Karakter Tipleri

      Erich Fromm’un Karakter Tipleri– istanbul psikolog,online terapi

Kişilik bireyin doğuştan getirdiği özellikleri ve doğduğundan itibaren anne babası, arkadaşları, sosyal çevresi ile kurduğu ilişkilerle birlikte tecrübeleri sonucu elde ettiği özelliklerin bir bütünüdür.  Kişilik bireyin kendisine özgü onu diğerlerinden ayıran kendine has belirgin bireysel farklılıklarıdır. Herkesin aynı olay karşısında kendine özgü farklı tepki ve davranışlar sergilemesi kişiliğimizle ilgilidir. Karakter ise kişiliğin bir parçasıdır. Karakter daha çok kişiliğin sonradan kazandığı parçasını temsil eder. Erich Fromm’a göre karakterin temelini bireyin sosyal çevresi ve onlarla kurduğu ilişkiler oluşturur. Karakter oluşumunda sosyal kültür ve ilişkilerle birlikte kalıtımda önemli bir yer tutar.

  Erich Fromm’a göre birey iyi veya kötü bir bütün olarak içinde yaşadığı toplumun değer yargılarının bir toplamıdır. Bireyin karakteri mizaçla birlikte içinde yaşadığı sosyal çevrenin beklenti ve isteklerine göre şekillenmektedir. Erich Fromm her bireyin topluma ayak uydurmak için kendine özgü sosyal karakterler geliştirdiğini söyler. Bu sosyal karakterleri de yaratıcı olmayan yönelimler ve yaratıcı yönelimler olarak iki başlık altında ve beş karakter tipi olarak ele almıştır.

Yaratıcı Olmayan Yönelimler

Alıcı Tip

Bu karakter tipine sahip olan kişilersadece almaya yönelik yaşarlar. Sahip oldukları her şeyi dışardan ve diğer insanlardan beklerler. Vermekten çok almayı tercih ederler. İstediklerini almak için dışarıya bağımlı haldedirler. Sürekli dışarıdan bir destek ve mucize beklerler. Tek başına bir şey yapabileceklerine inanmazlar bu yüzden yalnız kalmaktan çok korkarlar. Diğer insanlara bağımlı olduklarından onlardan destek ve onay almaya çalışırlar. Destek alırlar ama destek vermezler. Diğer insanların yararını gözetmek için bir şeyler yapmazlar. Yapsalar bile yine dışarıdan alacakları başka bir şeyle ilgilidir. Bu insanlar için vermek kaybetmek anlamına gelmektedir. Sevgi bile onlar için sevilmekten ibarettir. Sevilmek ise diğer insanların onlar için bir şey yapması veya vermesidir.

Sömürücü Tip

Bu karakter tipide alıcı tip gibi sahip oldukları her şeyi dışarıdan alırlar. Bunu yaparken diğer insanların onayını veya kabulünü istemezler. Dışardan aldıklarını hileyle ve zorla alırlar. Sürekli diğerlerinde olanları isterler. Başkasının kendisinden fazla bir şeye sahip olmasını istemezler. Kendisinde olmayan şeyleri kıskanırlar. Kimsenin kendisinden fazla bir şeye sahip olmasını istemezler. Onların sahip olduğu şeyi zorla, hileyle ve çalarak elde ederler. Etraflarındaki insanları sömürmeye ayarlanmış gibidirler.

Biriktirici Tip

Diğer tiplere göre bunlar dışardan yardım veya destek beklemezler hatta dışarıyı düşman ve tehlikeli olarak görürler. Elde ettiklerini maddi manevi her şeyi biriktirirler. Elindekilerini asla harcamazlar. Biriktirdikçe kendilerini güvende hissederler. Aksi takdirde kendilerini tehlikede hissederler. Sahip oldukları şeyleri saklarlar ve kimseyle paylaşmazlar. Bu paylaşmama durumu sevdikleri insanlar içinde geçerlidir. Sevdikleri insanları sürekli kıskanırlar ve kimseyle paylaşmak istemezler. Onları kendi kontrolleri altında tutmak isterler.  Sürekli daha fazla şey biriktirip saklarlar ama bir türlü doyuma ulaşamazlar. Doyumsuz oldukları içinde sürekli daha fazlasına sahip olmak isterler.

Pazarlamacı Tip

Bu karakter tipindeki kişiler kendilerini bir nesne veya mal gibi dışarıya pazarlarlar. İnsanları bir nesne olarak gören bu bireylerin hiçbir ilişkisinde duygu yoktur. Hepsi kendi çıkarları istekleri doğrultusunda kurduğu yüzeysel ilişkilerdir. Bu insanlar istenilen kişi olmak isterler. Bu yüzden de kendilerini en iyi şekilde pazarlamaya çalışırlar. Bu daha güzel, daha bilgili, daha akıllı veya daha çekici olmak demekse o şekilde kendilerini pazarlarlar. Kabul görmek için ne yapmaları gerekiyorsa onu yaparlar. İnsanların ambalajı önemlidir onlar için içindekinin herhangi bir önemi yoktur.

Yaratıcı Olan Yönelimler

Üretken Tip

Üreten tip diğerlerinin aksine sömüren, sürekli alan, insanları kişisel çıkarları için kullanan, paylaşmayan, duygudan uzak yüzeysel ilişkiler kuran kişiler değildirler. Almaktan çok vermeyi tercih eden, insanlara yaralı olmaya çalışan ve eksiklerini gidermek için diğer insanlara bağımlı değildirler. Kendi yetenekleri ve gayretleriyle ihtiyaçlarını karşılayabilmektedirler. Elde ettikleri şeyleri olduğu gibi almaz, yeniden üretir ve geliştirirler. Yaratıcı şeyler ortaya çıkarır ve sürekli yeni şeyler öğrenir ve keşfeder. Sevgisini de desteğini de diğer insanlarla paylaşır. Üreten tip diğer tipler arasında sağlıklı olandır.

                                                                                                                   HALİME ÇİÇEK

KAYNAKÇA

TÜRKER, R. N. Erıch Fromm’da Karakter Tipleri ve Din. Balıkesir İlahiyat Dergisi4(2), 81-104.

Facebook
Twitter
LinkedIn
Telegram
Comments