Tanımı ve Belirtileri

Siklotimik bozukluk iki uçlu duygudurum bozuklukları arasında yer alır. Kişi bir dönem hüzünlü, halsiz, bıkkın ve yoğun suçluluk halleri yaşar. Bu döneme depresif dönem denir. Hemen ardından çok neşeli, öforik (coşkulu hal), irritabilite (uyarılar karşısında aşırı tepki gösterme) özelliklerle birlikte saldırganlık, öfke de görülebilen bir dönem yaşar. Bu dönemlerden üzüntü içeren döneme depresif, neşe içeren döneme ise hipomanik dönem denir. Bu doğrultuda siklotimik bozukluğun bipolar I bozukluktan farkı dönemler arasında geçişin hemen olması ve kişi bu dönemlerde olmadığı en fazla iki ayı geçirmiş olmasıdır. Bu nedenle bipolar I bozukluğun aksine siklotimik bozuklukta kişi işlevselliğini büyük ölçüde kaybeder. Fiziksel belirtiler arasında baş ağrısı ve göğüs ağrısı görülmektedir. Kronik bir bozukluk olan siklotimik bozukluktaki belirtilerin yetişkinlerde en az iki sene görülmesi beklenir. Tam bir hipomanik ve depresif belirtileri karşılamasa dahi kişinin yükseliş ve düşüş dönemleri olmalı ve dönemlerin sıklığına dikkat edilmelidir.

Tarihçe

20. yüzyılın başlarında Kreapelin daha ciddi mani ve depresif döngüye sebep olan siklotomik mizaçtan bahsetmiştir. Sikloid ve siklotomik bozukluğu tanımlayarak aynı bozukluğun farklı düzeyleri olduğunu belirtmiştir. Schneider manik depresif pzsikozları siklotomi başlığı altında toplamıştır. Siklotimik bozukluk ilk defa The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı-DSM) III’te yer almıştır. DSM IV’te bipolar bozukluk başlığı altına konulmuştur.

Görülme Sıklığı ve Nedenleri

Siklotimik bozukluk kadınlarda görülme olasılığı erkeklerde görülme olasılığından daha fazladır. Hastaların %50-75’i 15 ile 25 yaşları arasındadır. Sosyoekonomik düzeyi yüksek olan kişilerde daha çok görülmektedir. Siklotimik bozukluğu olan kişilerin tedaviye başvurma sebepleri genel olarak kişilerarası ilişki ve evlilik problemleri ile ilgilidir. Ailesinde hastalık öyküsü mevcut ise görülme olasılığı daha yüksektir. Zaten siklotimik bozukluğun nedenleri arasında en büyük etken genetik faktörlerdir. Stresli yaşam olayları, travmalar da hastalığı tetikleyen unsurlar arasında yer alır. Hastalığın biyolojik sebeplerinden devam edersek kortizol hormonunun (stres hormonu) fazla salınımının etkili olduğu düşünülmektedir. Düşük düzeyde serum melatonin seviyesi de aynı şekilde hastalığı tetiklemektedir.  

Psikodinamik Yaklaşıma göre oral dönem fiksasyonu ile ilişkili bir hastalıktır. Oral dönemde ihtiyaçlarının karşılanmamasından dolayı bebek saldırgan bir tutum içerisine girer. Memeyi ısırma, ağlama gibi tepkiler gösterir. Süperegonun aktivasyonu ile gösterilen bu tutum karşısında bebek suçluluk hisseder. Suçluluk depresif belirtilere sebep olur. Hipomani ise süperego karşısında çaresiz kalan benliğin, suçluluğu inkar ederek karşıt tepkiler geliştirmesinin bir sonucudur. Fakat bu savuma hali kısa sürer ve kişi hipomani ardından tekrar deprese olur.

Tedavi

Psikolog Yaren Meral MORAL

Kaynakça

Berkol, T. D., Koyuncu, A., Kırlı, E., Alataş, E., Islam, S., Berkol, T. D., & Caddesi, İ. B. (2015). Siklotimisi Olan Bireylerde Atipik Major Depresif Epizod ve Sosyal Fobi Birlikteliğinin Varlığı Manik ya da Hipomanik Kaymanın Ö,ncüsü Olabilir mi. Yeni Symposium, 53(3), 51-56.

Kring, A.N. Johnson, S.L. Davison, G.C. Neale, J.M. (2013). Anormal Psikoloji. (M. Şahin, Çev.ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.

Kuloğlu, M., Çayköylü, A., Albayrak, Y. (2007). Siklotimik Bozukluk. Klinik Psikiyatri Dergisi, 10(4), 216-222.