Kendini Sabote Etme Eğilimi

Kendini sabote etme eğilimi bireylerin kendilerine yönelik benlik saygısını korumak adına başarısız olacaklarına inandıkları durumda başarısızlık uğrayabileceği koşulları yaratma eğilimlidir. Başarısız bir performans sergiledikleri durumda bunun nedenini dış etkenleri sorumlu tutan bireyler kendilerini o kadar da yetersiz hissetmeyeceklerdir. Eğer başarılı olurlarsa, tüm engellere rağmen başardıklarını ve bu konuda yeterli olduklarını ispat etmiş olacaklardır. Sonuç ne olursa olsun kendini sabote eden kişilerin yararına gibi görünmektedir. Ve benlikleri saygıları korunmaktadır

Kişi başarısızlığı dış etkenlere bağlayarak sadece kendi bakış açısını değil diğerlerinin ki de yönetir. Başarısızlığının kaynağının kendisi mi yoksa dış koşullar mı olduğunun bilinmemesi bireyin kendini diğerlerinin gözündeki değerine korumasına hatta yüceltmesine yardımcı olabilir. Kendini sabote etmeyi bu açıdan anlamlandıran kavram yükleme kuramıdır. Yükleme kuramına göre bireyler kendileri ve performansları arasındaki ilişkiyi öz-saygılarını koruyarak adlandırırlar. Bir performans durumunda kişilerin yeteneklerine gelebilecek olumsuz eleştirileri engellemek için başarısızlıklarını dış engeller yüzünden olduğunu başarılarının ise kendi yetenek ve çalışmalarına yükler.

Ancak şöyle bir durum vardır ki başarısız olacağımızı hissetmemiz veya inanmamız her zaman başarısız olacağız anlamına gelmemektedir. Gerçekçi olmayan başarısızlık algısı ve inancın arkasında öz-yeterliliğin düşük olması yatmaktadır. Birey kendi yeteneklerine, çalışmasına yeterince inanmadığında ve kendini başarıya laik görmediğinde çeşitli kendini engelleme yöntemleri belirleyebilir. Bu yöntemler alkol, madde veya oyun bağımlılığı gibi gözle görülen aktif kaçınmalar olduğu gibi hedefi asla ulaşılamayacak kadar yükseklere koymak gibi gizli engeller de olabilir. Bu şekilde bakıldığında yapılış biçimine uygun olarak kendini sabote etme sözel veya davranışsal olabilir. Sözel olarak birey başarısız olması uygun bahaneleri sıralarken davranışsal olarak başarısız olması için gereken koşulları hazırlar.

Bireyin kendini sabote etmesinde etkili olan önemli bir diğer koşul ise kendini sabotaj ederek göstereceği kötü performansın sonuçlarının kendini sabote etmediğini yaşayacağı öz-saygı kırılmasından daha önemsiz olmasıdır. Eğer birey için kötü performans göstererek yaşayacağı sonuç öz-saygısına yönelik tehditten büyük ise birey kendini sabote etmeyecektir. Bu durumda kendini sabote etme eğilimi başarısızlık korkusuna yönelik kaçınmalardan ayırır. Başarısızlık korkusu yaşayarak kaçınan insanlarda kendini sabote edenler gibi diğerlerinin gözündeki değerlerini yitirmekten ve reddedilmekten korkarlar ,ancak başarısızlık korkusu yaşayan kişiler için bunun nedeni başarının sağlanamamasıdır. Kendini sabote edenler ise başarıya önem vermezler önemli olan kendi benliklerinin korunmasıdır. Başarısızlıkla ilgili etrafındaki insanların kimi ya da neyi sorumlu gösterdiği önemlidir. Kendini sabote eden birey başarısızlık durumunu kendi eksikliğinden değil de başka faktörlerden kaynaklandığını ispatlayabiliyorsa başarısız performans göstermek onun için sorun olmaktan çıkmıştır.

Kendini sabotaj ile ilgili araştırma yapan bazı araştırmacılar da kendini sabotajın zamanla kronikleşebileceğini ifade etmiştir. Kendini sabotaj, kişiyi hem başarısızlıktan hem de var olan yeterliliği muhafaza etmek açısından korumaktadır. Ancak sürekli kullanıldığı durumlarda olumsuz sonuçlara sebep olacaktır.

Kendini sabotaj davranışının ortaya çıkmasındaki bir diğer etkende bireylerin sahip oldukları ebeveynlerin gösterdiği tutumlardır. Ebeveynleri tarafından tutarsız tutumlara maruz kalan hangi davranışın istenen davranış olarak ödüllendirildiği hangisinin istenmeyen olarak cezalandırıldığını bilmeyen çocuklar başarının çaba harcayarak değil de tesadüfen ya da şans eseri elde edildiğini öğrenecektir. Bu yüzden kendini sabote etmeye meyilli olabilirler. Bununla birlikte ne yaparsa yapsın ödüllendirilen ve izin verilen çocuklar bu yüksek öz-saygılarını her koşulda korumaya çalışabilir. Aynı zamanda bağımsız bireyler olmakta zorlanan bu kişiler öz-saygı ve öz-yeterliliklerini koruyarak başarısızlıkları atlatmayı öğrenememişlerdir.

Kendini sabote eğiliminde olan insanlara bakıldığında dışsal kontrol odağı, mükemmeliyetçilik eğilimidir. Kontrol odağı dışta olan yani kendini olayların dışarıdan nasıl göründüğüne ve ne olduğuna odaklanan kişiler olarak görmeyen kişilerde kendini sabote eğilimindedir. Bununla birlikte her zaman mükemmel olması gerektiğine inanan kişilerde kendini sabote eğilimi fazladır.

Ayrıca yapılan araştırmalarda anksiyete duyarlılığı kendini sabote etme pozitif ilişkili ve oyun bağımlığını artırdığı, psikolojik iyi oluş ile negatif ilişkili olduğu görülmüştür.

Gözde Demir

Kaynakça

Albayrak, H. (2019). Lise öğrencilerinin kendini sabote etme eğilimi ile psikolojik iyi olma, depresyon ve öz-yeterlik arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).

Erim O. S. (2020) Üniversite öğrencilerinde oyun bağımlılığı ile kendini sabote etme, anksiyete duyarlılığı ve aleksitimi arasındaki ilişki / The relationship between game addiction and self-handicapping, anxiety sensitivty and alexithymia among university students,Yüksek Lisans Tezi İstanbul Üniversitesi / Adli Tıp Enstitüsü / Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı

Kendini Sabote Etme Eğilimi,başarısızlık,kontrol odağı,birey,koşul,

Kendini Sabote Etme Eğilimi,başarısızlık,kontrol odağı,birey,koşul,

Kendini Sabote Etme Eğilimi,başarısızlık,kontrol odağı,birey,koşul,

Kendini Sabote Etme Eğilimi,başarısızlık,kontrol odağı,birey,koşul,

~~Kendini Sabote Etme Eğilimi,başarısızlık,kontrol odağı,birey,koşul~~,

Kendini Sabote Etme Eğilimi,başarısızlık,kontrol odağı,birey,koşul,

Psikolog, öneri,Anadolu, yakası psikolog öneri, avrupa yakası psikolog, öneri, en iyi psikolog avrupa yakası, istanbul psikolog tavsiye, ücretsiz psikolog, istanbul psikolog fiyatları, psikolog ücretleri, istanbul psikolog, şişli psikolog, psikolog ücretleri, online terapi, psikolog fiyatları, pedagog, psikolog randevu, psikolog merkezi, psikolojik testler, online terapi, yetişkin terapi ,çocuk-ergen terapi, aile-çift terapi, hipnoz terapi, çocuk ergen, cinsel terapi, terspist, panik atak, özgüven, depresyon, ilişki problemi, travma, okb, vesvese, takıntı, obsesif kompalsif bozukluk, kişilik bozukluğu, paranoid, kişilik bozukluğu, narsizim, narsisizm, borderline, kişilik, bozukluğu, çekingen, anksiyete, kaygı, sosyal fobi, çekingenlik, kararsızlık, kapalı yer korkusu, klostrofobi, hassas bağırsak sendromu, erken boşalma, iktidarsızlık, erektil disfonksiyonel bozukluk, vajinismus, Adalar, Arnavutköy, Ataşehir, Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Başakşehir, Bayrampaşa, Beşiktaş, Beykoz, Beylikdüzü, Beyoğlu, Büyükçekmece, Çatalca, Çekmeköy, Esenler, Esenyurt, Eyüpsultan, Fatih, Gaziosmanpaşa, Güngören, Kadıköy, Kağıthane, Kartal, Küçükçekmece, Maltepe, Pendik, Sancaktepe, Sarıyer, Silivri, Sultanbeyli, Sultangazi, Şile, Şişli, Tuzla, Ümraniye, Üsküdar ve Zeytinburnu, Adana, Adıyaman, Afyonkarahisar, Ağrı, Amasya, Ankara, Antalya, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankır,ı Çorum, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Hatay, Isparta, Mersin, İstanbul, İzmir, Kars, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kırşehir, Kocaeli, Konya, Kütahya, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Muş, Nevşehir, Niğde, Ordu, Rize, Sakarya, Samsun, Siirt, Sinop, Sivas, Tekirdağ, Tokat, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Uşak, Van, Yozgat, Zonguldak, Aksaray, Bayburt, Karaman, Kırıkkale, Batman, Şırnak, Bartın, Ardahan, Iğdır, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye, Düzce, psikolog,psikolog ekşi,kadın psikolog,ünlü psikolog,en başarılı psikolog,tesettürlü psikolog,klinik psikolog nedir,psikolog ücretleri,psikolog atama puanları,psikolog nasıl olunur,psikolog online terapi online psikolog,klinik psikoloji,Çocuk psikoloğu,endüstriyel ve örgütsel psikoloji,klinik olmayan psikoloji,psikolog taban puanları 2022,online psikolog ile online terapi,psikolog online psikolog,terapi ne demek,terapi,çift terapisiPsikolog, öneri,Anadolu, yakası psikolog öneri, avrupa yakası psikolog, öneri, en iyi psikolog avrupa yakası, istanbul psikolog tavsiye, ücretsiz psikolog, istanbul psikolog fiyatları, psikolog ücretleri, istanbul psikolog, şişli psikolog, psikolog ücretleri, online terapi, psikolog fiyatları, pedagog, psikolog randevu, psikolog merkezi, psikolojik testler, online terapi, yetişkin terapi ,çocuk-ergen terapi, aile-çift terapi, hipnoz terapi, çocuk ergen, cinsel terapi, terspist, panik atak, özgüven, depresyon, ilişki problemi, travma, okb, vesvese, takıntı, obsesif kompalsif bozukluk, kişilik bozukluğu, paranoid, kişilik bozukluğu, narsizim, narsisizm, borderline, kişilik, bozukluğu, çekingen, anksiyete, kaygı, sosyal fobi, çekingenlik, kararsızlık, kapalı yer korkusu, klostrofobi, hassas bağırsak sendromu, erken boşalma, iktidarsızlık, erektil disfonksiyonel bozukluk, vajinismus, Adalar, Arnavutköy, Ataşehir, Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Başakşehir, Bayrampaşa, Beşiktaş, Beykoz, Beylikdüzü, Beyoğlu, Büyükçekmece, Çatalca, Çekmeköy, Esenler, Esenyurt, Eyüpsultan, Fatih, Gaziosmanpaşa, Güngören, Kadıköy, Kağıthane, Kartal, Küçükçekmece, Maltepe, Pendik, Sancaktepe, Sarıyer, Silivri, Sultanbeyli, Sultangazi, Şile, Şişli, Tuzla, Ümraniye, Üsküdar ve Zeytinburnu, Adana, Adıyaman, Afyonkarahisar, Ağrı, Amasya, Ankara, Antalya, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankır,ı Çorum, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Hatay, Isparta, Mersin, İstanbul, İzmir, Kars, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kırşehir, Kocaeli, Konya, Kütahya, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Muş, Nevşehir, Niğde, Ordu, Rize, Sakarya, Samsun, Siirt, Sinop, Sivas, Tekirdağ, Tokat, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Uşak, Van, Yozgat, Zonguldak, Aksaray, Bayburt, Karaman, Kırıkkale, Batman, Şırnak, Bartın, Ardahan, Iğdır, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye, Düzce, psikolog,psikolog ekşi,kadın psikolog,ünlü psikolog,en başarılı psikolog,tesettürlü psikolog,klinik psikolog nedir,psikolog ücretleri,psikolog atama puanları,psikolog nasıl olunur,psikolog online terapi online psikolog,klinik psikoloji,Çocuk psikoloğu,endüstriyel ve örgütsel psikoloji,klinik olmayan psikoloji,psikolog taban puanları 2022,online psikolog ile online terapi,psikolog online psikolog,terapi ne demek,terapi,çift terapisi