Aile Terapisinin Temel Teknikleri

İlk Görüşme İlk görüşmenin amacı aile ile bir bağlaşıklık kurmak ve temel sorunu sürdürenin ne olduğu konusunda bir varsayım geliştirmektir. Danışmanlığın birincil hedefleri bir dayanışma kurulması ve bilgi toplamaktır. Kendinizi tanıtın, seansın biçimini aileye anlatın. Çoğu aile ilk seansta tartışmalara kapılacak kadar tepkisel değildir. Herkesle sırayla konuşmak kolay olur. Danışanlar patlamaya hazır görünüyorsa, konuşanın sözünü kesmemesi konusunda terapistin ısrarlı davranması gerekir. Söz kesme, işlerin denetimden çıkmasına sebep olabilir bu yüzden buna hoşgörü göstermeyeceğinizi kesin bir şekilde söyleme, gerektiğinde sesinizi yükseltmek ve kesinlikle gerekiyorsa ayağa kalkıp el hareketlerinden yararlanmakta daha az zorlanırsınız. Tartışmaları önlemek için araya girmek kabalık değil terapinin bir parçasıdır. Çoğu insan ailedeki sorunlar nedeniyle suçlanmaktan ya da hazır olmadıkları bir şekilde değişmelerinin istenmesinden korkarlar. Tüm bu nedenlerden dolayı her üye ile duygudaşlık ve anlayış bağının kurulması gerekir. Başarılı bir terapi açısından önemli olan ailenin zayıf yönlerine değil, güçlü yönleridir. Bu insanlar neyi iyi yapıyor? Geçmişte sorunları nasıl başarılı şekilde ele alabilmişlerdi? Asıl soru şudur: “ailelerin soruna takılıp kalma nedeni nedir?’’ Terapist aile ile görüştükten sonra neden olan sorunu öğrenip, aile bağlamını anlamaya çalışır ve sorunu çözmek için ne yapılması gerektiği üzerine bir hipotez oluşturur. [caption id="attachment_57939" align="alignleft" width="700"] Aile Terapisinin Temel Teknikleri[/caption] Tedavinin İlk Evresi: Sorunun çözülmesi üzerine çalışmaya başlanır. Hangi modeli izlerse izlesin terapist değişim arayışında olacaktır. Sorun olarak bir kişi öne sürülüyorsa, terapist diğerlerinin rolünü ya da nasıl etkilendiğini araştırarak doğrusallığı da sorgular. Sorunun yaratılmasında diğerlerinin oynadığı rol nedir? Soruna nasıl tepki göstermişlerdir? Örneğin bir anne ya da baba sorun “Malik’in söz dinlememesinden kaynaklanıyor’’ dediğinde, terapist bunu “Peki yakayı nasıl sıyırıyor?’’ ya da “Bunu nasıl karşılıyorsunuz?’’ sorularıyla karşılık verebilir. Yapılmak istenen şey, suçu birinden alıp bir başkasına yüklemek değil, sorunu etkileşimsel olarak genişletmek, ortak ve birlikte sürdürülen bir şey olarak görmektir. Tedavinin Orta Evresi: Orta evrenin büyük bir bölümünde aile üyelerinin birbirleriyle yapıcı bir şekilde ilişki kurması beklenir. Orta evrede terapist daha az etkin rol oynar ve aile üyelerini birbirleriyle daha fazla etkileşime girmeye teşvik eder. Sonlandırma: Terapinin sonlandırılabileceği ile ilgili ipuçlarından biri, ailenin önemsiz konularla seanslara gelmeye başlaması ve gerçek anlamda bir çatışma söz konusu olmamasıdır. Ailenin Değerlendirilmesi Öncelikle önemli olan temel sorunu bulmaktır. Bir grup mutsuz yabancı odanıza girer ve en acil sorunlarını anlatır ve sizden sorunları çözmenizi bekler. ­“Çocuğum on beş yaşında. Onuncu sınıfa gidiyor ve derslerinde başarısız. Ne yapmalıyım?’’         Temel sorunun araştırılması, ailenin sözlerini dinlemekle başlar. Her bir üye kendi bakış açısını dile getirebilmeli, bireysel görüşlerini söylemeli ve duygularını tanımlamalıdır. Çocuk yaramazlık yapıyorsa hangi koşullar altında? Evde mi, okulda mı? Ne kadar sık? Aile çözemediği bir sorunla terapiye başvurduğunda psikoterapinin amacı bunu neden yapamadıklarını keşfetmeye çalışmak ve böyle herhangi başka bir sorun çıktığında sorunu çözebilecek şekilde örgütlenmelerini sağlamaktır. Kısacası sorun, sorunun kendisi değil, ailenin sorunu çözememesidir. John Halen’in deyişiyle “Aile terapisinin konusu sorunu çözmek değil, sorun çözme mekanizmasının tamir edilmesidir.’’ Terapist kimle çalışmayı seçerse seçsin, sorunun kişiler arası bağlamını açıkça anlaması gerekir. Yaşanan sorunda rol oynayan ancak terapide olmayan figürler var mı? Bununla birlikte bir vakayı ele alırken, yaşam döngüleri de göz önüne alınmalıdır. Terapide sorulabilecek en iyi sorulardan biri “Neden şimdi?’’ Psikolog Tuğba DUMAN