“O an ne yapacağımı bilemedim, nefes alamıyormuşum gibi hissettim. Bir an delireceğimi, aklımı kaybedeceğimden çok korktum. Bayılacak gibi oldum.” bu ve bu tarz cümleleri panik atağı olan bir kişiden sıkça duyabileceğimiz cümlelerdir. Peki bu ve bunun gibi durumlar yaşayan herkes panik atağa mı sahiptir? Bu sorumuzu cevaplamadan önce panik atağın ne olduğunu ve başka hangi hastalık veya bozukluklarla benzerlik gösterebileceğine bakalım. / panik atak/ bozukluk/ doğru /yanlış / PANİK ATAK İLE İLGİLİ DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR

Panik atak nedir? 

Panik atak çoğu zaman panik bozukluğu ile karıştırılmaktadır. Panik ataklar ani, beklenmedik şekilde başlayan, birden yoğunlaşan ve kısa bir süre ile sınırlı olan şiddetli korku nöbeti olarak değerlendirilebilir. 10 ila 30 dakika arası süren panik ataklar, kişinin vücudunda bir anda çarpıntı, nefes alamama, uyuşma, terleme, titreme gibi belirtiler olarak kendisini gösterir. Ölüm, kalp krizi geçirme, kontrolü kaybetme gibi korkuların da eşlik edebileceği bir panik halidir.  

Panik bozukluk ise yukarıda bahsettiğim panik atakların tekrarlaması ve bunun yanında kişinin günlük işlerini yerine getiremeyecek kadar işlevselliğini kaybetmesiyle ortaya çıkar. Kısacası panik atak tek başına bir hastalık değildir. Bunun yanında panik bozukluk ise tekrarlayıcı panik atakların da içinde olduğu başka belirtilerin de eşlik ettiği, kişinin işlevselliğinin bozulduğu bir hastalıktır. Panik atak bir belirti iken panik bozukluk bir hastalıktır. Panik atak herhangi bir sebep olmadan, bir defaya mahsus bile olabilirken, panik bozukluk herhangi bir neden olmadan tekrarlayıcı birçok panik atağın varlığı ve bunun sonucunda kişinin yaşamında işlevselliğin bozulması ile tanımlanabilir. Bunun yanı sıra, atakların tekrar olacağına yönelik bir beklenti kaygısı, atakların bayılma, kalp krizi, ölüm gibi olumsuz sonuçları ile ilgili kaygı, üzüntü duyma hali görülür. Ayrıca kişi ataklardan olabilecek olumsuz sonuçlara yönelik önlem alma, kaçınma, güvence davranışları arama halindedir.  

Panik atakların yaşam boyu görülmesi %6-10 sıklığında bildirilmiştir. Yaklaşık olarak da her 10 kişiden biri yaşamının bir döneminde panik atağı geçirir fakat bu, bu durumu yaşayan kişilerin panik bozukluğu hastalığına sahip olduğu anlamına gelmez. 

Panik atak ile ilgili en sık düşülen hatalar nelerdir?

Panik ataklar sadece ilaç tedavisi ile önlenebilir

 Bu bilgi tam olarak gerçekleri yansıtmamaktadır. İlaç tedavisinin çok büyük faydaları görülse de ilaç kesildikten sonra ataklar tekrarlanabilir. Bu yüzden ilaç tedavisi ve psikoterapinin birlikte yürütülmesi en sağlıklı sonuçların elde edilmesine imkan verir. Bunun yanında her panik atak durumu için ilaç tedavisi gerekli olmayabilir, bazen sadece psikoterapi, bozukluğun tedavisinde yeterlidir. 

Panik atak yaşayan kişi ölebilir, kalp krizi geçirebilir. 

Yapılan araştırmalara göre organik temelli bir kalp rahatsızlığı olmayan bir kişinin kısa süreli bir kalp çarpıntısı sonucu ölmesi çok olası değildir. Panik atak süresinde yaşanılan kalp ve göğüs ağrısı kalp krizi geçirirken yaşanandan çok daha farklı ve kısa sürelidir.  

Panik atakları sırasında aklımı yitirebilirim. 

Panik atağın belirtilerinden biri de kişinin kontrolünü yitireceği hissine kapılması ve aklını kaybedip çıldıracakmış gibi hissetmesidir. Ancak panik ataklar yavaş yavaş zirveye ulaşarak 10-30 dakika içinde sonlanır. Panik atağın etkileri biraz daha sürse de bu duygular yavaşça kaybolur ve kişi kendini kaybetmez. 

Bayılmalara ve felçlere sebep olabilir.

Panik atak krizinde bütün bedende uyuşma, yanma, ateş basması, terleme olabilir. Bazen bedende bir çekilme ve sanki yığılıverilecekmiş gibi bir his olur. Baş dönmesi ve beyin uyuşması, kendisini tam hissedememe, olayları bir sis perdesi arkasında görme gibi belirtiler görülebilir. İşte bunları yaşayan kişi; dengesini kaybedip düşeceğini, bayılacağını hatta, felç geçireceğini zanneder…Oysa beynin kanlanması azaldığı ve oksijen, glikoz tüketimi düştüğü için bu hisler yaşanır. Kişi bu belirtilerden dolayı bir bayılma yaşayabilir fakat bu bayılma esnasında genellikle bilincini kaybetmez. Bunlara rağmen panik atak belirtileri arasında bayılma yoktur fakat atak anında yaşanan fiziksel değişimlerden dolayı bayılma eşlik edebilir. Tıpkı Depresyonun panik bozukluğa eşlik ettiği fiziksel bazı durumlar da panik atağın eşlikçileri olabilirler. Panik atakta çoğunlukla tansiyon yükselir, nadiren de düşer. Tansiyonu düşen bazıları da bayılabilir…Ama şunu bilmeliyiz ki, panik atak direkt bayılmaya yol açmaz. 

Bütün bunlara ek olarak tamamen sağlıklı olan biri bile hayatının bir döneminde panik atak yaşayabilir. Fakat bu hiçbir zaman tek başına panik bozukluk hastalığına veya panik atak yatkınlığına işaret etmez. Günlük yaşamımızda yaşadığımız ve baş edemediğimiz olaylar karşısında yaşadığımız bir baş etme yöntemi olması muhtemel olan panik ataklar tedavisi mümkün ve çözümü olan bir şikayettir. 

Psk. Elif AKSAR