Yaygın anksiyete bozukluğu, bireyin sürekli olarak nedeni belli olmaksızın endişe halinde olmasıdır. Bu rahatsızlığın en temel özelliği olan endişe durumu, kişinin problemi devamlı olarak düşünmesine ve zihninde tutmasına neden olur. Bu bilişsel eğilime karşılık olarak bireyin endişesi kontrol edilemez ve uzun süreli olarak devam eder.

Tarihçesi

Anksiyete teriminin kökeni Hint Germen  dilinde “angh” sözcüğünden gelmektedir. Bu kelimenin anlamı sıkıntı, sıkıca bastırmak gibi anlamlara gelmektedir. Bu rahatsızlığa ilişkin en eski yapıt Gılgamış Destanı’nda yer almaktadır. Bu destandaki baş karakter Gılgamış’ın, kendi ölümsüzlüğü ile ilgili endişelerinden bahsedilmiştir. Daha sonraları anksiyete sözcüğü 19. Yüzyılla birlikte tıbbi bir anlam kazanmıştır.

Nedenleri

Yaygın anksiyete bozukluğunun nedenleri arasında aşırı kaygı, maddi sıkıntılar, stresli yaşam olayları, genetik etkenler, iş hayatı ve sağlıkla alakalı konular önde gelir. Bu rahatsızlık genelde erken erişkinlik dönemlerinde ortaya çıkmaktadır. Kişide yavaş yavaş oluşur ve oldukça sinsi bir şekilde ortaya çıkar.

Yaş arttıkça kaygı düzeyleri de artış göstermektedir. Hatta yaygın anksiyete bozukluğu yaşlılarda en çok rastlanan kaygı bozukluklarındandır. Kontrol altına alınamayan bu endişe halleri kişide en az altı ay boyunca hemen hemen her gün devamlı olarak tekrar eder.

Belirtileri;

Tedavisi

Bilişsel Davranışçı Terapi

Yaygın anksiyete bozukluğunda sakin kalmayı başarabilmek için çeşitli gevşeme egzersizlerine yer verilir. Bunlar kas gruplarını teker teker gevşetmeyi ve kişiyi sakinleştiren daha çok huzur veren zihinsel görüntüler oluşturmayı içermektedir. Ayrıca bu tür rahatsızlığa sahip kişilerin belirsizliğe karşı toleransı oldukça azdır. Belirsizliğe karşı toleransı arttırmaya yönelik stratejiler geliştirir.

Bunların yanında bilişsel yapılanma, maruz bırakma, psikolojik eğitim, nefes egzersizleri gibi tekniklere de yer verilir. Bilişsel davranışçı terapi ile birlikte kişi bilişsel bozulmalara neden olan endişe halini daha gerçekçi bir bakış açısıyla görmeye başlar.

Farmakoterapi

Yaygın anksiyete bozukluğu için kullanılan ilaçların isimleri şunlardır:       

Benzodiazepin türü ilaçlar, bilişsel ve motor beceriler üzerinde çeşitli yan etkilere sahiptir. Bunlar araba kullanmada zorlanma ve hafıza ile ilişkili problemlerdir. Bu ilaç aynı zamanda bağımlılık yaptığı için antidepresanlar daha çok tercih edilmektedir.

Psikodinamik Terapi

Bu yaklaşıma göre tedavideki temel amaç kişinin özellikle de bilinçdışından kaynaklı çatışmalarını çözmektir. Burada bireylerin kullandığı savunma mekanizmaları ele alınır. Aynı zamanda işlevselliğini bozan ilişkiler incelenir.

Psikolog Elifnur YEŞİLTAŞ

KAYNAKÇA

Kring, A., Johnson, S., Davison, G., Neale, J. (2019).  Anormal Psikoloji (12. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık

Özakkaş, T. (2014). ANKSİYETE BOZUKLUKLARI VE TEDAVİSİ.

Saatçioğlu, Ö. (2001). Yaygın anksiyete bozukluğunun tedavisi ve yeni yaklaşımlar. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 11(1), 60-77.

TEMİZKAN, A. (2015). Yaygın anksiyete bozukluğu olan hastalarda hipokampus ve amigdala hacimleri ve klinik değişkenlerle ilişkisi/Amygdala and hippocampal volumes in patient with generalized anxiety disorder and relationship with the clinical variabilities.