Evlilikte şiddet / aile içi şiddet

Eşlerine şiddet uygulayan kişilerin nasıl tedavi edileceği sorusu bu alanda en büyük ayrımı yaratan konudur. Egemen paradigma eşlerin ayrılmasını, şiddet uygulayanın bir öfke yöntemi ya da şiddet müdahale programına, eşinin de şiddet gören kadınlara yönelik tedavi programına yönlendirilmesini öngörür. Eşlerin bir arada tedavi edilmesi, şiddetin sorumluluğunu ortak olarak taşıdıkları anlamına gelir ve zararlı olabilecek bir anlamda haklılık kazandırır. Çiftler bir arada tedavi edildiğinde ise şiddet uygulayan erkek, eylemini ortaya çıkaran duygusal tetikleyicileri görüp bu eylemleri denetleme sorumluluğunu üstlenmeyi öğrenebilir. Şiddete maruz kalan eşlerde aynı sinyalleri tanıyarak kendi güvenliklerini sağlama sorumluluğunu öğrenebilirler. Bu yüzden klinisyenler aile içi şiddetin tedavisi konusunda iki kampa bölünmüşlerdir. Şiddet görülen çiftlerle çalışırken güvenlik konusundan ödün verilmez. Terapist terapi tarafsızlığı (ilişki konularına odaklanma) ve kurbanı savunma (güvenliğe odaklanma) arasında bir seçim yapmak zorunda değildir; her iki gündemi de bir arada yürütebilir. İlişki sorunlarının karşılıklı olduğuna dair yorumlar yapılabilir, ancak şiddet suçundan saldırgan sorumlu tutulmalıdır. “Tartışmayı iki kişi başlatır, ancak karşısındakinin burnunu kıran bir kişidir.’’ Her iki eşle bağlaşıklık kurabilmek için, eylemleri hoş görmeseniz bile, her ikisine de kişi olarak saygı duyduğunuzu göstermeniz önemlidir.  Şiddetin düzeyini değerlendirebilmeniz için doğrudan sorular yöneltmeniz önemlidir. “Bu en son ne zaman oldu?’’, “Yaşadığınız en kötü şey neydi?’’. Bu olaylardan birinin yaralanma ile sonuçlanıp sonuçlanmadığı, silah kullanılıp kullanılmadığı ve kadının görüşme sırasında korku içinde olup olmadığını belirlemek önemlidir. Şiddetin düzeyine ek olarak, terapist, çiftlerin terapide yapıcı bir şekilde çalışabilme yeteneğini de değerlendirmelidir. Erkek, davranışlarının sorumluluğunu üstlenmeye istekli mi? Eşine karşı savunmaya mı, tartışmaya mı geçmeyi yeğliyor? Kadın kendi güvenliğinin sorumluluğunu almayı istiyor ve fiziksel güvenliğini birinci önceliği olarak görüyor mu? [caption id="attachment_57945" align="alignleft" width="563"] Evlilikte şiddet[/caption] Terapist çifti bir arada tedavi etmeye karar verirse, şiddete sıfır hoşgörü yaklaşımının kurulması çok önemlidir. Walker, ilk birkaç seansı, “Terapide güvenli bölge’’ yaratılıp yaratılamayacağına yönelik görüşmeler olacağını belirtiyor. Bu güvenli bölgede kadın tehlikeye atılmadan, sorunlarla yüzleşebilmelidir. Walker bu ilk seanslarda şiddet ve güvenlik konusuna odaklanırken, vakanın çift terapisi için fazla tehlikeli olduğunu hissettiklerinde görüşmeleri sonlandırıp diğer tedavi seçeneklerini önerme haklarını saklı tutarlar. Şiddet sergileyen çiftler duygusal olarak tepkisel olma eğilimindedir ve böyle bir durumda sırayla terapistle konuşmaları önemlidir. Bununla birlikte şiddet içeren olay iyi bir başlangıç noktasıdır. Ayrı ayrı eşlerden o anı ayrıntılı anlatmaları istenmelidir. Sözel kaçışlara karşı tetikte olunmalıdır. Şiddet sergileyen erkek eylemlerinin eşinin “kışkırtmaları” ya da “biriken baskıların” bir sonucu olarak açıklayabilir. Yani eşe vuran aslında o değildir, suçlanması gereken baskılardır. Kaçışın fark edilmesinden daha güç olan bir biçimi de şiddet sergileyen eşin, sorunu kendi itkiselliğine bağlamasıdır. “Kendini kaybeder’’ bu tanıma göre aslında kendi seçimi değil, biriken duyguların kaçınılmaz bir sonucudur. Bu tip bir kaçış denemesinde terapist şu yanıtı verebilir: “Kendini kaybetmeye’’ başladığını söylüyorsun. Söylediklerinin anlamı üzerine düşüneli. Ona bir daha vurmayacağına söz vermiştin. Bu sözü tutmaman için kendini haklı görmeni sağlayan neler olup bitmişti içinde?  Sağlatımsal görev erkeği bir yandan yaptığından sorumlu tutarken, bir yandan da onu karmaşık ve duygudaş bir biçimde anlamaya çalışmaktır. Burada erkeğin öfkesini işe yaramayan yöntemlerle arttırmak ve onu ayıplamak yerine tam tersidir. Eşlerin her ikisi de eylemlerinin sorumluluğunu üstlenmeye başlayınca, terapist ilişkinin duygusal tepkiselliğini arttıran yönlerine eğilmeye başlayabilir. Böylece ilişki danışma odasına getirilmiş olur. Aile içi şiddet programlarında mola vermek, neredeyse evrensel olarak uygulanan bir stratejidir. Öfkenin yükseldiğini gösteren ipuçlarını tanımak ve şiddet başlamadan kendini durumdan sıyırabilmek yoluna teşvik edilir. Sonuç olarak kısaca özetlersek gittikçe saldırganlaşan etkileşimleri ortadan kaldırılması birinci öncelik olsa da çiftlerin görüş ayrılıklarını daha yapıcı yöntemlerle dile getirmeyi de öğrenmeleri gerekir.   Psikolog Tuğba DUMAN  Evlilikte şiddet, Evlilikte şiddet, Evlilikte şiddet