Paranoid Şizofreni

Şizofreni Türkçe karşılığı bölünmek, yarılmak olan Yunanca schizen kelimesinin ve anlamı his, mantık olan yine Yunanca phrén kelimesinin birleşimiyle oluşturulmuştur. Şizofreni kişinin gerçeklik algısında, düşünce yapısında ve davranışlarında bozulmalara yol açan bir beyin hastalığıdır.  Paranoid Şizofreni şizofrenin alt tiplerinden biridir. Paranoidin Türkçe sözlük karşılığı paranoyaya tutulmuş olan olarak tanımlanır. Paranoya ise hezeyan, sanrı demektir. Bunlar; dış gerçeklikten tamamen farklı, yanlış anlamlar bulup inanılan durumlara denilen genel adlardır.

Paranoid tipin DSM (Diagnostical and Statistical Manual of Mental Disorders-Ruhsal Bozukluklarının Tanısal ve Sayımsal Elkitabı) IV’e göre tanı ölçütleri;

       A) Bir ya da birden fazla sanrı veya sıklıkla işitme varsanılarının bulunması.

       B) Dezorganize konuşma, dezorganize veya katatonik davranış, düz veya uygunsuz duygulanım   klinik görünümde baskın değildir.

Daha sonraki araştırma sonuçlarına göre şizofrenin alt türleri DSM V’te kaldırılmıştır. Sebebi olarak ise bir kişide alt tiplerin hepsinin görülebilmesi veya zaman içerisinde alt tiplerin hepsinin deneyimlenebilmesi olarak gösterilmiştir. Günümüzde bu tanımlamalar için tartışmalar devam etse de klasik psikiyatride Paranoid Şizofreni tanımı hala yaygın olarak kullanılmaktadır. Tedaviye diğer tiplere göre daha hızlı yanıt verirler. Ayrıca iyileşme seyirlerinin oranı da diğer alt tiplere göre daha fazladır.

Paranoid tip diğer tiplere göre daha geç yaşlarda başlar. Belirtileri ise yavaş yavaş kendini gösterir. Hezeyanlar(sanrı) ve halüsinasyonlar görülür. Halüsinasyonlar genellikle duyularla ilgilidir. Bu duyular;

• İşitme: En yaygınıdır. Sadece çığlık gibi sesler olduğu gibi bazen de cümleler, hikayeler hatta müzik bile duyabilmektedir.
• Görme: her türlü canlı varlıklar görülebildiği gibi cansız nesneler de görülür. Hatta sadece renkler de hakimdir. Her yerde kırmızı renk, kan görüldüğünü bildiren hastalar mevcuttur.
• Koku: genelde nahoş kokular olduğunu belli ederler. Bu kokular yanık kokusu, zehirli gaz gibi kokularla bağdaştırılır.
• Dokunma: Sanki vücutlarında yılan, böcek gibi benzeri şeyler geziyormuş hissini hissederler.
• Tatma: Nahoş tatlardır. Çürümüş bir yiyecek veya yine kan, zehirli bir şey tadı aldığını bildirirler.

Hezeyanlar ise; büyüklük, kıskanç, erotomanik, somatik, referans gibi çeşitleri vardır.

Psikolog Yaren Meral Moral

Kaynakça

Çevik, Y. (2013). Ego Fonksiyonları Değerlendirme Ölçeği’nin Türkiye Koşullarına Uygun Geçerlik, Güvenirlik Çalışması (Doctoral dissertation, Marmara Universitesi (Turkey)).

Kara, N., & Türkçapar, M. H. (2015). Şizofreni alttiplerinin geçerliliği: Karşılaştırmalı bir çalışma. Klinik Psikiyatri Dergisi, 17(3), 119-128.

Korkmaz, Ş. A. (2017). Sonuca Atlama Yanlılığının, Paranoid Şizofreni Tanılı Hastalarla Non-paranoid Şizofreni, Anksiyete Bozukluğu Tanılı Hastalar ve Sağlıklı Bireylerle Karşılaştırılması (Doctoral dissertation, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi).

Summakoğlu, D., & Ertuğrul, B. (2018). Şizofreni ve Tedavisi. Lectio Scientific, 2(1), 43-61.