Peter Blos’un Gelişim Evreleri

  Psikanalitik yaklaşımının tarihçesine baktığımızda daha çok çocuk ve yetişkin alanlarında kuramsal teoriler ortaya atılmıştır. Freud’la birlikte uzun bir süre ergenlik dönemi hakkında çok fazla teori ortaya atılmamıştır. Bu ergenlik dönemine dair olan bilgi eksikliğinin farkına varan ve iki dönem arasında ergenlik dönemine köprü görevini üstlendiren kişiler Anna Freud, Peter Blos ve Pierre Male olmuştur.
  Ergenlik dönemine dair salt kuramsal teori ortaya atılmamıştır fakat Peter Blos ergenliği kavramsallaştırırken Benlik Psikolojisi kuramından ve Nesne İlişkileri Kuramından çok fazla etkilenmiştir. Blos, gelişim teorisinde ergenlikten “ikinci bireyleşme süreci” olarak bahsetmektedir. Blos’un bu kavramsallaştırması, Marget Mahler’in bebeğin ilk üç yılında nesne sürekliliği yerleştiğine ve bebeğin kendisini annesinden ayrı bir varlık olarak tanımasıdan bahsetmektedir. Blos bu fikirden etkilenerek ergenliğinde ikinci bireyselleşme süreci olarak ele almıştır. Fakat Blos, Mahler’in ayrılma-bireyleşme döneminden farklı olarak ergenin kendisini bir birey olarak algılamaya başlamasından bahsetmektedir. Ayrıca, ergen bu dönemde düşüncelerini ve davranışlarını uzlaştırmayı öğrenmektedir. Ergenin aileye olan bağımlılığından ayrışması ve bireyselleşmesi bu dönemde oluşmaktadır.

  Blos’un ergen gelişimiyle ilgili kavramsallaştırmasına daha derinden baktığımızda Benlik psikologlarından özellikle Anna Freud ve Heinz Hartmann’dan etkilendiğini görebilmekteyiz. Ergenlerin ergenlik döneminde ailesiyle ya da sosyal çevresiyle karşılaştığı problemler karşısında Blos, Hartmann’nın “ortalama beklenebilir çevre” kavramından yararlanmıştır. Ergenin çevreye uyum sağlamasında fiziksel ve zihinsel süreçlerinde bir etkileşim olduğunu Blos gözlemlemiştir. Ayrıca Blos, ergenlik döneminde ergenin alt benliğinin çocukluk dönemindeki kadar güçlü olduğunu ve benliğinin alt benliğe nispeten daha zayıf olduğunu belirtmiştir.

Öte yandan, Blos’un çalışmalarında Anna Freud’un savunma mekanizmaları ile ilgili çalışması etkili olmuştur. Örneğin, dürtülerin çok fazla baskın geldiği bu dönemde onlarla baş edilebilirliğini arttırmak için ergen aklileştirme savunma mekanizmasını kullanmaktadır. Bu sayede, ergen dürtüsel uyarımlarla düşünsel kapasitesi arasında bir ilişki ortaya koymaya başlamaktadır. Ayrıca, ergenlik döneminde en çok kullanılan savunma mekanizmalarından biri de çilecilik savunma mekanizmasıdır. Örneğin, ergen bir erkek, hoşlandığı kıza karşı duygularını ifade etmeyi reddederek oradan elde edeceği hazzı kendisine uygun görmeyip kendisine bu süreci çileleştirebilir. Bu savunmalar ergenlik krizleri için çok kritiktir çünkü benlik dürtülere karşı savunmacı bir rol oynayarak mücadele etmeye başlamaktadır.

  Ergenlik döneminin en önemli konularından bir tanesi de cinselliktir. Ergen bu dönemde ilk sevgi nesnelerini ensest yasağından dolayı bırakır ve sevgi nesnesi olarak dışarıdaki kişilere yönelmeye başlar. Blos’a göre gerçek ergenlik döneminde ergenlerin nesne ilişkileri arayışı ya da bu ilişkilerden kaçınma davranışları ergenlik öncesi ve erken ergenlik dönemlerinden daha farklıdır. (Ayrıntıları aşağıda verilmiştir) Blos, erken ergenlik döneminde narsistik ve biseksüel nesne arayışların oluştuğunu gerçek ergenlik döneminde ise bu nesne arayışlarının bırakılıp heteroseksüel nesne arayışlarının ile ergenlerin psikolojik gelişimlerinin başladığını düşünmektedir.

  Peter Blos’un gelişim teorisinin önemli noktalarından bir tanesi ise “ara basamaklar” dediği evrelerdir. Blos, bu ara basamakların tamamlanması ve geçilmesine ergenliğin döneminin atlatıldığına inanıyordu. Diğer bir yandan Blos, psikanaliz camiasının kişilik gelişiminde psikoseksüel gelişim evrelerinin genital ve ödipal dönemlerinin önemli olduğu fikriyle mutabıktı fakat Blos’a göre, kişilik gelişimini sadece libidinal dürtülere indirgememek gerektiğine daha bütün ve geniş bir bakış açısı kazanmak gerektiğine inanırdı. Bu yüzden ergen psikanalisti Blos, kendi kavramsallaştırmasını oluştururken ergenlik dönemini gizil dönemden başlatmıştır.

 

  Blos’a göre ergen her dönemde üç mesele ile yüzleşmesi gerekmektedir. Bunlar: Ergenin benlik işlevlerini ve dürtü faaliyetlerini örgütleyen süreçler, ebeveynlerle değişen ilişkiler ve çevreyle ilişki kurmalarını sağlayan araçlardır.

Gizil Dönem: 7-11 yaş

  Ergenliğe yaklaşılan ve ergenlik sürecine zemin hazırlayan aşamadır. Cinsel ve saldırgan dürtüler hafif düzeyde kendisini gösterir çocuk bu dürtülerle baş edebilmelidir.
Benlik ve üst benlik bu dönemde dürtüler üzerine kontrol kurmaya başlar. Çocukları duygulanımları tutarlı ve düzenlidir. Ayrıca, çocuklar karşılaştırma yaparak ve mantık yürüterek kendilerine verilen görevleri yapmalıdırlar.
  Bu dönem, okula başladıkları bir dönemdir. Anne babalarına olan bağımlılıkları azalarak sosyal hayattaki başarılarına odaklanırlar. Öz-saygı ve değer hisleri ortaya çıkmaya başlar. Çocuklar için anlamlı ötekilerle (örn. Öğretmen, sınıf arkadaşı...) özdeşim kurmaya ve bağımsız davranmaya başlarlar.
  Sosyal farkındalıkları bu dönemde artmaya başlar. Mantıklı düşünme ve fantezi dünyaları ayrışmaya başlar. Başkalarına güvenmek ve empati kurmak durumundadırlar. Kamusal ve özel alan ayrımlarını idrak etmeye başlarlar. Bağımsızlıklarını ilan eder ve ebeveynlere olan bağımlılıklarından kurtulmaya çalışırlar.

Ergenlik Öncesi: 11-13 yaş

  Gizil dönemin bittiği dönemdir. Bu dönemde çocuk gizil dönemde edindiği kazanımları pekiştirip benliğiyle bütünleştirmeye çalışır. Genital dönem ihtiyaçları bu dönemde aniden hissedilmeye başlanır. Bu ani dalgalanmalara karşı çocuk baş etmeyi başarmalıdır. Bu dönemde her iki cinste herhangi bir uyaranı heyecanlandırıcı bulabilirler.
  Libidinal ve saldırgan dürtülerde artış gözlemlenir ve genital öncesi dönemin ihtiyaçları aniden bastırılır. Ayrıca, oral, anal, fallik dönemlerinde dürtüleri bu dönemde aniden ve yoğun şekilde hissedilebilir. Bu dürtüleri tatmin etme isteği ile bu dürtüleri onaylamayan üst benlik ile çatışma çıkabilir. Bu çatışmayla baş edebilmek için karşıt tepki oluşturma, yer değiştirme, bastırma savunma mekanizmaları kullanılabilir.
  Ödipal meselelerden dolayı, kızlarda erkek gibi davranma davranışları gözlemlenirken, erkekler hadım edilme kaygısından korunmak için karşı cinse yüz çevirebilirler. Bu dönemde çocuklar aynı cinsiyetten olan ebeveyni benlik ideali ile içe alırlar. Akran onayı bu dönemde önemlidir. O yüzden, oyunlar geliştirirler, spor faaliyetleriyle ilgilenmeye başlarlar.

Ergenlik: İkinci Bireyleşme Süreci: 13-18 yaş arası

  Bu dönem iki alt döneme ayrılır. Erken ergenlik ve geç ergenlik. İlk olarak, ergenlik döneminde ani ve yoğun bir şekilde dürtülerin ortaya çıkmasına karşılık psişik yapıda acil değişiklikler meydana gelebilir ve bu durum ergenin kişilik örgütlenmesini dayanıksız hale getirir. Bebeklikte içselleştirilen nesnelerden kopuşla birlikte yapısal değişiklikler gözlemlenebilir. Aileden bağımsızlaşma ile yumurtadan çıkma süreci yaşanır. Eğer bu dönemde bireyleşme yaşanamaz başarısızlıkla sonuçlanırsa psikopatoloji ortaya çıkar.

Erken ergenlik: 13-15 yaş

  Erken ergenlik döneminde ergenin ahlaki değerleri ve ilkeleri otoriter ebeveynlerden bağımsız hale gelir. Yalnızlık, yalıtılmışlık, depresif duygular yoğun şekilde hissedilebilir. Ergen toplumun geleneksel davranışlarını benimseyerek ortak davranış kodu oluşturabilir bu sayede dürtüleri denetleyebilir tektip şekilde davranabilir.
  Erken dönemde kurulan bağlar bu dönemde koparılmaya başlanır. Benlik ve üst benlik arasındaki mesafe açılır ergenin ne yapacağı, ne hissedeceği konusundaki çatışmalar artabilir bu yüzden ergen kendisini hiçbir şey hissetmez hissedebilir ya da içinde kıyametler kopabilir.
  Yeni sevgi nesne arayışları ortaya çıkar. Idealizasyona dayalı arkadaşlık ilişkileri geliştirirler. Her iki cinste ödipal meseleleri halletmeli ve babalarıyla bu dönemde uzlaşmaları gerekir. Bu dönemde, her iki cinste de her iki cinse karşı ilgi ve flört etme isteği “biseksüel eğilimler” artabilir. Bu biseksüel eğilimlerin azalması ile gerçek ergenlik dönemi başlangıcıdır.

Gerçek Ergenlik: 15-18 yaş

  Ortama uygun ve yerinde cinsel dürtüler ortaya çıkmaktadır. Bu durum ergende yeni kaygılar ortaya çıkartır. Çilecilik savunma mekanizması bu dönemde ergenler tarafından çok kullanılır. Keyif veren faaliyetleri reddetmeye, ve mazoşistik eğilimler göstermeye daha açık hale gelebilirler. Ayrıca dürtüleri daha kabul edilebilir hale getirmek için ergenler akıl yürütme ve tartışma şeklinde ortaya koyabilirler. Bu dönemde, fantezi dünyaları da zenginleşir. Bu durum daha yaratıcı olmalarını sağlar.
  Gerçek ergenlik döneminde, ödipal arzular ve çatışmalar yeniden ortaya çıkar. Aynı cinsiyetten ebeveyn ile özdeşim kurulur ebeveyn idealiz edilir fakat sonrasında idealize edilmiş ebeveyn değersizleştirilir. Ilk sevgi nesnelerinden kopuş gerçekleşir ve bu sürecin yası tutulur. Artık dürtüleri kendilik tatmin etmez nesneler tatmin eder. Ötekiyle yakınlık kurma ihtiyacında artış olur.
  Bu evrede en önemli nokta cinsel kimlik kazanılmasıdır.

Geç Ergenlik & Ergenlik Sonrası Dönem: 18-20 yaş

  Karakterin oluşumu için dört önkoşul vardır: ikinci bireyleşme süreci tamamlanmalı. Önceki dönemlerde travmalara verilen başa çıkma becerileri bu dönemde sonucu belirler. Benliğin sürekliliği için dışsal çarpıtmalara karşı direnmeliler. Cinsel kimliğin ortaya çıkışıyla bu dönem bitmektedir.
  Bu dönem, karakterin pekiştiği dönemdir. İş alanı, arkadaş ortamı, eş seçimi ve ideolojik alanlarda istikrar sağlanmalı, bütün bir benlik ortaya konmalıdır. Daha az gerilemeler yaşanır bu dönemde benlik bütünlüklü ve tutarlıdır. Karakter oluşumu ergenliğin en önemli kazançlarından bir tanesidir. 
  Ödipal karmaşalar ve bebeklik dönemi çatışmaları bu dönemde ortadan kalkmaz ama benlikle bütünleşik hale gelir. Eğer bu noktada ergen kimliğini oluşturamadıysa “kimlik krizi” ile karşı karşıya kalır. Saldırgan ve libidinal dürtüler tamamen dış dünyadaki nesnelere aktarılır. Ayrıca bu dönemde çocukluk dönemine dair bir hasret oluşabilir.
  Amaca yönelik hareket etme, toplumsal konularda bütünleşme, duygusal istikrar, öz saygı, kendilik kapasitelerinde artış meydana gelir. Eğer ergen bu dönemin üstesinden gelememenin sonucu yolundan çıkmış ergenlik ya da tamamlanmamış ergenliktir.

Ergenlik Sonrası: Genç Yetişkinlik

  Bu dönemde tek amaç vardır o da önceki ergenlik dönemlerinde elde edilen kazanımları kişilikle bütünleştirmektir. Dürtüler ve benlik örgütlenmesini dengeleme süreci pratik edilir. Otoriter üst benliğin katı kurallarındansa kişinin onur ve öz saygısıyla hareket ettiği bir hat çıkar ortaya. Benlik bu dönemde güçlenir.
  Genç yetişkinlikte mevcut ebeveyn halleri kabul edilir. Ebeveynlere karşı duyulan güven kendiliğe karşı duyulan güven ile yer değiştirir. Bu dönemde, hayatın sorumluluğunu kişi kendi üstlenir.
  Evlenmeye, iş kurmaya, anne baba olmaya hazır olunması gerekir. Kişilik örgütlenmesi ebeveyn olmaya hazır olduğu ölçüde kişi yetişkin olmuş demektir. Toplumsal değerleri içselleştiren ve bunlara görece entegre olan bir kişilik Peter Blos’a göre bu yolla ortaya çıkmaktadır.

Psikolog Aleyna Er

Kaynakça

Duşgör, B., Kalem, E., Koç, K. & İkiz, T., 14-19 Yaş Aralığındaki Ergen Örnekleminde Savunma Düzenekleri ve Ergen Ruhsal Gelişimi üzerine TAT ile bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Psikoloji Bölümü Ayna Klinik Psikoloji Dergisi Retrieved from: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1163026

Palombo, J., Bendicsen, H. K., & Koch, B. J. (2009) Psikanalitik Gelişim Teorileri Rehberi 1. Cilt s.177-205 Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları.

Parman, T. (1998) Ergenlik ve Psikanaliz  İstanbul Üniversitesi Çocuk Sağlığı Enstitüsü, Retrieved from: https://jag.journalagent.com/kpd/pdfs/KPD_1_2_73_82.pdf

Peter Blos’un Gelişim Evreleri,ergen,dürtü,saygı,yaş,haz

Peter Blos’un Gelişim Evreleri,ergen,dürtü,saygı,yaş,haz

Peter Blos’un Gelişim Evreleri,ergen,dürtü,saygı,yaş,haz

Peter Blos’un Gelişim Evreleri,ergen,dürtü,saygı,yaş,haz

Peter Blos’un Gelişim Evreleri,ergen,dürtü,saygı,yaş,haz

Peter Blos’un Gelişim Evreleri,ergen,dürtü,saygı,yaş,haz

Psikolog, öneri,Anadolu, yakası psikolog öneri, avrupa yakası psikolog, öneri, en iyi psikolog avrupa yakası, istanbul psikolog tavsiye, ücretsiz psikolog, istanbul psikolog fiyatları, psikolog ücretleri, istanbul psikolog, şişli psikolog, psikolog ücretleri, online terapi, psikolog fiyatları, pedagog, psikolog randevu, psikolog merkezi, psikolojik testler, online terapi, yetişkin terapi ,çocuk-ergen terapi, aile-çift terapi, hipnoz terapi, çocuk ergen, cinsel terapi, terspist, panik atak, özgüven, depresyon, ilişki problemi, travma, okb, vesvese, takıntı, obsesif kompalsif bozukluk, kişilik bozukluğu, paranoid, kişilik bozukluğu, narsizim, narsisizm, borderline, kişilik, bozukluğu, çekingen, anksiyete, kaygı, sosyal fobi, çekingenlik, kararsızlık, kapalı yer korkusu, klostrofobi, hassas bağırsak sendromu, erken boşalma, iktidarsızlık, erektil disfonksiyonel bozukluk, vajinismus, Adalar, Arnavutköy, Ataşehir, Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Başakşehir, Bayrampaşa, Beşiktaş, Beykoz, Beylikdüzü, Beyoğlu, Büyükçekmece, Çatalca, Çekmeköy, Esenler, Esenyurt, Eyüpsultan, Fatih, Gaziosmanpaşa, Güngören, Kadıköy, Kağıthane, Kartal, Küçükçekmece, Maltepe, Pendik, Sancaktepe, Sarıyer, Silivri, Sultanbeyli, Sultangazi, Şile, Şişli, Tuzla, Ümraniye, Üsküdar ve Zeytinburnu, Adana, Adıyaman, Afyonkarahisar, Ağrı, Amasya, Ankara, Antalya, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankır,ı Çorum, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Hatay, Isparta, Mersin, İstanbul, İzmir, Kars, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kırşehir, Kocaeli, Konya, Kütahya, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Muş, Nevşehir, Niğde, Ordu, Rize, Sakarya, Samsun, Siirt, Sinop, Sivas, Tekirdağ, Tokat, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Uşak, Van, Yozgat, Zonguldak, Aksaray, Bayburt, Karaman, Kırıkkale, Batman, Şırnak, Bartın, Ardahan, Iğdır, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye, Düzce, psikolog,psikolog ekşi,kadın psikolog,ünlü psikolog,en başarılı psikolog,tesettürlü psikolog

Psikolog, öneri,Anadolu, yakası psikolog öneri, avrupa yakası psikolog, öneri, en iyi psikolog avrupa yakası, istanbul psikolog tavsiye, ücretsiz psikolog, istanbul psikolog fiyatları, psikolog ücretleri, istanbul psikolog, şişli psikolog, psikolog ücretleri, online terapi, psikolog fiyatları, pedagog, psikolog randevu, psikolog merkezi, psikolojik testler, online terapi, yetişkin terapi ,çocuk-ergen terapi, aile-çift terapi, hipnoz terapi, çocuk ergen, cinsel terapi, terspist, panik atak, özgüven, depresyon, ilişki problemi, travma, okb, vesvese, takıntı, obsesif kompalsif bozukluk, kişilik bozukluğu, paranoid, kişilik bozukluğu, narsizim, narsisizm, borderline, kişilik, bozukluğu, çekingen, anksiyete, kaygı, sosyal fobi, çekingenlik, kararsızlık, kapalı yer korkusu, klostrofobi, hassas bağırsak sendromu, erken boşalma, iktidarsızlık, erektil disfonksiyonel bozukluk, vajinismus, Adalar, Arnavutköy, Ataşehir, Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Başakşehir, Bayrampaşa, Beşiktaş, Beykoz, Beylikdüzü, Beyoğlu, Büyükçekmece, Çatalca, Çekmeköy, Esenler, Esenyurt, Eyüpsultan, Fatih, Gaziosmanpaşa, Güngören, Kadıköy, Kağıthane, Kartal, Küçükçekmece, Maltepe, Pendik, Sancaktepe, Sarıyer, Silivri, Sultanbeyli, Sultangazi, Şile, Şişli, Tuzla, Ümraniye, Üsküdar ve Zeytinburnu, Adana, Adıyaman, Afyonkarahisar, Ağrı, Amasya, Ankara, Antalya, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankır,ı Çorum, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Hatay, Isparta, Mersin, İstanbul, İzmir, Kars, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kırşehir, Kocaeli, Konya, Kütahya, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Muş, Nevşehir, Niğde, Ordu, Rize, Sakarya, Samsun, Siirt, Sinop, Sivas, Tekirdağ, Tokat, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Uşak, Van, Yozgat, Zonguldak, Aksaray, Bayburt, Karaman, Kırıkkale, Batman, Şırnak, Bartın, Ardahan, Iğdır, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye, Düzce, psikolog,psikolog ekşi,kadın psikolog,ünlü psikolog,en başarılı psikolog,tesettürlü psikolog