Tanımı

Bipolar bozukluk iki uçlu duygu durum bozukluğudur. Çift ruh hali değişimleri yaşayan bipolar bozukluk kişi mani yaşadıktan sonra diğer uçta olan depresyon durumu yaşamasıdır. Bipolar bozukluğun bir diğer adı manik depresif hastalıktır. Mani ve depresyon iki zıt durumdur. Mani ve depresyon arasında kişi hayatında iniş çıkışlar yaşar. Bipolar bozukluk genellikle mani ya da hipomani ve depresyon dönemleri arasında değişmektedir.

Mani, duygu durumunun çok uçlarda olduğu dönemdir. Kişi bu dönemde çok yoğun duygular yaşar. Kişi yüksek özgüven yaşar, normalde yapmayacağı birçok davranış gösterir. Aşırı harcamalar, tehlikeli davranışlar ve tedbirsiz ilişkiler yaşar. Çok fazla enerjik olurlar. Düşüncelerinde kopukluk, dikkat dağınıklığı ve çok konuşkan olurlar. Bu belirtilerin en az bir haftadır görülmesi gerekir. Mani dönemindeki davranışlar çok büyük sorunlara yola açabilir.

Hipomani ise, mani belirtilerinin daha hafif görüldüğü dönemdir. Maninin altında yer alır. Hipomanideki değişiklikler manideki gibi ciddi sorunlara yol açmaz. Psikotik belirtiler yoktur. İşlevsellikte değişmeler görülür ama belirgin değildir.

 Bipolar bozukluk DSM-V’ te iki uçlu bozukluk I, iki uçlu bozukluk II ve siklotomik bozukluk olarak üç formda kabul edilmiştir

Tarihçe

Bipolar bozukluğun temeli eski çağlara kadar uzanmaktadır. Duygu durum bozuklukları çok eski çağlardan beri ilgi çeken bir konudur. M.Ö. 450’ li yıllarda Hipokrat, yememe, uykusuzluk, halsizlik, sinirlilik ve umutsuzluk durumları için “ melankoli “ terimini kullanmış. Hipokrat bu rahatsızlığı sarı safra (kızgın/öfke), balgam (sakin, soğukkanlı), kara safra ( keder, hüzün) ve kan ( iyimser, neşeli) adını verdiği dört sıvıdan kara safraya bağlamıştır. Hastalıklara bu sıvılar arasındaki dengesizliklerin neden olduğunu söyler.

 Eski Yunan ve Latin kitaplarında da mani ve depresyon yaşayan hastalara yer verilmiştir. “ anie “ ve “manos “ kelimelerinden türetildiği düşünülen mani kavramı eski kaynaklarda geçmektedir. Homeros İlyada destanında mani kelimesini öfke ve gazap anlamında kullanmıştır. Ancak melankoli ile arasındaki bağlantı bulunmamıştır. Mani ve melankoli arasındaki bağlantıya M.S. 2 yüzyılda Soranus dikkat çekmiştir. Bir diğer isim ise Kapadokyalı Areatus mani ve melankoli durumlarının aynı kişide farklı zamanlarda görülebileceğini söylemiştir.

 1854 yılında birbirlerine yakın tarihlerde Falret ve Baillarger mani ve depresif durumların ortaya çıktığı hastalıkları aynı hastalığın iki farklı görünümü olarak kabul etmişler. 1895 yılında ilk defa Kreaplin manik depresif hastalığı tanımlamıştır.  Kreaplin mani ve depresif durumları tek bir çatı altında topladı ama 1900 yılında Wernicke hem maninin hem de depresyonun yalnız görüldüğü durumların olduğu bunlarında farklı başlıklar altında ele alınması gerektiğini söylemiştir. Bleuler bu rahatsızlıkları 1930 yılında “ affektif bozukluk” olarak adlandırmıştır. 1959 yılında ise Leonard unipolar ve bipolar kavramlarından bahsetmiştir. Unipolar sadece depresif durumun ya da sadece mani durumunu görülmesidir. Bipolar ise her iki durumunda görülmesine denir.  Daha sonra unipolar hastalık sadece depresif durumu içine alarak “depresif hastalık” olarak şekillendi. 1976 yılında bipolar bozukluk bipolar I ve bipolar II diye iki alt tipe ayrılmıştır.

1980 yılında DSM-III’ de majör depresif bozukluk ile bipolar bozukluk ayrı hastalık olarak ilk kez tanımlanmışlardır. DSM III te affektif tanımı kullanılmıştır ama DSM III-R de affektif bozukluk yerine daha genel bir kullanımı olan duygu durum bozuklukları kullanılmıştır.  Bipolar bozukluk DSM- IV duygu durum bozuklukları başlığı altında yer almıştır.

                                                                                                                                     HALİME ÇİÇEK

KAYNAKÇA

Turhan, N. (2007). Bipolar Bozukluk: Kesitsel Bir Değerlendirme. Yayınlanmamış Uzmanlık tezi, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri AD, Adana.

ÖZSAN, H. H. T. D., & GÖKDEMİR, E. Y. Remisyondaki bipolar bozukluk tip 1 hastalarında komorbidite, mizaç ve intihar olasılığı ilişkisi (Doctoral dissertation, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı).

Yeloğlu, Ç. H. (2017). ÖNEMLİ BİR RUH SAĞLIĞI SORUNU: BİPOLAR BOZUKLUK. Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Dergisi, 8(30), 41-54.