Davranışçı Çift Terapisi
Bu süreç genellikle klinik görüşmeleri, belli hedef davranışların puanlandırılmasını ve evlilikle ilgili soru formlarını içerir. Bunlar arasında en yaygın kullanılan iletişim, cinsellik, sıcaklık, sosyal etkiler ve değerler gibi evlilik memnuniyetini çeşitli yönlerini içeren 23 sorudan oluşan evlilikte uyum ölçeğidir. Değerlendirmeler, çiftin ilişkisindeki güçlü ve zayıf yanlarının yanı sıra ödül ve cezaların ne şekilde uygulandığını ortaya çıkarma yönelik olarak tasarlanmıştır. Görüşmelerin amacı, hedef davranışları belirlemek ve ayrıntılandırmaktır. Bununla birlikte genel olarak, davranış terapistleri yazılı soru formlarına ve çift etkileşiminin doğrudan gözlemlenmesine görüşmelerden daha çok önem verir.
Terapi Teknikleri
Değerlendirme tamamlandıktan sonra, davranış terapisi Çifte ilişkinin sosyal öğrenme bakımından çözümlemesini yapar. Böylece, pozitif yönleri vurgulamaya ve iyimser beklentileri ve iş birliğini sürdürmeye çalışır. Evli çiftler genellikle olumsuz bir dille ifade eder: keşke benimle sürekli tartışmasa ya da sürekli şikâyet ediyor. Çoğunlukla eşlerinde artmasını istedikleri davranışı anlatmakta güçlük çekerler. Bu konuda eşleri yardımcı olmak için bazı terapistler, çiftten eşlerin hafta içinde yaptığı hoş şeylerin bir listesini çıkarmasını ister. Bir sonraki seansta bu listenin gözden geçirilmesi, pozitif geri bildiriminin önemini vurgulama olanağı sağlar.
İstenen davranışların sıklığını artırmak için eşleri davranış iletişimi prosedürleri öğrettiler. Çiftleri istediklerini belirli bir şekilde ve davranışsal olarak ifade etmeleri önerilir. Bunun tipik yollarından biri çiftten eşlerinin de daha fazla görmek istedikleri üç şeyi belirtmelerini istemektir. Eşler bir şekilde açık iletişim kurarken birbirlerini pozitif pekiştirme yoluyla etkilemenin yollarını da içten içe öğrenmiş olur. Diğer bir taktik de çiftten eşlerinin kendilerinden neler yapmalarını istiyor olabileceğini düşünmesini söylemek ve sonra olacakları İzlemektir. Weiss ve meslektaşları, çiftlere eşlerden birinin diğerine yönelik iki kat daha fazla memnun edici davranış sergilediği “aşk günleri’’ yaşamaya yönlendiriyordu. Dönüşümlü olarak eşlerden birinin diğerine olabildiğince fazla ilgi gösterdiği “ilgi günleri’’ yaşamalarına da salık veriliyordu. Çifti terapiye getiren sorunları çözmeye çalışmak yerine, birbirlerini daha fazla mutlu etmeyi öğrenmelerine odaklanılıyordu.
Genellikle ilişkiler açısından yıkıcı olduğu düşünülen anlaşmazlık ve öfkeyle etkileşimlerin uzun vadede zararlı olmayabileceğini gördüler. Bu araçlar, kısa vadede memnuniyetsizlik ile korelasyon içinde olsada, üç yıldan sonra memnuniyette artışı Öngörüyordu. Buna karşılık, savunmaya geçme, inatçılık ve çatışmadan kaçınmak evliliklerde uzun vadede bozulmaya yol açıyordu. Edilgin boyun eğme, görünüşte bir uyum yaratsa da uzun vadede işe yaramıyordu ve eşleri uysal davranan birçok baskın kişi ‘’hep çok uyumlu davranan’’ eşlerinin birdenbire son derece eleştirel olduğunu görüyordu. Çatışma genellikle çiftlerde endişe yaratır, ancak sorunlarla yüzleşme ve bunları çözme yolunda çok önemli bir giriş olabilir. Memnuniyetsizliğin doğrudan ifade edilmesine eşlik eden öfke incitici, ancak aynı zamanda sağlıklı olabilir. Çiftlerin spesifik olma, isteklerini olumlu sözcüklerle anlatma, karşılıklı atışma yerine eleştirilere doğrudan yanıt verme, geçmiş yerine bugün ve gelecekten konuşma, söz kesmeden dinleme, cezalandırıcı ifadelerden kaçınma ve kulağa tebligat gibi gelen soruları kullanmama öğretilir. Çiftlere sorun çözmede yarayacak şekilde iletişim kurma öğretildikten sonra, eşin yaptığı değişikliklere
aile çift terapisi
bağlı olarak kendini değişiklikler yapmayı kabul etmenin ilkeleri anlatılır mukabele sözleşmelerinde eşlerden biri, diğerinin yaptığı değişikliğe karşılık bir değişiklik yapmayı kabul eder. Eşlerden her biri davranışlar da gerçekleşmesini istedikleri bir değişikliği belirtir ve terapistinde yardımı ile sözleşme üzerinde uzlaşır.
Alternatif bir sözleşme biçimi de iyi niyet Sözleşmesidir. Bu sözleşmede her iki taraf da diğerlerinin yaptıklarından bağımsız olarak değişiklik yapmayı kabul eder. Eşlerin birbirinden bağımsız olarak yaptığı değişiklikler bağımsız olarak pekiştirir. Eve her akşam saat 6:00’da gelen ve yemekten sonra çocuklarla oynayan adam, haftanın sonunda kendini yeni bir gömlek ödüllendirebilir ya da eşi tarafından sırt masajı ile ödüllendirilebilir.
Sorun çözme eğitimi basit karşılıklı sözleşme için çok karmaşık olan durumlarda kullanılır. Uzlaşmalardan önce sorunlar dikkatli bir şekilde tanımlanır. Her seferinde yalnızca bir kez tek sorun ele alınır. Taraflar eşlerinin söylediklerini kendi sözcükleriyle ifade ederek konuşmaya başlar ve eşlere amaçlar konusunda çıkarım yapmaktan, özellikle kötü niyetli gönderme yapan çıkarımlar yapmaktan kaçınmaları öğretilir. Aynı zamanda caydırıcı tepkiler vermemeye teşvik edilirler. Bir sorunu anlatmaya başlamanın en etkili yolu olumlu bir ifadeyle işe başlamaktır; eşlere hiçbir zaman demek yerine ‘’senin… Yapmanı takdir ediyorum’’,, ‘’aynı zamanda isterdim ki….’’demeleri öğrettiler.
Psikolog Tuğba DUMAN
