Obsesif ve Kompülsif Psikolojilerde İlişkisel Örüntüler

Obsesif ve kompülsif  kişiliğin gelişmesinde etken olan faktörlerden biri aile dinamikleridir. Ailelerin tutumları, ebeveynlerin çocuklarına davranışı kişilik gelişiminin oluşmasında önemli bir yere sahiptir.
  Beklentisi yüksek, iyi davranışı ödüllendiren, kötü davranışı cezalandıran katı, aşırı müdahaleci, titiz, olayları aşırı ahlaksallaştıran ebeveyn tarzları ile çocuğunu suçlu hissettiren ebeveyn tarzı obsesif ve kompülsif kişililik örüntüsünün gelişimine sebep olabilir.  Örneğin, “Kedini zamanında besleyecek kadar sorumluluk taşımadığın için hayal kırıklığına uğradım.” “Başka biri de sana bu şekilde davransa hoşlanır mıydın?”, “Artık kocaman bir kızsın annene babana daha fazla yardımcı olmanı bekliyorum.” gibi cümlelerle ebeveyn çocuğunu kontrol, suçluluk ve aşırı ahlaksallaştırılma uyandıran cümleler kurabilir. 

  Ebeveynler aşırı derecede titiz veya çocuğun ilk yıllarından itibaren aşırı talepkar olabilir. Obsesif ve kompülsif bireylerin ebeveynleri sadece kabul edilemez davranışları değil aynı zamanda bu davranışlara eşlik eden duyguları, düşünceleri ve fantezileri de kınayıcı bir şekilde kabul etmediklerinde obsesif ve kompülsif kişilik örüntüleri daha sorunlu hale gelebilir. Örneğin, aşırı muhafazakar, kontrolcü ve titiz bir ortamda yetişmiş çocuğun ileride hangi mesleği seçeceğine dair ebeveynlerinin bir fikri olur genelde. Protestan bir ailenin çocuğundan rahip olmasını istemesi ve buna göre ebeveynlerinin çocuklarına bir hayat sunmaları olasıdır. Çocuğunda bunları içselleştirip ahlaki açıdan yüksek konumdaki bu rolü üstlenebilir. Fakat ergenlikte veya yetişkinlikte cinsel isteklerin o kadarda soyut bir tehlike olmadığını anlayınca kendisine olan özeleştirileri de artabilmektedir. Kişi bu cinsel ahlakla olan düşünceleri sürekli mantıksallaştırıp cinsel arzularını engellemek için kahramansı çabalar harcamaya başlayabilmektedir. Ayrıca, bu tarz bir ailede büyüyen çok yetişkin hayatında da kendi seçimlerinden dolayı suçluluk ve utanç duyabilir.

  Aşırı koruyucu ebeveynlerin, çocuklarının bir kendilik dünyası oldukça kısıtlıdır. Kendi istekleri ve katı kurallarını çocuklarının istekleri ve ihtiyaçlarının önünde tutan ebeveynlerin çocuklarının kendiliklerinin gelişememesinde etkili olmaktadır. Bu yüzden, obsesif ve kompülsif kişilerde bulunan tümgüçlü ve sihirli düşünme tarzının bu sınır duygusu eksik kalmış olmasından kaynaklanmaktadır. Her şeyi kontrol edebilecekleri düşüncelerinin de bu sınır duygularının eksik kalmasından kaynaklanmaktadır.

  Son olarak, obsesif ve kompülsif kişiliğin oluşmasına neden olan başka bir aile türü de, aşırı denetleyici ve ahlakçı bir ortamı içeren aile geçmişinin tam tersi tarafta olanıdır. Bazı dezavantajlı kişiler aile standartlarından yoksun, ebeveynleri tarafından yönlendirilmemiş ve dikkate alınmamış hissedebilirler. Bu tarzda bir yaklaşıma maruz kalmış çocuklar kendilerini geliştirmek amaçlı genel toplumsal kültürden edindikleri idealize davranış ve duygu standartlarına tutunabilirler. Yeterince iyi olmayan ebeveyne sahip kişinin kendisinin bulduğu ve idealize ettiği bir figür ile kendisini bu figüre göre şekillendirmek zorunda kalabilir. Özellikle kişi idealize figürüne yoğun saldırgan bünyesini yansıtmşsa obsesif ve kompülsif dinamikler yaratabilmektedir.

Psikolog Aleyna ER

Kaynakça

McWilliams, N. (2010). Psikanalitik tanı: Klinik süreç içinde kişilik yapısını anlamak (E. Kalem, Çev). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları (1999).

 Obsesif ve Kompülsif Psikolojilerde İlişkisel Örüntüler, davranış, çocuk, ebeveyn, aile, duygu, Obsesif ve kompülsif,  Obsesif ve Kompülsif Psikolojilerde İlişkisel Örüntüler, davranış, çocuk, ebeveyn, aile, duygu, Obsesif ve kompülsif,  Obsesif ve Kompülsif Psikolojilerde İlişkisel Örüntüler, davranış, çocuk, ebeveyn, aile, duygu, Obsesif ve kompülsif,  Obsesif ve Kompülsif Psikolojilerde İlişkisel Örüntüler, davranış, çocuk, ebeveyn, aile, duygu, Obsesif ve kompülsif,  Obsesif ve Kompülsif Psikolojilerde İlişkisel Örüntüler, davranış, çocuk, ebeveyn, aile, duygu, Obsesif ve kompülsif,  Obsesif ve Kompülsif Psikolojilerde İlişkisel Örüntüler, davranış, çocuk, ebeveyn, aile, duygu, Obsesif ve kompülsif,  Obsesif ve Kompülsif Psikolojilerde İlişkisel Örüntüler, davranış, çocuk, ebeveyn, aile, duygu, Obsesif ve kompülsif,  Obsesif ve Kompülsif Psikolojilerde İlişkisel Örüntüler, davranış, çocuk, ebeveyn, aile, duygu, Obsesif ve kompülsif,  Obsesif ve Kompülsif Psikolojilerde İlişkisel Örüntüler, davranış, çocuk, ebeveyn, aile, duygu, Obsesif ve kompülsif,  Obsesif ve Kompülsif Psikolojilerde İlişkisel Örüntüler, davranış, çocuk, ebeveyn, aile, duygu, Obsesif ve kompülsif,  Obsesif ve Kompülsif Psikolojilerde İlişkisel Örüntüler, davranış, çocuk, ebeveyn, aile, duygu, Obsesif ve kompülsif,  Obsesif ve Kompülsif Psikolojilerde İlişkisel Örüntüler, davranış, çocuk, ebeveyn, aile, duygu, Obsesif ve kompülsif,  Obsesif ve Kompülsif Psikolojilerde İlişkisel Örüntüler, davranış, çocuk, ebeveyn, aile, duygu, Obsesif ve kompülsif,  Obsesif ve Kompülsif Psikolojilerde İlişkisel Örüntüler, davranış, çocuk, ebeveyn, aile, duygu, Obsesif ve kompülsif,  Obsesif ve Kompülsif Psikolojilerde İlişkisel Örüntüler, davranış, çocuk, ebeveyn, aile, duygu, Obsesif ve kompülsif,  Obsesif ve Kompülsif Psikolojilerde İlişkisel Örüntüler, davranış, çocuk, ebeveyn, aile, duygu, Obsesif ve kompülsif,  Obsesif ve Kompülsif Psikolojilerde İlişkisel Örüntüler, davranış, çocuk, ebeveyn, aile, duygu, Obsesif ve kompülsif,  Obsesif ve Kompülsif Psikolojilerde İlişkisel Örüntüler, davranış, çocuk, ebeveyn, aile, duygu, Obsesif ve kompülsif,