Güzellik Karşısında Bayılmak

Hiç bir sanat eserini gördükten sonra kalbinizin hızlandığını, göğsünüze bir ağrı saplandığını, bilincinizi yitirir gibi hissettiğiniz oldu mu? Her ne kadar çok nadir görülen bir olgu olsa da Stendhal Sendromu yaşayan kişilerin bazı mimari eserlerin ya da tabloların güzelliği karşısında bu tür semptomlar yaşayıp bayıldıklarını biliyoruz.

Stendhal Sendromu aynı anda çok fazla sanatsal veya tarihi esere maruz kaldıktan sonra yaşanan baş dönmesi, panik, paranoya, taşikardi gibi semptomlarla karakterize, nadir görülen bir psikiyatrik rahatsızlıktır. Sendromun etkileri genelde birden ortaya çıkmakta ve 2-8 gün sürmektedir. Sendromun adı Stendhal adıyla tanıdığımız ünlü yazardan gelmektedir. Stendhal, Napoli’yi ziyareti sırasında Floransa’daki Santa Croce Şapelinde yaşadığı hisleri daha sonrasında “Güzel Sanatların verdiği ilahi hisler ile tutkulu duyguların buluştuğu o duygu noktasına ulaşmıştım. Santa Croce’dan ayrılırken düzensiz bir kalp atışım vardı, hayat içimden çekiliyordu, düşme korkusuyla yürüyordum.” şeklinde anlatmıştır. Şapel, Giotto di Bondone’nin muhteşem freskleriyle, Franceschini’nin tablolarıyla kaplıydı. Bu deneyimi yaşayan tek kişi Stendhal değildi. Floransa’ya gelen bazı kişiler Stendhal’a benzer şekilde baş dönmesi, taşikardi, halisünasyonlar, depersonalizasyon yaşamıştı.

Yine Floransa’da bulunan, Michelangelo’nun ünlü eseri Davut Heykeli de kendine has, David Sendromu adı verilen bir duruma yol açmaktaydı. Freud’un da Davut Heykelini gördüğü sırada bayıldığı söylenmektedir. Kendisini izleyenlerde bir yandan cinsel haz ve estetik bir hoşnutluk doğururken bir yandan da fiziksel mükemmelliği temsil etmesiyle derin bir kıskançlığa neden oluyordu. Michelangelo’nun “libido ve sanatın bir karışımı” diye nitelendirdiği bu güzel eserini görenler ciddi cinsel işlev bozukluklarına yaşamaktaydı.

Güzellik karşısında yaşanan tüm bu fiziksel ve psikolojik semptomlar yalnızca Floransa’da değil, Viyana, Roma, İstanbul ve Kudüs’te de görülüyordu. Özellikle Kudüs’ün üç semavi dine ev sahipliği yapan renkli atmosferi, Kudüs’e gelmeden önce gayet sağlıklı olan insanlarda bile dini halisünasyonlara, aşırı dindarlığa, takıntılara yol açabiliyor.  Aynı zamanda bu estetik sendromlar yalnızca insan yapımı sanat eserlerinde görülmemektedir. İnsanlar zaman zaman doğanın müthiş güzellikleri karşısında da –örneğin güzel bir günbatımı esnasında- orgazma benzeyen fizyolojik tepkiler üretebilirler.

Çoğunlukla turistlerde görülen, Stendhal ve benzeri sendromların yaşanma sebebi tam olarak anlaşılmamış olsa da kimi uzmanlara göre bir yolculuk esnasında görülen sanatsal, tarihi ve kültürel unsurlar yoğun duygusal ve duyusal deneyimlere yol açar. Eğer sanat eserinin uyandırdığı bu duygular önceden yaşanan bir psikolojik rahatsızlığı tetiklerse Stendhal Sendromu ortaya çıkabilir. Ancak daha önce psikolojik bir rahatsızlık geçirmemiş kişiler de gördükleri karşısında anlatılması güç, yoğun duygular yaşadıklarını ifade ederler. Bunun yanında bazı kişilik özelliklerinin, travmatik yaşantıların da tüm bunlara sebebiyet verebileceği düşünülmektedir. Bir başka açıklama da kişilerin sanatın insanla olan tutkulu bağlantısına tahammül edemedikleri için güzellikten bunalmalarına yöneliktir. Neticede güzellik yalnızca gözle görülmez. Aynı zamanda kişilerin güzel buldukları şeyler ruhlarına da tesir eder. Bahsettiğimiz sendromların yalnızca birkaç gün sürdüğü ve kişinin zamanla iyileştiğini düşündüğümüzde bence bu türden bir deneyim yaşanmaya değer.

Nehire Seray Öztürk

Palacios-Sánchez, L., Botero-Meneses, J. S., Pachón, R. P., Hernández, L. B. P., Triana-Melo, J. del P., & Ramírez-Rodríguez, S.. (2018). Stendhal syndrome: a clinical and historical overview. Arquivos De Neuro-psiquiatria, 76(2), 120–123. https://doi.org/10.1590/0004-282X20170189

Güzellik Karşısında Bayılmak,Stendhal Sendromu,sanat eseri,estetik,

Güzellik Karşısında Bayılmak,Stendhal Sendromu,sanat eseri,estetik

Güzellik Karşısında Bayılmak,Stendhal Sendromu,sanat eseri,estetik

Güzellik Karşısında Bayılmak,Stendhal Sendromu,sanat eseri,estetik

istanbul psikolog,şişli psikolog,beşiktaş psikolog,online terapi,online psikolog,en iyi psikolog,psikolog ücretleri,ücretsiz psikolog,istanbul tavsiye psikolog,psikolog randevu,psikolojik destek,psikolojik danışmanlık,psikoloji,psikoterapi,psikolog,ünlü psikologlar,başarılı psikologlar,online psikolog tavsiye,erkek psikolog,kadın psikolog,psikolog istanbul,psikolojik rahatsızlıklar,psikolojik ilk yardım,psikolojik test