Terk Edilme Değerlendirme Ölçeği (TEDÖ), bireylerin terk edilme ile ilgili duygu, düşünce ve deneyimlerini kapsamlı bir şekilde değerlendirmeyi amaçlayan psikolojik bir ölçektir. Bu ölçek, kişinin yakın ilişkilerinde (romantik ilişkiler, aile bağları, arkadaşlıklar vb.) önemli kişilerin kendisini terk etme olasılığına dair duyduğu kaygıyı, bu yöndeki inançlarını ve geçmişte yaşadığı terk edilme deneyimlerinin etkilerini anlamaya odaklanır. Temel Amaç: TEDÖ'nün temel amacı, bireyin terk edilme korkusunun düzeyini ve bu korkunun yaşamındaki farklı alanlardaki (ilişkiler, benlik algısı, duygusal düzenleme vb.) etkilerini belirlemektir. Bu bilgi, hem klinik değerlendirme süreçlerinde hem de psikoterapi uygulamalarında önemli bir rol oynar. Ölçülen Temel Alanlar/Alt Kategoriler (Örnekler): TEDÖ genellikle çeşitli alt kategorilerden oluşur ve bu kategoriler terk edilme deneyiminin farklı boyutlarını ele alır. Ölçeğin farklı versiyonlarında alt kategorilerin sayısı ve içeriği değişiklik gösterebilir, ancak yaygın olarak ele alınan bazı alanlar şunlardır: Terk Edilme Korkusu: Yakın ilişkilerde önemli kişilerin kendisini terk edebileceğine dair duyulan yoğun kaygı ve endişe. Yalnız Kalma Korkusu: Tek başına kalmaktan, desteksiz ve sevilmeden olmaktan duyulan kaygı. Geçmiş Terk Edilme Deneyimleri: Bireyin geçmiş ilişkilerinde yaşadığı gerçek terk edilme olaylarının (ayrılıklar, kayıplar vb.) sıklığı ve bu olayların üzerindeki etkisi. Terk Edilmeye Duyarlılık: Bireyin ilişkilerdeki küçük değişiklikleri veya belirsizlikleri terk edilme işareti olarak yorumlama eğilimi. Terk Edilmeyi Önleme Davranışları: Terk edilmeyi engellemek amacıyla sergilenen aşırı çaba, bağımlılık, kıskançlık veya ilişkiyi sabote etme gibi davranışlar. Terk Edilme Beklentisi: Bireyin ilişkilerinin sonunda mutlaka terk edilmeyle sonuçlanacağına dair olumsuz inancı. Benlik Algısı ve Terk Edilme: Terk edilme korkusunun bireyin kendi değerine, sevilirliğine ve yeterliliğine ilişkin algısını nasıl etkilediği. Duygusal Tepkiler: Terk edilme düşüncesinin veya deneyiminin tetiklediği yoğun olumsuz duygusal tepkiler (üzüntü, öfke, çaresizlik vb.). Kullanım Alanları: Klinik Değerlendirme: Ruh sağlığı uzmanları (psikologlar, psikiyatristler) tarafından bireylerin terk edilme temalı sorunlarını ve bu sorunların diğer psikolojik durumlarla (kaygı bozuklukları, bağlanma sorunları, kişilik bozuklukları vb.) ilişkisini değerlendirmede kullanılır. Psikoterapi: Terapi sürecinde bireyin terk edilme korkusunun kökenlerini, tetikleyicilerini ve sonuçlarını anlamaya yardımcı olur. Tedavi hedeflerinin belirlenmesinde ve terapötik müdahalelerin planlanmasında önemli bir rol oynar. Araştırma: Psikoloji ve ilişki dinamikleri alanlarında yapılan araştırmalarda terk edilme korkusunun farklı değişkenlerle olan ilişkisini incelemek için kullanılır. Özellikleri: Çok Boyutlu Değerlendirme: Terk edilme deneyiminin farklı yönlerini kapsamlı bir şekilde ele alır. Standardize Edilmiş Ölçektir: Belirli normlara göre puanlanır ve yorumlanır, bu da farklı bireylerin sonuçlarını karşılaştırma imkanı sunar. Farklı Yaş ve Kültürlere Uyarlanabilir: Ölçeğin farklı versiyonları ve uyarlama çalışmaları bulunabilir.

Geliştiricisi: "Terk Edilme Değerlendirme Ölçeği" adı altında tek ve evrensel olarak kabul görmüş, standart bir ölçek bulunmamaktadır. Terk edilme korkusu ve deneyimlerini ölçmek amacıyla farklı araştırmacılar tarafından çeşitli ölçekler geliştirilmiştir. Bu ölçeklerin isimleri ve madde içerikleri farklılık gösterebilir. Ancak, terk edilme temasını ele alan bazı yaygın ölçekler ve bu konuda çalışmalar yapan araştırmacılar şunlardır: Attachment Style Questionnaire (ASQ): Bağlanma stillerini değerlendiren bu ölçek, terk edilme kaygısını ölçen alt ölçekler içerebilir. Feeney, Noller ve Hanrahan (1994) tarafından geliştirilmiştir. Experiences in Close Relationships-Revised (ECR-R): Yetişkin bağlanmasını değerlendiren bu ölçekte de terk edilme korkusuyla ilişkili kaygılı bağlanma boyutunu ölçen maddeler bulunmaktadır. Fraley, Waller ve Brennan (2000) tarafından revize edilmiştir. Ayrılık Kaygısı Değerlendirme Ölçeği (Separation Anxiety Assessment Scale - SAAS): Başlangıçta ayrılık kaygısını değerlendirmek için geliştirilmiş olsa da, bazı uyarlamaları terk edilme korkusu alt boyutunu içerebilir. Eisen ve arkadaşları tarafından geliştirilmiştir. Türkiye'de Teze ve Arslan (2016) tarafından yapılan bir çalışmada SAAS'ın Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışmasında "Terk Edilme Korkusu" alt boyutu incelenmiştir. Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II (YİYE-II): Bu ölçek de bağlanma stillerini değerlendirmekte olup, terk edilme kaygısı ile ilgili boyutlar içermektedir. Brenning ve arkadaşları (2011) tarafından orta çocukluk ve erken ergenlik dönemi için uyarlanmıştır. Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışmaları: "Terk Edilme Değerlendirme Ölçeği" genel bir isimim olduğu için, güvenilirlik ve geçerlilik çalışmaları hangi spesifik ölçekten bahsedildiğine göre değişir. Yukarıda bahsedilen her bir ölçeğin kendi özgün güvenilirlik ve geçerlilik çalışmaları bulunmaktadır. Bu çalışmalar farklı kültürlerde ve örneklemlerde yürütülmüştür ve genellikle şu sonuçları göstermektedir: Güvenilirlik: Ölçeklerin iç tutarlılık (Cronbach Alfa) katsayıları genellikle kabul edilebilir ila iyi düzeydedir (0.70 ve üzeri). Test-tekrar test güvenilirlikleri de ölçeğin kararlılığını göstermektedir. Geçerlilik: Yapı geçerliliği: Faktör analizi çalışmaları genellikle ölçeklerin teorik yapılarını desteklemektedir. Kriter geçerliliği: Ölçek puanlarının, bağlanma stilleri, kaygı düzeyleri, ilişki kalitesi gibi ilgili yapılarla anlamlı korelasyonlar gösterdiği bulunmuştur. Ayırt edici geçerlilik: Ölçeklerin, terk edilme korkusu yüksek olan ve olmayan bireyleri ayırt edebildiği gösterilmiştir. Türkiye'deki Çalışmalar: Türkiye'de de yukarıda bahsedilen ölçeklerin (özellikle ASQ, ECR-R ve SAAS'ın Türkçe uyarlamaları) güvenilirlik ve geçerlilik çalışmaları yapılmıştır ve genellikle orijinal ölçeklerle benzer sonuçlar elde edilmiştir. Örneğin, Ayrılık Kaygısı Değerlendirme Ölçeği'nin (SAAS) Türkçe uyarlamasında Teze ve Arslan (2016) tarafından yapılan çalışmada ölçeğin ve "Terk Edilme Korkusu" alt boyutunun yüksek güvenilirliğe sahip olduğu bulunmuştur. Sonuç: "Terk Edilme Değerlendirme Ölçeği" genel bir ifade olup, terk edilme korkusunu ölçmek için geliştirilmiş çeşitli ölçekler bulunmaktadır. Her bir ölçeğin geliştiricisi ve özgün güvenilirlik geçerlilik çalışmaları farklıdır. Bu konuda spesifik bir ölçek hakkında bilgi almak isterseniz, lütfen o ölçeğin adını belirtin. Aksi takdirde, yukarıda bahsedilen yaygın ölçeklerin literatürünü inceleyebilirsiniz. Türkiye'deki çalışmalar için ise ilgili ölçeklerin Türkçe uyarlama çalışmalarına bakmak faydalı olacaktır.