Mükemmeliyetçilik, kişinin kendisinden gerçekçi olmayacak ölçüde fazla ve iyi şeyler beklemesidir. Mükemmeliyetçi kişiler yeterince iyiyle yetinemeyip en iyiyi ortaya koyabilmek için didinip dururlar. Küçük başarıların, sarf ettikleri onca çabanın onlar için kutlanacak bir yanı yoktur. En ufak bir hata bile kendilerini yerin dibine sokmalarına, acımasızca eleştirmelerine yeter. Yaşadığımız çağın gerekliliklerinden ötürü mükemmeliyetçi insanların bir adım önde olmalarını bekleyebiliriz. Özellikle hataların büyük bedelleri olan işlerde mükemmeliyetçi insanlar görmek bir nebze rahatlatıcı olabilir. Ancak mükemmeliyetçilik üzerine düşünürken bunun bir paradokslar ve çıkmazlar bütünü olabileceğini de göz önünde bulundurmak gerekebilir.
Öncelikle mükemmeliyetçi insanların kendilerine yükledikleri misyonları sonsuz bir özgüvenden ve öz başarı hissinden ziyade yetersizlik hisleriyle birlikte gelir. Belirledikleri standartların yüksekliği ortalama bir insanın ulaşabileceğinden yüksek olduğundan dolayı kafalarındaki mükemmelden uzak düşmek kendilerine yönelik öfkeyi ve yetersizlik duygularını arttırır. Son derece planlı, her işin en ince detayına kadar düşünüyor olmaları da bir başka paradoksa neden olur ve işleri zamanında yetiştirme konusunda problem yaşarlar. Yöneticileri sorun etmese dahi kendilerini işi teslim etme konusunda hazır hissetmezler. Başarısızlık durumunda çok büyük bir felaketin onları beklediği yönünde bir endişeye kapılır ya da sonuçta karşılaşacakları olumsuzluğu daha yoğun deneyimlerler. Kendilerine yönelik beklentileri nasılsa ötekilerden beklentileri de o yönde büyük olur. Bu, ekip işlerinden uzak durmalarıyla ya da tüm sorumluluğu üstlenmeleriyle sonuçlanır. İş yükleri arttığı için kendilerini aynı stres-çalışma yükü-yetersizlik hissi döngüsünün içinde bulurlar. Başarılan işlerin tatmin yaratacağı şüphesizdir. Ancak sürekli görev ediniyor olmaları ve kendilerine teklif edilen işlere hayır diyememelerinden ötürü gelecek işlerin stresi bu tatmini bir noktada kesecektir.
Aslında olumsuz duygulardan kaçmak için gösterdikleri çaba tüm bu endişeye sebebiyet verendir. Olumsuzluğa olan tahammülsüzlük eleştiriye karşı da hassasiyet yaratır. Kendilerine yönelik eleştiriye katlanamamaları bir yana başkalarına karşı ise sürekli eleştirel bir tutum içindedirler. Sık sık gergin, huzursuz hissederler. Kendi değerlerini yaptıkları işin kalitesi üzerine kurmaları bir türlü gerçekleşmeyen o mükemmele ulaşamamanın yarattığı değersizlikle sonuçlanır. Bu kusursuzluk beklentilerinin yoğunluğu kimi insanlarda eyleme geçememeye ya da ertelemeye neden olur.
Mükemmeliyetçilik kendini yalnızca iş alanında göstermez. Bedene, ilişkilere, çocuk yetiştirmeye yönelik tutumlarda ve birçok konuda görülebilir. Özellikle estetik uğraşlar, sürekli tartılma, zihindeki bedene ulaşmak için aşırı spor yapma, yenilen besinlerin kalorilerini mutlaka hesaplama anoreksiyayla sonuçlanabilir. Kusursuz görünme çabası kişinin bir ilişkiye başlamasının önünde engel olabilir. Ya da partnere yönelik aşırı eleştirel tutum, partnerin yaptıklarını takdir edememe ilişkide strese yol açabilir. Bunların yanında mükemmeliyetçilik çocuk yetiştirme tutumlarıyla nesilden nesle aktarılıp mükemmeliyetçiliğin kökeni haline gelebilir. Mükemmeliyetçi insanların çocukluklarına baktığımızda beklentileri yüksek, çocuklarına ancak bu beklentinin karşılanması durumunda sevgi gösteren ve beklentiler karşılanmadığında aşırı eleştiren ebeveynler görürüz. Çocuklar ebeveynlerin eleştirel seslerini içselleştirirler. İşler başarılamadığında kişiyi azarlayan zaman zaman içimizde anne babanın sesi olabilmektedir.
Nehire Seray Öztürk
Kaynakça
Mükemmelliyetçilik. Gelişim Psikiyatri – Uzman Psikiyatrist Psikoterapist Psikolog İstanbul Anadolu Yakası Kadıköy Ataşehir. (2021, March 22). Retrieved March 11, 2023, from https://www.gelisimpsikiyatri.com/makaleler/mukemmelliyetcilik/
Mükemmelliyetçilik: Her şey kusursuz olmalı! Terapi Evreni. (n.d.). Retrieved March 11, 2023, from https://www.terapievreni.com/yazi/mukemmelliyetcilik-her-sey-kusursuz-olmali/159
Toksik Mükemmeliyetçilik – Yakın i̇lişkiler. (n.d.). Retrieved March 11, 2023, from https://yakiniliskiler.com/3063-Toksik-Mukemmeliyetcilik
Mükemmeliyetçinin Kısır Döngüsü,çocuk,ilişki,beklenti,başarı,yönetici,çaba,eleştiri
istanbul psikolog,beşiktaş psikolog,şişli psikolog,online terapi,online psikolog,en iyi psikolog,tavsiye psikolog,psikolog ücretleri,istanbul psikolog çağrışım
