Bireysel psikoloji, her bireysel yaşama birlik ve bütünlüğü içeren bir nesne gibi yaklaşmaya çalışır. Bireysel psikoloji amaca yöneliktir. Yaşamın özünde olup gelişme, çaba harcama, iş görme eğilimiyle kendini açığa vuran gizemsel yaratıcı gücü kavrama arzusu, ayrıca belli bir alandaki yenilgiyi bir başka alanda sağlanacak başarıyla dengeleme isteğinden doğup çıkmıştır. Yaratıcı güç; bireyin bedensel ve ruhsal tüm devinimleri bir amaca yöneliktir. İlk çocukluktan (4-5 yaş) itibaren amaç arayışı içerisindeyizdir.

Kişi, bireysel birlik ve  bütünlük içerisinde ele alınmalıdır. Örneğin suçlular psikolojisinde (kriminal psikoloji) dikkat suçtan çok suçlu üzerinde toplanmamalıdır çünkü asıl önemli olan suç değil suçludur. Bireyin eylemle ilişkisini ve eylemin içerisine oturduğu çerçeveyi anlamak, yani bireyin tüm eylem ve hareketlerine yön veren bireysel yaşam amacını saptamaktır. Amaca dayanarak eylemleri arka planındaki anlamı  kavrama, yani bütünün parçalarını görmemizi sağlayabilir. Veya parçaları bir bütünün parçaları gibi görüp incelemek bütünü kavramamızı sağlar. İlk çocukluk döneminde çocuk, karşılaşacağı durumları kişisel algı şemasına görerek peşin yargılı, kendi çıkarlarını ölçüt yaparak algılayacaktır. Organsal özürleri bulunan çocukların tüm deneyimlerini özürlü organın işleviyle bağlantılıdır.

Çocuk organsal bir özrü dışarıdan gözlemlediği gibi değil, adeta kendi algı şemasının süzgecinden geçirerek yaşar. İnsanın eylemleri salt tepkileri değildir, tüm yaşamını avucunda tutan amaçla uyum içinde gerçekleştirdiği yaratıcı eylemlerdir. Bireysel ideal, yaşamın deneyimlerine algı şemasıyla uyumlu tepki göstermektedir.

Tedavide bir sonuca ulaşmak istiyorsak, bu algı şemasını etkileyebilmemiz gerekir. Yetersiz organlarla dünyaya gelen çocuklarda aşırı bir aşağılık duygusu gelişir ve toplumsallık duygusunun gelişimi sekteye uğrayabilir. Yetersiz organlarla doğmuş çocuklarla birlikte şımartılmış ve yadsınmış çocuklar da aşağılık ve toplumsallık duygusuyla ilgili problem yaşarlar. Toplumsallık duygusunun yaşamın olumsuz tarafına doğru yönelişle eş anlamlıdır. Toplumsallık duygusu olmayan insanlardan, sorunlu çocuklar, suça yönelik kişiler, akıl hastaları ve alkolikler çıkar. Sağduyu yardımıyla iyi ile kötüyü birbirinden ayırır, çapraşık bir durumda içine düştüğümüz yanılgıların sağduyu kapsamına giren düşünsel süreçler sayesinde kendiliğinden düzeldiğini görürüz. İdeallerimiz 4-5 yaşlarında kurulup ortaya çıkar.

Aynı ailede bile olsa her çocuğun tamamen kendine özgü bir atmosferle sarılıp kuşatılır çevresi. Örneğin ilk çocuk, önce tek çocuktur ailede dolayısıyla bütün ilgi ve dikkat onun üzerindedir. Ne var ki ikinci çocuk dünyaya gelince tahtından alaşağı edilmiş görür kendisini ve bu trajik duygu, çocuğun idealini kurmasında rol oynar. İkinci doğan çocuk ise önde giden birinin bulunduğunu bilir hep. Kendisini bir rakip karşısında görür sürekli, dolayısıyla hep bir yarış durumunda bulunur. Aile ortamındaki bir başka ayrım da oğlan ve kız çocuklarına farklı davranılmasıdır. Genellikle oğlan çocukları baştacı edilirken, kız çocukları elinden bir şey gelmez yaratıklar gibi davranılır. Bu tarz ailelerde yaşayan kızlar, her zaman duraksamalar ve kuşkular içinde büyür ve yalnız erkeklerin elinden iş gelir duygusunu bir türlü üzerinden atamazlar.

KISITMALARIN YENİLMESİ

Gerek bilinç, gerek bilinçdışı, her ikisi de aynı doğrultuyu izler. Birbirinin karşıtı değildirler, aralarında saptanmış ayırıcı bir çizgi yoktur. İnsan yaşamı bir birlik ve bütünlük içerisindedir. Belli durumlarda bütün insanlar yetersizlik duygusuna kapılır. Yaşamın güçlüklerine karşı yenik düşmüş hissederler. İnsanın en güçlü çabalarından biri bir grup oluşturarak, bir topluluğun ya da bir toplumun üyesi olarak yaşamaya, toplumdan soyutlanmamaya çalışırlar.(Adler, 1984)

Kaynakça

Adler, A. (1984). Yaşama Sanatı. A. Adler içinde, Yaşama Sanatı (s. 23-227).

Psk. Gamze ÖZBEK