Dijital Çağda Narsisizm

Narsisizm sözlük anlamı itibarıyla kişinin kendi vücuduna yönelttiği cinsel arzu ve haz anlamına gelir. Aslında narsisizm bireylerin normal gelişim sürecinin bir parçasıdır. Dünyaya ilk geldiğinde ötekilerin farkında olmayan ve bütün yatırımı kendine yapan bebek tümgüçlü bir pozisyon içindedir. Acıktığında biri gelip onu hemen doyurur, altına yaptığında altını temizleyecek birileri mutlaka çevrededir. Kendisi evrenin merkezindedir ve dış dünyanın bir ehemmiyeti yoktur. Bu, birincil narsisizm durumudur. Kendine yönelik aşkının bir miktarını muhafaza ederken bir yandan da büyüyen bebek zamanla bir dış dünya olduğunun, ötekilerin farkına varmaya başlar. Bu farkındalık beraberinde dış dünyanın o kadar da güvenilir olmadığı bilincini, engellenmeleri, ihmalleri de getirir. Eğer ortada fazla ihmalkar bir çevre varsa ve bebek gelişimi için ihtiyacı olandan daha fazla yoksunluğa maruz kalıyorsa bebek dış dünyaya yapması gereken libidinal yatırımı yapamaz ve iç dünyasına yatırım yapmaya mecbur kalır. Akabinde ise ikincil narsisizm dediğimiz ve patolojik bir şeye dönüşme ihtimali olan narsisizm gelişir.

Bir miktar normal narsisizm kişinin özgüvenine katkıda bulunur. Eleştiriler karşısında daha sağlam durmasını sağlar. Kişi ötekilerin düşüncelerinden ziyade kendi düşüncelerine odaklanır. Narsisizmle bağlantılı olan sevilme, beğenilme, ilgi ve takdir görme ihtiyaçları hepimizde mevcuttur. Yeterince takdir görmediğimiz, beklediğimiz değeri almadığımız zaman narsistik kırılma yaşarız. Bu kırılmalar esnekliğimizi sağlama açısından gereklidir de.  Patolojik narsisizmde ise kişi görünürde diğerlerine karşı son derece umursamaz ve kendinden emin bir tavır sergilerlerken iç dünyası ise tamamen ötekilerin belirlenimi altındadır. Patolojik narsisizmin arkasında yatan çoğunlukla çocukluk döneminde yaşanan ihmaller, ebeveynin yokluğu ya da ilgisizliği, fazla eleştiriye maruz kalmak ve benzeri durumlardır.  Yani narsisizm aslında kişinin değersizlik hislerine karşı bir savunma mekanizması görevi görür. Narsist kişiler derinde hissettikleri değersizlik duygularını başkalarına yansıtarak bunların üstesinden gelmeye çalışırlar. Eleştirilere karşı duyarlılıkları çok yüksek olduğundan ötürü saldırgan tavırlar sergileyebilir, çok öfkelenebilirler. Tatmin edilemeyen narsistik ihtiyaçlar kişinin mesafeli, küçümseyici görünmesine yol açar. Narsistik kişilik bozukluğu olan kişiler başkalarını kullanır, kendilerine yükledikleri aşırı değeri başkalarından görmeyi bekler, empati yapmakta zorlanabilirler. Kohut’a göre aşırı narsistik beklentiler içinde olmak bunlar karşılanmadığında hayal kırıklığına, incinmelere neden olur. Kişi benlik saygısını başkalarının övgüleri üzerine kurduğundan dolayı zaman içinde kırgınlıklar, bunaltı, çökkünlük yaşayabilirler.

Çağımızın narsistik bir çağ olması elbette sosyal medyadan bağımsız düşünülemez.  Benlik sunumunu kendimizle ilgili bilgileri ve imajı diğerlerine ileterek yaşamın her anında yaptığımız gibi sosyal medyada da yapıyoruz. Nasıl giyindiğimiz, nasıl konuştuğumuz, yürüyüş şeklimiz, gitmeyi sevdiğimiz yerler hepsi benlik sunumumuzun birer parçasıdır. Sosyal medya bizlere kendimizi istediğimiz gibi sunma olanağı, gittiğimiz yerleri gösterebilme şansını sunar. Efektler, düzenleme araçları, photoshop sayesinde kendimizde beğenmediğimiz şeyleri değiştirerek olmak istediğimizi, ideal benliğimizi insanlara gösteririz.  Hatalarımızı gizleme olanağı elde ederiz. Hiç tanımadığımız insanlar bile paylaşımlarımızı beğenebilir, “takipçi”miz olabilirler. 

Sosyal medyada beğenilme ve takdir edilme arzularımız yorum ve beğeni yapma seçenekleriyle daha kolay şekilde tatmin edilir ve narsisizmi besleyen bir unsura dönüşür. Nasıl ki narsist kişilerin günlük hayatta sergiledikleri profil başarılı, zeki, güzel, yakışıklı olmaya yönelikse aynı şekilde sosyal medya kullanımlarında da kendilerini geniş çevrelere bu şekilde sunmaya çalışırlar. Sosyal medya narsisizm ilişkisi çift yönlü bir ilişkidir. Bir yandan sosyal medya kişilerin narsisizm düzeylerini arttırabilirken öte yandan narsistik kişilerin sosyal medya kullanımlarında daha teşhirci, dikkat çekici, fiziksel görünümleri hakkında daha endişeli olduklarını, sosyal medyayı daha aktif kullandıklarını görürüz.

Sosyal medyanın kullanıcıları olarak paylaşım yapmakla sınırlı kalmayıp aynı zamanda diğer insanları da takip ediyoruz. Kusursuzluk arzusu sürekli yeniden ürettiğimiz, hepimizin su taşıdığı bir fenomen halini alıyor. Bir yanda kusursuz suratlar ve vücutlar öte yanda 24 saatin içine dünyaları sığdıran ve işinde çok mutlu insanlar görüyoruz. İnsana ait tüm eksikler tahammül edilemez şeylere dönüşüyor. Çok normal sınırlılıklarımız yüzünden kendimizi öteki “mükemmel”lerden daha aşağıda görüyor ve narsisizmin eksiklik hissinden doğan büyüklenmeciliğine kapılıp gidiyoruz. Sağlıklı narsisizmin ötesine geçtiğimizi ve kendimizi nasıl yansıttığımızla ilgili çok fazla meşgul olmaya başladığımızı fark ettiğimizde sosyal medya kullanımını sınırlandırmak, takip ettiğimiz içerikleri değiştirmek çağımızın narsistik yapısıyla başa çıkma konusunda iyi bir yol olabilir.

Nehire Seray Öztürk

KAYNAKÇA

Alanka, Ö. & Cezik, A. (2016). Dijital Kibir: Sosyal Medyadaki Narsistik Ritüellere İlişkin Bir İnceleme . TRT Akademi , 1 (2) , 548-569 .

Balcı, Ş. & Gargalık, E. (2020). Narsisistik Kişilik Özellikleri İle Sosyal Medya Kullanımı Arasında Bir Bağlantı Var Mı? . Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , (44) , 125-140 .

Karaaziz, M., & Atak, İ. E. (2013). Narsisizm ve narsisizmle ilgili araştirmalar üzerine bir gözden geçirme. Nesne Psikoloji Dergisi, 1(2), 44-59.

Dijital Çağda Narsisizm,sosyal medya,Narsistik kişilik bozukluğu,bebek,iç dünya,Patolojik narsisizm,benlik sunumu

Dijital Çağda Narsisizm,sosyal medya,Narsistik kişilik bozukluğu,bebek,iç dünya,Patolojik narsisizm,benlik sunumu

Dijital Çağda Narsisizm,sosyal medya,Narsistik kişilik bozukluğu,bebek,iç dünya,Patolojik narsisizm,benlik sunumu

Dijital Çağda Narsisizm,sosyal medya,Narsistik kişilik bozukluğu,bebek,iç dünya,Patolojik narsisizm,benlik sunumu

istanbul psikolog,beşiktaş psikolog,şişli psikolog,online terapi,online psikolog,en iyi psikolog,tavsiye psikolog,psikolog ücretleri,istanbul psikolog çağrışım