Benliğin Savunma Mekanizmaları

Savunma mekanizmaları kişilik gelişiminde ve bireyin çevreye uyum sağlamasında çok önemli rol oynar . Her organizma kendini denge içinde tutmaya, homeostazda kalmaya çalışır. Dengenin sürekliliği için dengeyi bozan faktörlerin engellenmesi lazımdır.

insanda dengeyi bozan biyolojik, ruhsal ya da toplumsal etmenlere karşı organizmanın koruyucu mekanizmaları vardır. Bunlara savunma mekanizmaları denir. Kullanılan savunmalar yaşanılan döneme ve içinde bulunulan şartlara göre değişim göstermekted

Benliğin Savunma Mekanizmalar: Narsistik savunmalar

 Benliğin savunma mekanizmaları çok çeşitli olup bireylerin ruhsal gelişim düzeyine göre değişiklik gösterir. Bilinç dışı olan savunma mekanizmaları duygularla, dürtülerle başa çıkmak için kullanılır.

Savunma mekanizmaları dinamiktir, geri döndürülebilir, adaptasyon sağlayabilir ve bağımsız hareket etmektedir.

Dört grupta incelenen bu savunma mekanizmaları, narsistik ,ilkel ,gelişmiş ve nevrotik savunma mekanizmaları olarak tanımlanır. 

Narsistik savunmalar, inkar, çarpıtma, yansıtma olarak üçe ayrılır. 

İnkar, benlik için tehlikeli olarak algılanan gerçeği yok saymak,görmemek olarak tanımlanabilir. Çocuğunun madde bağımlısı olduğunu görmek istemeyen anne , sevdiği kişiyi kaybeden birinin  yatağını,odasını hazır tutması dönecekmiş gibi beklemesi örnek verilebilir. 

Çarpıtma , bireyin içinde yaşadığı rahatsız edici durumu olduğu gibi değil , istediği gibi anlaması ve bu rahatsız edici durumları bu şekilde değerlendirmesi olarak tanımlanır. Dersten kalan öğrencinin ‘hoca bana taktı ‘ ondan kaldım demesi çarpıtma mekanizmasına örnektir. 

Yansıtma mekanizmasında kişi kendi bilinçdışı çatışmaları dışarı yansıtıp sanki dışarıdan ona yönelmiş gibi hissetmesidir. Paranoid kişilerde var olan kendi saldırganlığı sanki dışarıda ona saldırı yapılacakmış gibi algılaması örnek gösterilebilir. Karısını aldatan adamın eşinin kendisini aldatacakmış gibi tepki vermesi örnek gösterilebilir. 

Benliğin Savunma Mekanizmalar:  İlkel(İmmature) Savunmalar

İlkel savunma mekanizmalarını sıralayacak olursak eyleme vurma, içe atım, blok, pasif agresyon , gerileme ve somatizayondur. İlkel(İmmature) Savunmalar

Eyleme vurma 

 Bilinçdışı bir arzu ya da dürtünün söze dökülmeden eylem ile ifade edilmesidir.  

İçe atım

 Nesne tümüyle benliğe yedirilmeden içine atılır orada yabancı cisim gibi varlığını sürdürür.  Her şeyden önce Saldırganla özdeşleşme de bu mekanizma işler saldırganın yapacağı ataktan korunma onu tümüyle içine alarak engellenir ancak bir süre sonra kişi kendisi saldırgan nesneye dönüşür kendi beğendiği ortada yoktur. 

Blok

Düşüncenin kısa süreli ya da geçici olarak inhibe edilmesi,durdurulmasıdır. 

Pasif agresyon 

Diğerlerine karşı agresyonun pasif ,mozoşistik bir biçimde ifade edilmesidir.Karşısındakine hissedilen öfke,kızgınlık,kırgınlık gibi duyguları susarak ifade etme , kocası karşısında deliren sonra duvarları yumruklayan biri olduğu halde susan kadın örnek olabilir. 

Gerileme(regresyon)

Daha önceki az gelişmiş bir aşamaya dönmedir. Ulaşılmış dönemde kişi travmaya uğradığında bir önceki döneme gerileme olabilir.  Kardeşi doğduğunda altına yapan çocuk örnek verilebilir. 

Somatizasyon

Kişinin baş etmekte zorlandığı , kabullenemediği bilinçdışı dürtü ve duyguların bedende bir hastalık ve yakınmalar halini almasıdır. Ayrıca bunlar Mide rahatsızlıkları, baş ağrıları, cilt rahatsızlıkları örnek verilebilir. 

Psikolog Zahide Kuyumcu