Her Zaman Uyum Sağlayabilir Miyiz?

Bowen Aile Sistemleri Terapisi Modelinde Terapi Süreci

Bowen Aile Sistemleri Terapisi Modelinde Terapi Süreci-istanbul psikolog,online terapi

Değerlendirme

Değerlendirme ortadaki sorunun geçmişi ile başlar. Bunu çekirdek ailenin geçmişi, anne babanın tanışmasıyla, flört evresiyle, evlilikleriyle ve çocuk büyütme ile ilgili bilgiler izler. Değerlendirmenin bir sonraki bölümünde iki eşin geçmişleri; doğumları, kardeş ilişkileri, çocukluklarıyla ilgili önemli olgular ve anne babalarının geçmişteki ve mevcut işleyişleriyle ilgilidir.  Bu bilgiler en az üç kuşağı içeren genograma kaydedilir.

Genogram aile üyelerini ve birbirleriyle ilişkilerini içeren şematik çizelgelerdir. Yaşlar, evlenme tarihleri, ölümler ve coğrafi konumlar bu şemada yer alır. Kareler erkekleri daireler kadınları temsil eder ve bu şekillerin içinde kişilerin yaşları yer alır. Yatay çizgiler evlilikleri temsil eder ve evlenme tarihleri çizginin üzerine yazılır; dikey çizgiler anne babalar ile çocukları birbirine bağlar. şişli psikolog

Bu genogram tek başına bir şey ifade etmez. Fred Amca’nın alkolik olması ya da büyükannenin Rus göçmeni olması gibi olmalar kuşaklar boyuca aktarılan duygusal tepkisellik örüntüleri anlaşılmadığı takdirde anlamsız kalacaktır.

Üçgenler farklı zamanlarda ortaya çıkar. Çocukların, kayınvalidenin olduğu üçgenler sıklıkla görülür. Ölüm evlenme ve boşanma gibi önemli tarihleri dikkatle incelenmelidir. Bu olaylar ailenin bütününe duygusal şok dalgaları yayar ve bu da iletişim hatlarını açabilir ya da bu olaylar derinlere gömülür ve aile üyeleri gittikçe koparlar. beşiktaş psikolog

Çekirdek ailenin tarihi anne babanın flörtü ile başlar onları birbirine çeken ne olmuştur? Bu dönemde önemli bir sorun yaşanmış mıdır? İlişkilerinin ilk dönemi nasıl geçmiştir? Terapist özenli bir geçmiş çıkarmazsa, insanların sorunlarına yeni bakış açıları getirebilecek bağlantılar gözden kaçabilir. Ailenin yaşadığı stresler ve bunlara uyum sağlama durumları özellikle ilgilenmesi gereken konulardır. Bu bilgiler ailedeki kronik kaygının ve bunun yaşanan zorlu olaylarla mı yoksa ailedeki düşük uyum düzeyiyle mi bağlantılı olduğunun değerlendirmesidir. Geniş aile ile görüşme yapılırken bununla birlikte kimle bağlantıda olunmadığını belirlemek önemlidir çünkü bağlantının koparıldığı kişiler kaygıda daha önemli rol oynuyor olabilir.

Terapi Teknikleri

Bowen terapisinde en sihirli bir kurşun varsa o da süreç sorularıdır. Süreç soruları insanların kendi içlerinde ve aralarında olup bitenleri keşfetmelerine yönelik sorulardır. “Erkek arkadaşınız sizi ihmal ettiğinde ne düşünüyorsunuz?’’ “Karınızın eleştirilerinde sizi en çok sinirlendiren ne oluyor?’’ Süreç soruları  insanları sakinleştirmeye tepkisel kaygıyı azaltmaya ve düşünmeye sevk etmeye yönelik tasarlanmıştır. Terapist çiftlerin içinde bulundukları durumları anlamalarına yardım etme amaçlı soruları yöneltir., ancak neyin yararlı neyin yararsız olduğunu açıklamaya çalışarak ve üçgenlerden sıyrılmaları için tasarlanmış görevler vererek süreci yoğunlaştırmaya ve hızlandırmaya çalışır. Bir diğer en çok kullandığı araçlardan bir diğeri de insanların ailedeki çözümlenmemiş konularla ilgili mektuplar yazmaya teşvik etmektir. Bowen terapisinde ikinci önemli teknikte ilişki deneyidir. İlişki deneylerinin amacı da danışanların genellikle duyguların yönlendirdiği davranışın tersi yönde davranmasının nasıl bir şey olduğunu yaşamalarına yardım etmektir. Buradaki birincil hedef insanların duygularının aksine davranma yetenekleri olduğunu keşfetmelerini sağlamaktır.

Çiftlerle Bowen Terapisi

Çift terapisinin özü, sizi üçgenin bir parçası yapmalarına izin vermeden her iki eşle de bağlantıda kalmayı sürdürmektir.  Uygulamada Bowen her bir eşle ayrı ayrı bağlantı kurardı ve genellikle hevesli eşle başlardı. Amacı, taraf olmadan her bir eşin olanları nasıl algıladığını ve fikrini öğrenmekti. İnsanları ilişkide sekteye uğratan şey taraf tutmaktır. Bununla birlikte, duygular düşünmenin önüne geçtiğinde, eşlerin daha fazla düşünüp daha az hissetmesini sağlayacak sorular sormak ve birbirleriyle değil, terapistle konuşmalarını sağlamak gerekir.

Aynı konular üzerine yıllar boyunca tartışan çiftler, birbirlerini ancak eşlerinin terapistle konuşmasını dinlerken duymaya başladıklarını görünce hayrete düşerler.

Aile üyelerine aile sistemindeki kendi rollerini görebilecek uzaklığı sağlamak için yer değiştirme hikayesinin kullanılması önerir. Örneğin; geçen yıl görüştüğüm bir çift sürekli tartıştıkları için birbirlerini dinlemeye zaman bulamıyordu. Eşlerinin söylediklerini dinlemeye biraz olsun başlayabilmeleri için onları birkaç seans ayırmam ve içlerindekini bireysel olarak dökebilmelerini sağlamam gerekmişti.

Üçgeni bilen bir terapist tarafsız ve nesnel kalmaya çalışır. Bunun için de en uygun duygusal mesafe düzeyini koruyabilmek gerekir. Üçgen dışında kalmak sakin bir ses tonu ve duygulardan çok, olgular üzerine konuşmayı gerektirir. Çiftler konuşurken terapist tartışılan konunun ayrıntılarına değil, etkileşim süreçlerine dikkat eder. Bir tartışmanın içeriğine odaklanması, terapistin çiftin sorunlarına duygusal açıdan dahil olduğunu gösterir. Birisi göz yaşlarına boğulduğunda terapist sakinliğini korumalı ve gözyaşlarına neden olan düşünceleri incelemelidir. Olayları ayrıntılı bir şekilde anlatılmasını istemek, boşalan duyguları dizginlemenin ve mantığa yer açmanın en iyi yollarından biridir.

Bowen nesnelliğin önemini vurgulamak için terapistten rehber ya da danışan olarak söz eder. Bowen da kendini kendi ailesinde farklılaştırmasının, çiftler tarafından duygusal üçgen içine çekilmeyi önlemenin en iyi yolu olduğunu düşünür.

Bowen çiftlere duygusal sistemlerin işleyişini öğretip onları kendi ailelerindeki ilişki ağlarını keşfetmeye teşvik ediyordu. Örneğin, kendini duygusal kovalayıcı rolüne kilitleyen bir kadından babası ile olan ilişkisini anlatması ve daha sonra bunu mevcut ilişkileriyle karşılaştırması isteniyordu. Kocası ve çocuklarıyla meşguliyet düzeyinin azaltılması uygun görüldüğünde terapist, kadını ailesinin duygusal açıdan en mesafeli üyesiyle, genellikle de babasıyla bağlantı kurmaya teşvik ediyordu. Burada yapılması gereken bağlanmanın bir ilişki kümesinden diğerine aktarılması değil, duyduğu yoğun gereksinimin kısmen henüz bitirilmemiş bir işten kaynaklandığını anlamasına yardım etmekti.

Kerr’e göre, çekirdek ailedeki ilişki sorunları tartışılırken, terapist arada sırada ilk aile ile benzer örüntüler üzerine sorular yöneltmelidir. Aile üyeleri önceki örüntülerin tekrarlandığını gördüğünde, kendi duygusal tepkilerini kabullenmeleri de kolaylaşır. Aile sistemleri kuramını öğrenmek, insanların kendi sergiledikleri örüntüleri bulmasına ve böylece kendilerini özgürleştirmelerine yardım eder.

Tek bir kişinin bütün bir aile sisteminin değişmesinde dayanak noktası olabileceği düşüncesini doğurmuştu. Böylece uygulamaların büyük bir bölümünü, tek bir kişiyle yaptığı aile terapisi oluşturmaya başladı.  Bu yöntemi diğer eş terapiye katılmayı reddettiğinde ve anne babalarından uzakta yaşayan tek anne ya da babalarla kullanıyordu.

Anne baba ile olan çözümlenmemiş duygusal bağlanmanın derecesi farklılaşmama düzeyini belirler. Farklılaşmamışlık düzeyi ne kadar yüksekse, savunma mekanizmaları ya da fiziksel uzaklık yoluyla duygusal mesafe koyma çabaları da o denli şiddetlenir.

Duygusal kesilmenin iki kesin işareti, ailenin önemini yadsıma ve dış görünüşteki bağımsızlığın abartılmasıdır. Bu durumdaki insanlar, özgürleşmeleri ve anne babaları ile seyrek görüşmeleri ile övünürler. Duygusal kesilmenin karşıtı aile üyelerinin birbirlerini hapsetmeden gerçek duygusal bağlantı kurabildiği açık ilişki sistemidir.

Üçgenleri saptamak amacıyla birisinin önceden yakın olduğu bir kişiden uzaklaşmak için kime ya da nereye gittiği sorulabilir. Üçgenin semptomlarından biri tekrarlanan yapıda olmasıdır. Üçgeni tanımlayabildiğimiz zaman bu üçgenin bir parçası olmaya son vermeyi de planlayabilirsiniz. Burada püf noktası, diğer iki kişinin kendi ilişkilerindeki sorunları kendi başlarına çözmesini sağlamaktır.

Annenin sürekli çocuğuna babadan yakındığını düşünelim. Çocuk burada bu üçgenden sıyrılmak için annesine endişelerine babasıyla tartışmasını söyleyebilir ve artık yakınmalarını dinlemeyi geri çevirebilir ya da babasına annesinin onunla ilgili yakındığını ancak doğrudan neden kendisiyle konuşmadığını bilmediğini söyleyebilir. Anne buna sinirlenebilir ama bu ömür boyu sürmez. Kurnazca bir diğer yol, annenizin yakınmalarına fazlasıyla katılmanızdır. Kusa bir süre sonra anne babayı savunmaya başlayacaktır.

Bir kez bakmaya başladığınızda üçgenlerin her yerde olduğunu görürsünüz. İş arkadaşlarıyla patronu çekiştirmek, birisine eşinin onu anlamadığını söylemek, eşini çocuklarına şikâyet etmek… Üçgenlerden kurtulmak kolay olmayabilir ama ödülü büyüktür. Getirisi yalnızca söz konusu ilişkilerde değil, tüm ilişkilerinizde görülür.

Psikolog Tuğba DUMAN

Facebook
Twitter
LinkedIn
Telegram
Comments

Related posts