Sosyal Medyadan Uzak Kalamamanızın Sebebi FOMO Olabilir Mi?

Günümüzde sosyal medya kullanımı hayatımızın her alanına yayılmış durumda. Sürekli olarak pek çok tanıdığımızı sosyal medyadan takip etmek mümkün. Bunun avantajları olduğu gibi dezavantalaları da var. Diyelim üniversite öğrencisisiniz ve final haftanız yaklaşıyor. Bu haftayı evde ve kütüphanede ders çalışarak geçirmeniz gerekmekte. Ancak farklı arkadaş gruplarınız için aynı durum söz konusu değil. Onlar görüşmeye devam ediyor. Hatta bir tanesinin doğum günü ve hep birlikte kutlama yapmak için plan yapıyorlar. Sizse derslere gömülmüş durumdasınız. Veya iş arkadaşlarınız bir yemek düzenliyor, fakat siz o günü ailenize ayırmaya söz vermiştiniz. Ne hisssedersiniz? Bu durum sizi rahatsız eder mi? Ne yaptıklarıını görmek için sık sık sosyal medyayı kontrol eder misiniz? Ders çalışma veriminiz düşer mi? Ailenizle zaman geçirirken odağınız yalnızca onlarda olabilir mi? Bir şeyleri kaçırıyormuş gibi hisseder misiniz? Oxford İngilizce Sözlük’üne 2013 yılında girmiş olan ‘FOMO’ kelimesi tam olarak bu durumu açıklıyor. FOMO, fear of missing out’un kısaltılmış hali, dilimize ‘kaçırma/geride kalma korkusu’ olarak çevriliyor. Bu fenomeni yaşayanlar diğer insanlarla sürekli bağlantıda olma arzusu taşıyor. Diğer insanların devamlı olarak olumlu deneyimler yaşadığını düşünüp, kendilerinin bundan eksik kaldığından kaygılanıyor. Bu durum genç yetişkinler arasında daha yaygın. FOMO yaşayan bireylerde bunu azaltmak için telefona çok sık bakma, bir toplantının ortasındayken bile gelen bildirimleri kontrol etme, arkadaş buluşmaları sırasında sık sık sosyal medyayla ilgilenme, iş yoğunluğu olmasına rağmen gelen teklifleri reddedememe gibi davranışlarda bulunuyor. McGill Üniversitesi’nde yapılan araştırma bu korkunun uykusuzluk, yorgunluk ve psikosomatik belirtilerle eş zamanlı ortaya çıktığını gösterdi. (Milyavskaya, Saffran, Hope & Koestner, 2018) Başka bir araştırmaya göre FOMO, ders sırasında sosyal medya kulanımının artışıyla eşleştirildi (Przybylski, Murayama, DeHaan & Gladwell, 2013). Aynı zamanda araba kullanırken de konsantrasyonu düşürdüğü ortaya çıktı. Araştırma sonuçları iş veya okul için çalışma zorunluluğu olduğunda hissedilen kaçırma korkusunun daha yoğun yaşandığını gösterdi. Ayrıca FOMO olduğu durumlarda, hissedilen negatif duygular sebebiyle yapılan işe çok daha zor odaklanıldığı ortaya çıktı. Öğrenilen bir ilginç sonuç da şu: Kişi eğlenceli bir aktiviteyi yapıyor olduğunda bile, sosyal ağlar ya da bir arkadaş aracılığıyla diğerlerinin ne yaptığını öğrendiğinde kaçırma korkusunu hissedebiliyor. Buna ek olarak, üniversite öğrencileriyle yapılan araştırmada haftanın sonuna doğru endişede ve sosyal medya kullanımında artış olduğu gözlenmiş. Kaçırma korkusu yüksek çıkanların her sabah uyandığında ilk, uyumadan önce son yaptığı aktivitenin Facebook’a bakmak olduğu görülmüş. Bazı araştırmalara göre de FOMO düzeyi yüksek bireyler Facebook gibi sosyal  ağlara karşı değişken hisler içinde. FOMO ile depresyon arasında da bir bağ olabileceği desteklenmekte. Peki bunun sebebi nedir? Sosyal medya bir yandan bize çevremizin ne tür etkinliklerde bulunduğunu ve yapabileceklerimizin ne kadar çeşitli olabileceğini gösterirken bir yandan da kaygıya sebep olabiliyor. Çünkü sınırsız seçenek olan günümüz dünyasında bunları bir kişinin yapabilme şansı sınırlı. FOMO’nun yüksek seyrettiği bireylerde temel duygusal ihtiyaçlarının tatmin edici düzeyde karşılanmadığı saptanmış. Benzer şekilde genel duygu durum ve yaşamdan alınan tatminin de bu bireylerde daha düşük düzeyde olduğu görülmüş. Bu yüzden kaçırma korkusunu azaltmak için ilk once bu tatminsizlik alanlarına yönelinmesi, bunu deneyimleyenlere fayda sağlayabilir. Bazıları  bir şeyleri kaçırma korkusunun hep olduğunu, sosyal medyanın bunu yalnızca arttırmada rol oynadığını düşünüyor. Üniversite öğrencileri arasında yapılan araştırmaya göre, kaçırma korkusunu yoğun şekilde yaşayan kişilerde mizacın bir rol oynamadığı, belirli kişilik özelliklerini barındıranlarda daha çok ortaya çıktığı gibi bir sonuca varılamadı (Milyavskaya ve ark., 2018) Bu fenomenle baş etmek için önerilenlerin başında mindfulness (bilinçli farkındalık) geliyor. Mindfulness ile kişi anda kalmayı, maksatlı bir şekilde dikkatini o anda olan uyaranlara vermeyi öğrenebilir. Bu yolla kişi, kaçırdıklarına odaklanmak yerine içinde yaşadığı anı olduğu gibi kabul edebilir. Kişinin önceliklerini belirlemesi, hatta bu konuda bir liste yapıp buna bağlı kalmaya çalışması da FOMO kaynaklı olabilecek zaman ve konsantrasyon kayıplarında işe yarayabileceği düşünülüyor. Uzm. Psk. Yağmur Vardar