Psikolojik İlk Yardım
Psikohelp
Paylaş
Psikolojik İlk Yardım Afet, kaza, terör saldırısı veya bireysel/toplumsal düzeyde hasara, olumsuz etkiye neden olan bir olay sırasında ya da sonrasında gerçekleştirilen bir çeşit erken dönem psikososyal müdahale yaklaşımıdır. Olay sırasında ya da sonrasında kişinin temel fiziksel ve psikolojik ihtiyaçlarının karşılanması ve yaşanan olayın etkisiyle bireyde sonradan oluşabilecek travma sonrası stres semptomlarını mümkün olduğunca aza indirmeyi hedefleyen bir uygulamadır. Aynı zamanda koruyucu ruh sağlığı uygulaması olarak kabul etmek de mümkündür. Psikolojik ilk yardımı bir tanı ya da tedavi yöntemi olarak değerlendirmek doğru olmaz. Dünya Sağlık Örgütü Manueli psikolojik ilk yardımı “ciddi kriz yaratan olaylar sonrasında maruz kalan insanları desteklemek için insani, destekleyici, pratik yardım” olarak tanımlar. Yapılan araştırmalar, yetişkinlerde olduğu gibi çocuk ve ergenlerde de uygulanabilir olduğunu destekler ve bu sayede travma ve afet çalışmacılarına geniş bir kullanım alanı sunar. Herhangi bir tedavi unsuru içermediği için kimler tarafından uygulanabileceği konusuna bir sınırlama getirilmemiştir. Ulusal ve uluslararası kurumlarca yayınlanan psikolojik ilk yardım uygulama kılavuzu, eğitimini alan herkesin psikolojik ilk yardım uygulayabileceği yönünde vurgular içerir. Psikolojik ilk yardımın ilk basamağı hazırlıktır. Bu basamağın amacı hem psikolojik yardımı veren kişinin psikolojik olarak korumasını sağlamak, hem de verilecek yardımın niteliğini en üst seviyeye çıkarmaktır. Bir sonraki aşama triyajdır. Afet ya da toplumsal olaylar sırasında her bireyin yaşadığı şok tepkisi farklı seviyelerde ve farklı yoğunluklarda olabilir. Bazı belirtilere sahip kişilerin farkedilip yönlendirilmesi büyük önem taşır. Bu sebeple psikolojik triyaj bu gibi kriz anlarında insanların durumlarını aciliyet durumuna göre ayıklama, daha yoğun psikolojik tepkileri bulunan bireyleri önceleme ve bu sayede mümkün olan en fazla sayıda insana en hızlı yardımı sağlama girişimidir. İlk iki basamaktan sonra 8 Basamaklı Psikolojik İlk Yardım Modeli (Byrmer ve ark.2006) uygulanır. Bu modelin ilk aşaması bağ kurmadır. Yardımı verecek kişi afetzedeye kendini tanıtabilir; onunla hangi sebeple konuştuğunu, hangi kurumlarca ve hangi görevle orada bulunduğunu anlatabilir. İlk yardımın diğer aşamasına geçmeden önce afetzedenin ihtiyaçlarını sormak; su, temiz kıyafet, battaniye gibi temel gereksinimlerini karşılamak önemlidir. İkinci aşama güvenlik ve rahatlamanın sağlanmasıdır. Bu aşamada yardım veren, afetzedeleri olay yerinden uzaklaştırmalı, kendilerini rahat hissedebilecekleri güvenli bölgelerde toplamalıdır. Üçüncü aşama dengeleme aşamasıdır. Olay sonrasında afetzedelerde akut travmatik stres tepkileri oluşabilir. Bunlar odaklanamama, sürekli tetikte olma, aşırı korku donakalma gibi şok tepkileridir. Bu aşamada yardım veren, afetzedeyi yeniden stabil bir hale getirebilmek amacıyla stabilizasyon tekniklerinden yararlanır. Bu teknikler, kişinin duyu organlarıyla ortamı farketmesini, afetin yaşandığı anda değil; “şimdi burada” ve güvende olduğunu hissetmesini sağlamak üzerinedir. Dördüncü aşama bilgi edinmedir. Olay sonrasında kişinin psikolojik ve fiziksel gereksinimlerini anlamak verilecek en uygun psikolojik desteği planlamak için önemlidir. Beşinci aşama temel ihtiyaçlar konusunda yardımcı olmaktır. Burada, bilgi edinme aşamasında tespit edilenler ışığında bireyin gereksinimleri en acil olanından başlanarak karşılanmaya çalışılır. Altıncı aşama sosyal destektir. Sağlıklı sosyal mekanizmaları olan bireyler yaşadıkları afet sonrasında gündelik hayatlarına daha hızlı dönerler ve travmatik stresle daha iyi başa çıkarlar. Bu sebeple yardım veren kişi olaydan etkilenen kişilerin var olan sosyal destek mekanizmalarını harekete geçirecek faaliyetlerde bulunabilir veya kişiyi yeni sosyal kaynaklarla buluşturmaya yardım edebilir. Yedinci aşama bilgilendirmedir. Bireyler yaşanan olumsuz olay sonrasında deneyimledikleri şok tepkisiyle bilinç bulanıklığı yaşayabilirler. Bu konuda bilgilendirilmeleri ve yönlendirilmeleri; belirsizliği ve belirsizlikten doğabilecek stresi minimalize etmek için önemlidir. Sekizinci ve son aşama ise iş birliği kurulabilecek diğer hizmetlerle ilişkilendirmektir. Psikolojik ilk yardım, çok yönlü bir psikososyal müdahale olduğundan kişiyi diğer hizmetlerle ilişkilendirme her aşama için çok gerekli ve önemlidir. Bu gibi ilişkilendirme faaliyetleri, bireylerin uyumu ve hizmetin aksamaması için önemlidir. Zeynep Fenerci KAYNAKÇA Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry 2019; 11(3):351-362doi:10.18863/pgy.468532 PSİKOLOJİK İLK YARDIM: AMAÇLARI, UYGULANIŞI, HASSAS GRUPLAR VE UYULMASI GEREKEN ETİK KURALLAR Psychological First Aid: Objectives, Practicing, Vulnerable Groups and Ethical Rules to Follow – Melis DEMİRCİOĞLU, Zeynep ŞEKER, Ahmet Tamer EKER
Alt Başlıklar
Alt başlık bulunamadı.
Psikohelp Uygulamasını İndirin
kullanıcı Psikohelp'e güveniyor
Psikohelp Uygulamasını İndirin
© 2024 Psikohelp Tüm Hakları Saklıdır
0 (212) 216 23 67