ölüm Nedir ve Neden Korkarız? - 2

Ölüm Kaygısı/Korkusu

Peki ya ölüm kaygısından bahsedecek olursak neler söylememiz gerekir? Ölüm nesiller boyunca insanda korku ve kaygı uyandırmıştır. Ölümden korkmak kaygılanmak her ne kadar evrensel olsa da evrensel bir tanım yapmamız, ölümün tanımında olduğu gibi zordur. Tomer ve Eliason’ a göre ‘Ölüm kaygısı, kişinin kendiliğinin yok olduğu duruma yönelik hissettiği negatif duygusal tepkidir’ / ölüm Nedir ve Neden Korkarız? - 2 Ölüm kaygısı psikanalitikten bu ya birçok ekol tarafından açıklanmaya çalışılmıştır. Psikanalitik kurama göre insan ölümü deneyimlemediği için aslında ölümden değil ama asıl korkusu olan iğdiş edilmekten korkar. Yani korkunun kaynağı budur. Varoluşçu kurama göre ise herkes kendi ölümüyle yüzleşmeli ve kendi kişisel gelişimi için bunu kullanmalıdır. Fakat insanlar bu yüzleşmeden kaçarlar ve inkâr mekanizmalarını devreye sokarlar. Bilişsel yaklaşımda ise kişi kontrol edemediği, baş edemediği ve bilemediği durumlardan korkar, kaygılanır ve ölüm de tam olarak böyle bir durumdur. Dolayısıyla kişi ölüm hakkında negatif düşünmeye devam ettiği sürece ölüm kaygısı ve korkusu pekişecektir. / ölüm Nedir ve Neden Korkarız? - 2 Ölüm korkusu/ kaygısı çeşitli boyutlardan oluşur. Belirsizlik korkusu, bedenini kaybetme, yok olma duygusu, acı duyma korkusu, Yalnızlık korkusu, yakınlarını kaybetme korkusu, denetimi kaybetme korkusu, kimlik duygusunu kaybetme korkusu, gerileme korkusu, ölüm sonrası cezalandırılma korkusu gibi ve bu boyutlar korkuyu/ kaygıyı şekillendirir. Ölüm kaygısı temel olarak 3 şekilde olabilir. Birincisi, varoluşsal ölüm kaygısı; kişinin kaçamadığı ölüme karşı olan kaygısıdır. İkincisi, kaçınma ölüm kaygısı; ölüm korkusunun en temel ve en eski şeklidir. Doğal afetlerden ve yaşamın getirdiği diğer temel tehlikelerden temel alır. Üçüncüsü ise koruyucu ölüm kaygısıdır; bireyin fiziksel ya da duygusal tehlike durumlarda oluşturdukları korkudur. / Ölüm Nedir ve Neden Korkarız? - 2 Ölüm kaygısını arttıran veya çeşitli şekillerde etkileyen birçok faktörün de olduğu unutulmamalıdır. Örneğin, çoğu zaman yaşlılık ölümün yaklaşması olarak algılandığı için yaşı ilerlemiş kişilerde daha yoğun bir şekilde görülme ihtimali yüksektir. Bir diğer faktör ise din ve dindarlık olarak adlandırılabilir. Araştırmalar dindar olmanın ya da sadece inanmanın bile ölüm korkusuna karşı koruyucu bir etmen olduğunu göstermiştir. Fakat bu durumda inanılan dinin ya da kişinin inanış şekli önemli bir faktördür. İnanılan dinin ölümü kutsallaştırması, yaratıcı ile buluşma olarak tasvirleri gibi durumlar, kişi için ölümü çok daha kabul edilebilir kılabilir. Eğitim düzeyi, çocuk sahibi olma, yaşanılan yer, medeni durum, kişilik özellikleri gibi birçok farklı değişkenin de ölüm kaygısını çeşitli şekillerde olumlu veya olumsuz etkilediği söylenebilir. / Ölüm Nedir ve Neden Korkarız? - 2 Kısacası ölüm doğduğumuz andan itibaren bizi takip eden ve çoğumuzda korku ve kaçma isteği uyandıran bir kavramdır. Evrenseldir ve değiştirilemez. İnanışımız, ailemiz, içinde bulunduğumuz toplum gibi birçok faktörün eşlik ettiği ve şekillendirdiği bu korkumuz aslında hayatı yaşayış şeklimizi, kişiliğimizi ve hayata bakışımızı yapılandırır ve bu yadsınamaz bir gerçek olarak karşımıza çıkar. Ölümden kaçmaktansa onu kabullenip varlığıyla yaşamak uzun vadede çok daha yaşamdan daha çok zevk almamıza ve yaşadığımız andan çok daha fazla anlamlar çıkarmamıza yardımcı olabilir. Peki ya siz, siz ölümden ya da ölmekten ne kadar korkuyorsunuz? / Ölüm Nedir ve Neden Korkarız? - 2 Psikolog Elif Aksar