Çiftler Birbiriyle Nasıl İletişim Kurmalı?

Partnerinizle sık kavga ediyor, sorunlar yaşıyor, hatta ayrılmayı bile düşünüyor olabilirsiniz. Elbette tüm bu anlaşmazlıklarınızın kökeninde ne olduğuna dair çok kez kafa yormuş ve düzeltmeye çalışmışsınızdır. Mutlu bir ilişkinin sırrının doğru iletişim olabilceği hiç aklınıza geldi mi? Kulağa çok basit geliyor olsa da günümüzde pek çok araştırma bunu destekler nitelikte./ Çiftler Birbiriyle Nasıl İletişim Kurmalı?

John M. Gottman uzun yıllardır psikoloji alanında araştırmalar sürdüren bir klinisyen. Gottman’ın ‘Aşk Laboratuvarı’ adını verdiği araştırma merkezinde evlilik ve boşanma üzerine yürüttüğü çalışmalar belki de bu alanda yapılan en kapsamlı araştırmalar. John Gottman ve eşi Julie Gottman, bir çifti iki saatliğine gözlemledikten sonra, 4-6 yıl içinde evli kalıp kalmayacaklarını %90 başarı oranıyla tahmin edebiliyor. Bu laboratuvara gönüllü olarak gelen çiftlerin birbileriyle nasıl iletişim kurduğu kameralarla izleniyor. Beden dilleri inceleniyor. Aynı zamanda stres seviyelerini görmek için kortizole ve kalp atışlarına bakılıyor. Gottman’ın tüm bu gözlemlerinden elde ettiği en büyük veri şu: Her çift çatışma anında birbirine negatif ve pozitif sözler, davranışlar ve tavırlarda bulunuyor. Mutlu çiftler 5 olumsuza karşı 1 olumlu dönüşte bulunurken, mutsuz çiftlerde bu, 5’e 4 oranında. Bu sebepten Gottman, çiftleri mutlu ya da mutsuz yapan en önemli faktörlerden birinin birbirleriyle iletişime geçme şekilleri olduğunu ortaya çıkarıyor./ Çiftler Birbiriyle Nasıl İletişim Kurmalı? [caption id="attachment_58874" align="alignright" width="1600"] Çiftler Birbiriyle Nasıl İletişim Kurmalı?[/caption] John Gottman, Julie Gottman ve Joan DeCalire (2006) tarafından yazılan ‘10 Lessons to Transform Your Marriage’ kitabında, evlilik içinde aldatma, değişim süreçlerinin stresi, fiziksel yakınlığa olan ilginin azalması gibi pek çok sorunu olan çiftten bahsediliyor. Gottman, tüm bu çiftlerin birbirleriyle nasıl iletişime geçtiklerini değiştirdiklerininde, büyük değişikler meydana geldiğini anlatıyor. Kitapta çiftlerin ilişkide yaptığı dört hata mahşerin dört atlısı olarak adlandırılıyor. Bunlar; eleştiri, savunma, aşağılama ve duvar örme (görmezden gelme). Gottman’ın araştırma sonuçlarına göre mutsuz veya boşanmış çiftler bu hataları çokça yapanlar. Bunu durdurmak için çiftlerin çatışma anını izledikten sonra tartışmanın örüntüsünü çıkarıp hangi hataların bulunduğu tespit ediliyor. Sonrasında çiftlere bu hatalardan nasıl kaçınacaklarını anlatan stratejiler öğretiliyor. Yapılan araştırmalarda bunun, çiftlerin evliliğe dair tatminlerinde artma yarattığını göstermekte. Carrol ve arkadaşları 2013’te yürüttükleri çalışmada, iş sebebiyle meydana gelen aile içi çatışmaların evlilikten alınan tatmini azalttığı, ancak bu etkiyi iletişimi düzeltmekle azaltılabildiğini gösterdiler./ Çiftler Birbiriyle Nasıl İletişim Kurmalı? Çift ve Aile Terapileri Derneği’nin ‘Seans İçi Değişimler: Şimdi ile Çalışmak’ adlı seminerinde, Duygu Odaklı Terapi’de önemli isimlerden biri olan Dr. Ting Liu, onlara danışan bir çok çiftin saymakla bitmeyecek kadar sorunu olduğunu ve terapiste bu sorunları anlatıp, ona hakim rolü yüklediklerinden söz etmişti. Çiftlerle çalışan terapistler ise tek tek bu sorunları ele almaktansa, iletişimlerine dair döngüye ve duyguya odaklanmalarının verim sağlayacağını açıkladı. Yani sonuca, kimin haklı kimin haksız olduğuna bakmaktansa sürece, odaklanmalıyız. Gottman ve Nan Silver (2012)’ın ‘What Makes Love Last?’ kitabında sözünü kesme, dinlememe ve birbirine sorular sormamanın da uzun süreli ilişkilerde sık olduğu ve iletişimi olumsuz etkilediği anlatılıyor. Gottman ve Silver çiftlere, bu hatalara düşmeden, birbirlerinin gününün nasıl geçtiğine dair konuşacakları zaman dilimleri organize etmelerini öneriyor. Sohbet esnasında açık uçlu sorular sorma, sohbeti derinleştirme, şefkat ve empati ile yaklaşma da verilen ipuçları arasında. Ayrıca tartışma anlarında, sözü edilen hatalara olabiliğince düşmeden, uygun gelecek şekilde mizahla yaklaşır, birbirinize sırtınızı dönmek yerine yüzünüzü dönerseniz ilişkiniz olumsuz etkilenmeden anlaşmazlık hallolabilir. Buna ek olarak, Gottman’a göre çiftler, duygularını ve ihtiyaçlarını net bir biçimde ifade etmeli. Bu sayede birbirlerinin etkilerine anlayış gösterebilir ve uzlaşma yoluna gidebilirler./ Çiftler Birbiriyle Nasıl İletişim Kurmalı?  Gottman’ın tüm bu gözlemlerini destekler nitelikte Marshall Rosenberg (3003)’in ‘Şiddetsiz İletişim’ adlı kitabında, karşımızdakiyle anlaşmazlıkları nasıl yapıcı bir şekilde çözebileceğimiz, empati kurabileceğimiz ve öfke, korku, utanç, suçluluk gibi zor duyguları ne şekilde dile getirebileceğimiz anlatılıyor. Rosenberg’e göre, şiddetsiz bir iletişim kurmanın dört bileşeni var: Gözlem, duygu, ihtiyaç ve rica. Bizi rahatsız eden, iyi hissetmemize engel olanın ne olduğunu tespit edip yargısız bir şekilde söylemeliyiz. Örneğin, eşiniz akşam eve 8’de geleceğini ve birlikte yemeğe gideceğinizi söyledi ama saat 9’da geldi. Siz de hazırlanıp onu beklediniz ve aklınızdan “iş yerinde yine gereksiz yere sorumluluk aldı”, “benimle olmayı önemsemedi” gibi düşünceler geçiyor. Eğer eşiniz geldiğinde ona “Sen asla sözünü tutmazsın”, “senin ipinle kuyuya inilmez” gibi ifadeler kullanırsınız, bu gözlem değil değerlendirme olur. Rosenberg’in yaklaşımına göre söylenmesi gereken “Sözleştiğimiz saatten 1 saat geç geldin.” olabilir. Bunu yapmak için de düşüncelerinizin içinde kaybolmak yerine onlara belli bir mesafeden bakabilmeniz gerekir. Objektif bir gözlemden sonra şiddetsiz iletişimin ikinci bileşeni olan duygularımıza odaklanmalıyız. Rosenberg’e göre, duygularımızı ihtiyaçlarımızın karşılanıp karşılanmadığı belirler. Duygular, altta yatan ihtiyaçlarımızın yansımasıdır. İhtiyaçlarımız karşılandığında canlı, güvende, hoşnut, huzurlu, neşeli hissedebilecekken; karşılanmadığında çaresiz, hevesi kırılmış, küskün, sabırsız, şaşkın hissedebiliyoruz. Bu yaklaşıma göre, partnerimize bozulduğumuzda, onun bir davranışından dolayı değil; bizim ihtiyaçlarımız karşılanmadığı için bozulmuş hissediyoruz. Rosenberg, duygumuzun farkına varmalı ve bu duygunun sorumluluğunu almamız gerektiğini söylüyor. “Sen benim mesajıma cevap vermediğin için ben sinirlendim.” dersek, öfke duygumuzdan karşımızdakini sorumlu tutmuş oluruz. / Çiftler Birbiriyle Nasıl İletişim Kurmalı? Rosenberg’in şöyle bir sözü var: “Tüm anlaşmazlıkların ve şiddetin, karşılanamayan ihtiyaçların yürekler acısı bir ifadesi olduğunu düşünüyorum.” Biriyle ilişkimizde kızdığımız, incindiğimiz, üzüldüğümüz bir an olduğunda öncelikle kendimize şu soruyu sormalıyız: Hangi ihtiyacım karşılanmadı? Mesaj örneğinde kişi, kendine bunu sorarsa, “netlik ihtiyacım karşılanmadı” ya da “dikkate alınma/özen ve nezaket ihtiyaçlarım yeterince karşılanmadı” diye yanıtlayabilir. Partnerinize bunu aktarırken de “Mesajıma cevap alamadığımda değerlilik ihtiyacım yeterince karşılanmamış oldu. Bu yüzden öfke hissettim.” derseniz, karşı tarafa size anlama şansı verirsiniz. Fakat “Beni umursamadığın için öfkeliyim” derseniz bu suçlama olur. Suçlama da çoğu zaman savunmayı getirir. Zaten öfkeli olan siz, karşınızdakinin sizi anlamak yerine tepki gösterdiğini görünce daha da öfkelenebilir, size kızmasını sizi önemsemediğine yorabilir ve incinebilirsiniz. Böylelikle bir kısır döngü oluşur. Bunu kırabilmenin yolu da şiddetsiz iletişimden geçiyor. Onu suçladığınız için savunmaya geçen ve sizi suçlayan bir kişi, ihtiyacınızı dile getirdiğinizde size genellikle kızmaz. Çünkü bu artık onunla değil sizinle ilgilidir. Suçlandığını hissetmediğinde de durumu anlamaya ve düzeltmek için bir şeyler yapmaya daha istekli olur. Size rahatsızlık veren durumu, karşılanmamış ihtiyacınızı ve sonrasında oluşan duygunuzu ifade ettikten sonra partneriniz bu durumu nasıl düzelteceğini hala bilemiyor olabilir. Ona yol göstermek veya en azından tekrarlanmamasını sağlamak için ricada bulunabilirsiniz. Bunu yaparken tam olarak ne istediğinizi ve beklediğinizi net bir biçimde dile getirmekte fayda var. Bu yolla partnerinize, ihtiyacınızı karşılamaya yönelik bir araç vermiş olursunuz./ Çiftler Birbiriyle Nasıl İletişim Kurmalı? gözlem, aile, eleştiri, çiftler, gottman, evlilik, gözlem, aile, eleştiri, çiftler, gottman, evlilik,  Bu konuda çok büyük bir katılımcı sayısı ile araştırmalar yürüten Gottman’ın çoğu yerde vurguladığı gibi, evliliği bozan, sürmesine engel olan sorunların kendisi ve ne kadar büyük oldukları değil. Buna sebep olan, sorunları nasıl iletişim kurarak ele aldığınız. Eğer siz de ilişkinizde çeşitli problemler yaşıyor ve bunun doğru iletişimle çözülebileceğine inanıyorsanız, çift terapisi almayı deneyebilirsiniz. Eğer ihtiyaçlarınızla ve duygularınızla bağ kurma konusunda istekli fakat terapiyi düşünmüyorsanız No Fault Zone (Hatasız Bölge) oyununu denemenizi öneririm. İki insanın sorunlarını sağlıklı bir biçimde, doğru yollarla iletişime dökmek için dizayn edilmiş bu oyun, ihtiyaç ve duygularınızın farkına varmanızı, bunu ifade etmenizi ve uzlaşmacı bir tutumla çözüm yolu bulmanızı kolaylaştıracaktır./ Çiftler Birbiriyle Nasıl İletişim Kurmalı? gözlem, aile, eleştiri, çiftler, gottman, evlilik,  Uzm. Psk. Yağmur Vardar