye, Üsküdar ve Zeytinburnu, Adana, Adıyaman, Afyonkarahisar, Ağrı, Amasya, Ankara, Antalya, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankır,ı Çorum, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Hatay, Isparta, Mersin, İstanbul, İzmir, Kars, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kırşehir, Kocaeli, Konya, Kütahya, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Muş, Nevşehir, Niğde, Ordu, Rize, Sakarya, Samsun, Siirt, Sinop, Sivas, Tekirdağ, Tokat, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Uşak, Van, Yozgat, Zonguldak, Aksaray, Bayburt, Karaman, Kırıkkale, Batman, Şırnak, Bartın, Ardahan, Iğdır, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye, Düzce, psikologPsikolog, öneri,Anadolu, yakası psikolog öneri, avrupa yakası psikolog, öneri, en iyi psikolog avrupa yakası, istanbul psikolog tavsiye, ücretsiz psikolog, istanbul psikolog fiyatları, psikolog ücretleri, istanbul psikolog, şişli psikolog, psikolog ücretleri, online terapi, psikolog fiyatları, pedagog, psikolog randevu, psikolog merkezi, psikolojik testler, online terapi, yetişkin terapi ,çocuk-ergen terapi, aile-çift terapi, hipnoz terapi, çocuk ergen, cinsel terapi, terspist, panik atak, özgüven, depresyon, ilişki problemi, travma, okb, vesvese, takıntı, obsesif kompalsif bozukluk, kişilik bozukluğu, paranoid, kişilik bozukluğu, narsizim, narsisizm, borderline, kişilik, bozukluğu, çekingen, anksiyete, kaygı, sosyal fobi, çekingenlik, kararsızlık, kapalı yer korkusu, klostrofobi, hassas bağırsak sendromu, erken boşalma, iktidarsızlık, erektil disfonksiyonel bozukluk, vajinismus, Adalar, Arnavutköy, Ataşehir, Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Başakşehir, Bayrampaşa, Beşiktaş, Beykoz, Beylikdüzü, Beyoğlu, Büyükçekmece, Çatalca, Çekmeköy, Esenler, Esenyurt, Eyüpsultan, Fatih, Gaziosmanpaşa, Güngören, Kadıköy, Kağıthane, Kartal, Küçükçekmece, Maltepe, Pendik, Sancaktepe, Sarıyer, Silivri, Sultanbeyli, Sultangazi, Şile, Şişli, Tuzla, Ümraniye, Üsküdar ve Zeytinburnu, Adana, Adıyaman, Afyonkarahisar, Ağrı, Amasya, Ankara, Antalya, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankır,ı Çorum, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Hatay, Isparta, Mersin, İstanbul, İzmir, Kars, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kırşehir, Kocaeli, Konya, Kütahya, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Muş, Nevşehir, Niğde, Ordu, Rize, Sakarya, Samsun, Siirt, Sinop, Sivas, Tekirdağ, Tokat, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Uşak, Van, Yozgat, Zonguldak, Aksaray, Bayburt, Karaman, Kırıkkale, Batman, Şırnak, Bartın, Ardahan, Iğdır, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye, Düzce, psikolog

Facebook
Twitter
LinkedIn
Telegram
Comments

Related posts