Kabul ve Kararlılık Terapisi Nedir?
Kabul ve kararlılık terapisi nedir? Kabul ve kararlılık terapisi olarak tanımlanan Act, günümüzde adı pek sık anılan, popülerliği artmaya başlayan terapi ekollerinden biri olarak karşımıza çıkmakta. Peki ya bu kabul ve kararlılık terapisi nedir?
Act davranışçılık kökenli, davranışçı ekolün içerisinden yaklaşık 50 yıl kadar önce filiz veren bir terapi ekolüdür. Act eyleme geçmekle ilgilidir ama eskiye nazaran, burada bahsedilen eylem; değerler kılavuzluğunda şekillenen eylemlerdir. Modelin sunduğu değerler; hayatta ne için yaşıyoruz? Kalbimizin derinliklerinde ne var? Cenaze merasimimizde nasıl anılmak isteriz? gibi sorulara cevap vererek ulaşacağımız, nasıl biri olmak istediğimiz, bu gezegendeki kısa serüvenimiz sırasında ne yapmak istediğimizle ilgili kalbimizin derinliklerinde taşıdığımız kaygılara temas etmemizi barındırıyor. Bu temel değerlerimizi davranışsal değişim için yol gösterici, motive edici kılavuzlar olarak kullanmamızı öneriyor. Kısaca tanımlamak gerekirse Act modelinin amacı; kişinin anlamlı, dolu, zengin bir hayat yaşamasına yardımcı olunmaya çalışılırken aynı zamanda hayatın kaçınılmaz olarak getirdiği acıların da kabul edilmesini sağlamaktır. Bunu da:
- Istırap verici düşünce ve duyguların etki gücünü ve hayatımızı etkileme biçimini azaltacak şekilde ele almamızı sağlayacak psikolojik beceriler öğreterek,
- Bizim için asıl önemli ve anlamlı olanın ne olduğunu açığa çıkarmamıza yardım ederek hayatımızı
zenginleştirecek hedefler planlamada bu bilgiyi kılavuz ve motivasyon aracı olarak kullanmamızı kolaylaştırarak yapar.
Peki ya kabul ve kararlılık terapisi Act’ın diğer terapi ekollerinden farkı nedir? Neden ortaya böyle bir ekol atılmıştır? İlk olarak Act şu anda hakim olan batı psikolojisinden daha farklı bir tutumla yaklaşır danışanlara. Act der ki ‘Danışanlarımız bozulmuş veya arızalı değillerdir, sadece tıkanmışlardır.’ Bu cümlede Act’ın optimistik (iyimser) yaklaşımını görmekteyiz. İkinci olaraksa Act danışanların getirdikleri semptomları özel olarak ele almaz. Örneğin birçok terapi modeli belirtilerin azalmasına odaklanmaktadır. Danışanın daha iyi bir hayat sürmesi için mevcut semptomların azalması gerektiğini savunurlar. Act ise bu konumdan daha farklı bir yerde duran modeldir. Act’a göre hayat kalitesi öncelikle ana odaklı ve değerler odaklı eylemlerle ilgilidir ve bu durum da ne kadar fazla semptoma sahip olduğumuzdan bağımsız bir durumdur. Başka bir değişle Act’ın nihai hedefi semptomların azaltılması değil, ana odaklı değerler doğrultusunda devam eden bir hayat biçimine ulaşmaktır.
Peki ya bu noktada danışanlarımızın semptomlarına ne oluyor? Hala onlarla mı yaşamlarına devam ediyorlar? Bu sorulara yanıt olarak hayır diyebiliriz. Çünkü kabul ve kararlılık terapisi Act’ta danışanlarımızın semptomlarının azalması ve/veya yok olması süreç içerisindeki bir bonus olarak karşımıza çıkar. Burada terapistler olarak danışanlarımız da ulaşmayı hedeflediğimiz nokta, danışanın semptomları ile ilişkisini değiştirmeyi sağlayacak, köklü bir değişimi başlatmaktır. Neredeyse Act temelli çalışmaların hepsinde belirgin bir semptom azalması gözlemlenmiştir. / Kabul ve Kararlılık Terapisi Nedir?
Elifnur Kuzuoğlu
