Mükemmeliyetçiliğin Oluşumu

Kişilik özelliklerinin gelişiminde hem çevresel  hem de biyolojik faktörlerin rol oynadığı bilinmektedir. Genetik olarak mükemmeliyetçi olma eğilimi taşıyan bir kişi için çevreden gelen geribildirimler, mükemmeliyetçiliğe giden yolu kolaylaştırır. Alandaki çoğu araştırmacı tarafından, mükemmeliyetçiliğin çocukluk döneminde geliştiğini ve bu özelliğin ortaya çıkmasında başta ebeveyn tutumları olmak üzere çevresel faktörlerin önemli etkisi olduğu belirtilmiştir.

Mükemmeliyetçilik teorisyenlerinden bazıları, mükemmeliyetçiliğin belirli ebeveynlik tarzlarıyla ilişkili olduğunu öne sürmüşlerdir. Bu ebeveynlik tutumlarının, mükemmeliyetçi bir zihnin gelişimini destekleyen erken deneyimleri içerdiği ve dört gruba ayrılabileceği belirtilmiştir. Erken deneyimler olarak mükemmeliyetçi düşünceyi geliştiren dört grup şunlardır: Aşırı eleştirel ve talepkar ebeveynler; ebeveynlerin beklentilerinin ve performans standartlarının çok yüksek olması; ebeveyn onayının şarta bağlı olması, çelişkili olması veya hiç olmaması; mükemmeliyetçi ebeveynlerin mükemmeliyetçi davranışları ve tutumlarının model olması.

Adler, mükemmeliyetçiliğin her insanın doğasında bulunan bir özellik olduğunu ancak aile çevrelerinden ve doğum sırasından dolayı kaynaklanan, normal ve nevrotik mükemmeliyetçilerin yaşam tarzlarında farklılıklar olduğunu belirtir. Adler’e göre ailenin ilk doğan çocuğu mükemmellik için en çok çabalayandır. Bir sonraki kardeşe yönelenen ebeveynlerinin ilgisini ve sevgisini tekrardan kazanabilmek için başarıya güçlü bir ihtiyaç duyarlar. Sürekli geçmişe özlem duyarlar, gelecek konusunda karamsar olabilirler. İlk doğanlar, otoriteye saygı duymakla birlikte, her şeyin kurallarına göre yapılması gerektiğine inanırlar.

Kawamura ve arkadaşlarının (2002) mükemmeliyetçilik ve algılanan ebeveyn tutumları arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmasında, katı ve otoriter tutumlara sahip ailelerde yetişen bireylerin, olumsuz mükemmeliyetçilik özellikleri sergilediğini bulmuşlardır. Mükemmeliyetçiliğin en çok otoriter ailelerin çocuklarında ve sıcak ilişkilerin bulunmadığı ailelerin çocuklarında görüldüğü bulgular dışında, aile eleştirilerinin ve ebeveynlerin beklentilerinin aşırı yüksek standartlarda olması da mükemmeliyetçiliğin etiyolojisini açıklayan önemli bir faktör olarak değerlendirilmiştir.

Son olarak aile tutumlarının yanı sıra, kişinin kendine yönlendirdiği eleştirel bir tutum, sosyal baskı, medyanın etkisi ve gerçekçi olmayan rol modellerinin birleşiminin de mükemmeliyetçiliğin gelişiminde rol oynadığı ileri sürülmüştür. Bu kişilerin kendilerini suçlu hissettikleri ve mükemmel olmadıkları takdirde sevgiye ve saygıya layık olmadıklarını düşündükleri belirtilmektedir.

Psikolog Çiğdem Başyurt

KAYNAKÇA

Özsoy, E. V. (2017). Yeme bozukluklarında kişilik özellikleri. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(1), 255-266.

Yıldız, K. (2020). Çocukluk çağı travmaları ile mükemmeliyetçilik, ortorektik belirtiler ve yeme tutumu arasındaki ilişki (Master’s thesis, Işık Üniversitesi).

Ulubey, M. (2016). Üniversite öğrencilerinde mükemmeliyetçilik ve değerler arasındaki ilişkinin incelenmesi (Master’s thesis, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü).

Mükemmeliyetçiliğin Oluşumu,ebeveynler,tutum,sevgi,saygı,otoriter,çocuk,aile,birey

istanbul psikolog,beşiktaş psikolog,şişli psikolog,online terapi,online psikolog,en iyi psikolog,tavsiye psikolog,psikolog ücretleri,istanbul psikolog çağrışım