Psikoterapi, terapist ve danışan arasında gerçekleşen bir iyileşme sürecidir. Genellikle zihinsel sağlık sorunlarını ele almak için kullanılır, ancak stresi yönetmek, kişisel çatışmaları çözmek ve ilişkileri geliştirmek için de yardımcı olabilir. Psikoterapi birçok farklı biçim alabilir ve bu alanda birkaç düşünce okulu vardır.

Psikoterapi Nedir?

Psikoterapi, bir kişinin daha iyi hissetmek için davranışlarını, düşüncelerini, duygularını ve/veya ilişki kalıplarını değiştirmesine yardımcı olmayı amaçlayan bir tedavi sürecidir. Depresyon, anksiyete, travma sonrası stres bozukluğu (PTSD) ve daha fazlası gibi çok çeşitli zihinsel sağlık sorunlarını tedavi etmek için kullanılabilir.

Her biri kendine özgü yaklaşımı olan birçok farklı psikoterapi türü vardır. Bazı yaygın psikoterapi türleri arasında bilişsel-davranışçı terapi (CBT), psikodinamik terapi ve kişilerarası terapi bulunur.

Psikoterapinin faydaları, bireye ve ele alınan spesifik konuya bağlı olarak değişir. Bununla birlikte, bazı genel faydalar, gelişmiş zihinsel ve duygusal refah, artan öz farkındalık ve içgörü, stres etkenleriyle başa çıkmak için daha iyi başa çıkma becerileri ve gelişmiş ilişkiler içerebilir.

Psikoterapi süreci tipik olarak, düşünceleri, duyguları ve deneyimleri tartışmak için düzenli olarak (genellikle haftada bir) bir terapistle görüşmeyi içerir. Terapist, düşünce ve duygularını anlamalarına, olumsuz davranış kalıplarını belirlemelerine ve yeni başa çıkma becerileri geliştirmelerine yardımcı olmak için bireyle birlikte çalışacaktır.

Farklı Psikoterapi Ekolleri

Her biri kendine özgü yaklaşımı ve hedefleri olan birçok farklı psikoterapi türü vardır. En yaygın psikoterapi türlerinden bazıları bilişsel-davranışçı terapi (CBT), kişilerarası terapi (IPT) ve psikodinamik terapidir.

Bilişsel-davranışçı terapi (CBT), bireylerin sıkıntılarına katkıda bulunabilecek olumsuz düşünce ve davranışları değiştirmelerine yardımcı olmaya odaklanan bir tür psikoterapidir. BDT'nin depresyon, anksiyete bozuklukları, yeme bozuklukları ve madde kötüye kullanımı bozuklukları dahil olmak üzere çeşitli zihinsel sağlık durumlarının tedavisinde etkili olduğu gösterilmiştir.

Kişilerarası terapi (IPT), bireylerin başkalarıyla ilişkilerini geliştirmelerine yardımcı olmaya odaklanan bir psikoterapi türüdür. IPT'nin depresyon ve anksiyete bozukluklarının tedavisinde etkili olduğu gösterilmiştir.

Psikodinamik terapi, bireylerin zihinsel sağlık semptomlarına katkıda bulunabilecek bilinçsiz faktörleri anlamalarına yardımcı olmaya odaklanan uzun vadeli, içgörü odaklı bir psikoterapi türüdür. Psikodinamik terapinin, depresyon, anksiyete bozuklukları, yeme bozuklukları ve madde bağımlılığı bozuklukları dahil olmak üzere çeşitli zihinsel sağlık durumlarının tedavisinde etkili olduğu gösterilmiştir.

Psikodinamik psikoterapi.

Psikodinamik terapinin amacı, hastanın bilinçsiz düşünce ve duygularının farkına varmasına ve anlamasına yardımcı olmaktır. Bu tür terapi, erken çocukluk deneyimlerimizin ve ilişkilerimizin mevcut davranışlarımızdan ve duygularımızdan sorumlu olduğu inancına dayanır.

Terapi sırasında hasta erken çocukluk deneyimleri, geçmiş ilişkileri ve mevcut sorunları hakkında konuşmaya teşvik edilecektir. Terapist, hastanın bu olayların mevcut düşünce ve davranışlarını nasıl etkilediğini anlamasına yardımcı olacaktır. Bazı durumlarda, terapist, hastanın bilinçsiz düşüncelerini anlamasına yardımcı olmak için rüya tabirini veya serbest çağrışımları da kullanabilir.

Psikodinamik terapi, anksiyete, depresyon, ilişki sorunları veya sıkıntıya neden olan diğer sorunlarla mücadele eden hastalar için yardımcı olabilir. Bu tür terapi hem kısa vadeli hem de uzun vadeli tedavi planlarında faydalı olabilir.

Bilişsel-davranışçı terapi.

Bilişsel-davranışçı terapi (CBT), düşüncelerimizin (bilişlerin) duygularımızı ve davranışlarımızı etkilediği fikrine dayanan bir tür psikolojik tedavidir. TCMB, anksiyete, depresyon, yeme bozuklukları, madde bağımlılığı bozuklukları ve daha fazlası gibi zihinsel sağlık koşulları için en etkili tedavilerden biri olarak kabul edilir.

BDT, hastanın olumsuz düşünce kalıplarını ve sağlıksız davranışları belirlemesine ve değiştirmesine yardımcı olmaya odaklanır. BDT seansları sırasında terapist, bu olumsuz düşünce ve inançları belirlemek için hastayla birlikte çalışacaktır. Bu düşünceler belirlendikten sonra, terapist, hastanın bunları sorgulamasına ve daha olumlu bir ışık altında yeniden çerçevelendirmesine yardımcı olacaktır. Bu sürecin amacı, hastanın yeni baş etme becerilerini öğrenmesine ve hayata daha olumlu bir bakış açısı geliştirmesine yardımcı olmaktır.

CBT, hasta için neyin en iyi olduğuna bağlı olarak bireysel veya grup ayarlarında iletilebilir. Bu tür bir terapi tipik olarak 12-20 seans sürer, ancak bazı hastaların bireysel ihtiyaçlarına bağlı olarak daha fazla veya daha az ihtiyacı olabilir.

şema terapi:

Şema Terapi (ST), çocukluk gelişimi sırasında başlayan, ancak ele alınmadığında yetişkinliğe kadar devam eden derinlere yerleşmiş duygusal sorunları ele almak için kullanılan bir tür bilişsel davranışçı tedavidir. ST kişinin kendisi hakkındaki olumsuz temel inançlarını veya şemalarını değiştirmeye çalışır ve bu genellikle kişinin yaşamı boyunca kullandığı kendi kendini yenilgiye uğratan başa çıkma mekanizmalarıyla sonuçlanır. Yaygın olarak ele alınan şemalar; terk etme, güvensizlik, duygusal yoksunluk, kusurluluk/utanç, sosyal izolasyon/yabancılaşma, yakınlıktan kaçınma, boyun eğdirme, kendini feda etme, yetkilendirme/büyüklük ve başarısızlıkla ilgili şemaları içerir. Şemalar, kronik ihmal veya istismar, ebeveyn bağımlılığı veya akıl hastalığı, kaotik aile sistemleri veya duygusal olarak uygun olmayan bir ebeveyne sahip olma gibi şeylerle karakterize edilen işlevsiz aile ortamlarından gelişir.

ST'nin önemli bir bileşeni, şema modlarını veya yaşamlarımız boyunca şemalarımızı gerçekleştirmenin farklı yollarını öğrenmeyi içerir. Dört temel mod vardır: çocuk modları (çocukluğun acı veren yönlerini yeniden yaşamayı içerir), cezalandırıcı ebeveyn modu (kendimizi azarladığımız), asi ergen modu (otorite figürlerine karşı hareket ettiğimiz) ve bağımsız koruyucu mod (ki bu modda). Daha fazla acıdan kaçınmak için kendimizi duygusal olarak uyuştururuz). Çoğu zaman insanlar şemaları ile ilgili bir olay tarafından tetiklendiğinde dört modun tümü arasında geçiş yapar.