çok Mu Fedakarız

çok Mu Fedakarız / Kimi zaman kendimizi başkalarını mutlu etmeye çabalarken buluruz. Bazen bunu bilinçli yaparken bazı zamanlar da ise bilinç dışı olarak eylemlerimize yansıtırız. Belki kültürel belki de bireysel olarak insanlar ‘fedakarlık’ kavramının iyi olduğunu savunmaktadır. Fedakar olma, kabul edilebilir olmakla birlikte ‘kendini feda’ bireyi daha çok yıpratan bir kavram olabilir. Genellikle kolektivist yani toplulukçu kültürlerde fedakarlık önemli bir olgu olabilir. Çünkü, bireyler kendi refahını düşünecek sonuçlardan daha çok toplumu esas alan ait olduğu grubun refahını düşünen bir yaklaşımda hareket ederler. Fedakarlık ile kendini feda kavramlarını birbirinden ayırt etmek önemlidir. Fedakarlık, bireyin bir başka bireye karşı empati hissetmesi ve yardımcı olmayı arzulamasıdır. Bir başka kişinin refahını düşünerek, kişilerarası etkileşimi güçlendirmek adına bireylerle kooperatif bir şekilde ilişki sürdürmesi diye de adlandırabiliriz. Eski zamanlara bakacak olursak; işbirlikçi yaklaşım, avcılık ve toplayıcılık dönemi için hayati önem taşımaktaydı, modern zamanda ise iş hayatında, okul hayatında ve aile hayatında işbirlikçi yaklaşım ilişkileri pozitif anlamda etki edebilmektedir.  Fedakar özelliklere sahip olan insanlar; mütevazi olurlar yani ne övünürler ne de gururlanırlar, kalıcı şeylere daha çok sabırlı olurlar yani daha toleranslılardır, başkalarıyla olan ilişkilerinde daha güvenilir ve etik yanları önemserler ve cömert olurlar. Bu gibi yaklaşım ve özellikler kişilerarası ilişkileri destekler. Bizim odaklandığımız nokta fedakarlıktan daha çok kendini feda kavramıdır. Aslında fedakarlığın daha aşırı kısmı diye de adlandırabiliriz. / çok Mu Fedakarız

Kendini feda, kişinin kendi isteklerini yok sayıp diğer insanların mutluluğuna, isteklerine ve ihtiyaçlarına öncelik vermesidir. Örnek verecek olursak; bencil olmamak ve başkalarına yük olmamak temel amaçtır. Başkalarının acısına engel olmayı engelleme, bencillik duygusundan kaynaklı suçluluktan kaçınma, başkalarına muhtaç olarak algılanan bağlantıyı sürdürme vb… Kendini feda etmek kültürel olarak şartlandırılabilir. Bu beklenti çoğu zaman ailenin veya sosyal çevrenin beklentisiyle ilişkilendirilebilir. Yalnızca kendinizin değil karşı taraftan yani sosyal olarak fedakar olmanıza karşı bir beklenti kişiyi ikileme koyabilmektedir. Bu kişide ki değişimi daha da zorlaştırabilir. Özellikle eşitsiz bir fedakarlık durumunun varlığında kişiyi duygusal olarak çıkmaza sürükleyebilir. Birey, kendi fedakarlık yaptığında karşı taraftan olan beklentisi gerçeği karşılamadığı zaman öfke veya güçsüzlük hisleri hâkim olabilmektedir. Kendini feda etme, fiziksel ve duygusal olarak tahrip edici olabilmektedir. Ancak, ruhsal olarak zararı daha yoğundur. Sürekli olarak kendi sorunlarını anlatmak yerine başkalarının sorunlarını dinlerler. Yakınlarından ilgi ve şefkat beklemek yerine bu gibi davranışları ileten hep kendileri olurlar. Bazı zamanlar da evde ebeveyn rolünü kendileri üstlenebilirler. Kimseye ‘hayır diyememe’ temel problemleri olabilmektedir. / çok Mu Fedakarız

Hayatımızı daha sağlıklı ve refah bir şekilde yaşamak için kendini feda etme yanımızı biçimlendirmek gerekmektedir. Bu yüzden ilk öncelik değişime açık olmaktadır. Değişim zor olduğu süreçte kendine saygılı davranmak önemli olabilmektedir. Kişinin yeteneklerini, becerilerini ve kaynaklarını değerlendirmesi gerekmektedir. Kişinin kendine saygısını artıracak uğraşlar bulması ve bunlar için kendini onurlandırması, kendini feda yanını daha az etkin kılacaktır. Bu aşamada kişinin kendine vakit ayırması ve öz şefkatini desteklemesi gerekmektedir. Bazı zamanlarda kişi kabul görmek için kendini feda etmektedir. Feda ettiği kısımlar özellikle, ihtiyaçları ve duygularıdır. Kişinin önceliklerini belirleyip ve kişisel gelişimine önem vermesi öncelikli adımdır. Kişinin ‘neden kendimi feda ediyorum?’ sorusunu kendisine sorması önemlidir. Geçmişle ilişkili bir durum olup olmadığını anlamaya çalışmak gerekmektedir. Çocuklukla bağlantısını terapist yardımıyla veya kendi iç sorgulamamızla anlamak gerekmektedir. Kişilerarası ilişkilerde kendi sorununuzu ve ihtiyaçlarınızı karşı tarafa aktarmak bir başka alternatif olabilmektedir. İhtiyaçlarınıza duyarlı insanlarla iletişime geçmek özsaygınızı artırmayı pekiştirebilmektedir. Hakkınız olanı savunmayı ve bunun için iletişime geçmekten çekinmemek önemlidir. Kişinin kendini feda ettiği yanları ona ne kadar zarar verdiğini belirtmesi, problemleri daha somut olarak görmede yardımcı olacaktır. Bireysel olarak aşamadığınızı düşündüğünüz durumlarda destek almaktan çekinmeyin. Terapiste başvurup birlikte bir yol izlemek destekleyici yönleri pozitif anlamda etkileyecektir. / çok Mu Fedakarız

Sümeyye TOKTAŞ