Bilişsel Davranışçı Aile Terapisi Modelinde Terapi, istanbul psikolog ,online terapi
Davranışçı Anne Baba Eğitimi
Çoğu aile terapisti sorunun bireyde olmadığı, ailede olduğu, bu nedenle de sorunun çözülmesi için tüm ailenin görüşmeye gelmesi gerektiğini varsayımından yola çıkar. Buna karşılık, davranış terapistleri anne babanın çocuğun sorunları ile ilgili görüşünü kabul eder ve genellikle bir ebeveyn ve çocukla görüşürler, ancak bazı davranışçılar görüşmeleri her iki ebeveynin yanı sıra kardeşlerin de dahil edilmesini önerir. Aslında, övgü ve dikkatin, para ve şekerleme kadar etkili olabildiği görülmüştür. Edimsel teknikler arasında şekillendirme, tokken ekonomisi, olumsallık sözleşmesi, olumsallık yönetimi ve mola gibi yöntemler sayılabilir. beşiktaş psikolog
Şekillendirme pekiştirici değişikliklerin küçük adımlarla yapılmasıdır. Tokken ekonomilerinde çocukların olumlu davranışlarını ödüllendirmek için puan ya da yıldızlar kullanılır. Olumsallık sözleşmesi, anne babaların çocuktaki belirli bazı değişikliklerden sonra bazı değişiklikler yapmayı kabul etmesini içerir. Molalar, çocukların bir köşede oturması ya da odalarına gönderilmesi şeklinde uygulanan bir cezadır. Değerlendirme, diğer davranış terapisi biçimlerinde olduğu gibi, anne baba eğitimi de ayrıntılı bir değerlendirme ile başlar. şişli psikolog
Davranışçı anne baba eğitimde değerlendirme; değiştirilecek davranışın sıklığını, ayrıca davranıştan önceki bir davranışı izleyen olayları gözlemlemeyi ve kaydetmeyi gerektirir. Genellikle anne ile yapılan görüşmeler, sorunun tanımını ve potansiyel pekiştireçleri ortaya çıkarmak üzere tasarlanmıştır. Görüşmeler tek yönlü bir ayna yardımıyla ya da ev ziyaretinde gerçekleştirilebilir. Tipik sorunlu ailelerde sorunlu davranışı ortaya çıkarma, tekrar sıklığını kaydetme ve uyarıcı ve pekiştirici işlevi görüyor olabilecek çeşitli eylemleri not etme eğitimi verilir. mecidiyeköy psikolog
Değerlendirme tamamlandıktan sonra terapist hangi davranışların arttırılacağını, hangileri azaltılacak ona karar verin. Davranışları çoğaltmak için Premack İlkesi uygulanır. Buna göre düşük gerçekleşme olasılıkları davranışı pekiştirmek için yüksek olasılıkla özellikle de hoşa giden davranışlar seçilir. İstenen davranışları artırmak için çeşitli malzemeler ve sosyal pekiştiriciler kullanılmıştır ancak Premack İlkesinin de ortaya koyduğu gibi, pekiştiricilerin etkili olabilmesi için çocuk açısından gözde şeyler olması gerekir. Para ve şekerleme güçlü ödül gibi görünse de bir çocuk için çamurda oynama fırsatı kadar etkili olmayabilirler. Etkili ödül seçildikten sonra anne babaların nihai hedefe sürekli yaklaşarak pekiştirme yoluyla istenen davranışların şekillendirilmesi öğrettiler. Anne babalar pekiştirme ölçütlerini aşama aşama yükseltmeyi ve pekiştiriciyi istenen davranışa bağlı olarak hemen sunmayı öğrenir. Çocuk istenen tepkiyi düzenli olarak sergilemeye başladığında, pekiştirme yeni davranışın kalıcılığını arttırmak için aralıklar ile gerçekleştirilir. Davranış azaltma da en yaygın uygulanan teknik, molalardır. Yani istenmeyen davranışlar sergilendiğinde çocuğun ortamdan yaratılmasıdır. online psikolog
Moladan önce uyarılarak çocukları kendi davranışları denetleme şansı verilir. Sözlü kınama ve yadsıma, davranışları azaltmaya yönelik diğer teknikler arasında yer alır çocukların davranışları değiştirme de en etkisiz yolun komutları sürekli tekrarlamak olduğu görünüştür. Davranış gerçekleştikten hemen sonra pekiştirme yapmak çok olanaklı olmadığı için token ekonomileri anne baba eğitimcileri arasında popülerlik kazanmıştır. İstenen davranışlar puan kazanılmasına, istenmeyen davranışlar da kaybedilmesine yol açar.
Günümüzde davranışa ayrılır ve her bir basamağa puan verirler. Yiyecek maddeleri, anne baba ile özel zaman geçirmeyi, evdeki kaynaklar- örneğin; bilgisayar ve televizyon- ayrıcalıklar ve parayla satın alınabilecek şeyler, kullanılan ödüller arasında yer alır. Çocuğun ilgisini yitirmemesi için ödüller düzenli olarak değiştirilir. Bir terapistin teknikleri, genellikle olumlu davranışların pekiştirilmesi konusunda ilerleme kaydedildikten sonra uygulanmaya başlanır. Ergenlik çağı öncesi çocuklarda en sık başvurulan ceza biçimi molalardır. Mola genellikle çocuğu sıkıcı bir yere 5 dakika için gönderme biçiminde başlar. Çocuk molaya direndiğinde, anne baba mola süresini en fazla 10 dakika olacak şekilde dk dk arttırması söylenir. Çocuk direnmeyi sürdürdüğü takdirde bir ayrıcalığı elinden alınır. Anne baba tutarlı olduğunda, çocuk televizyon ya da bilgisayar gibi bir ayrıcalığını yitirmektense molaya gitmeyi kısa sürede öğrenecektir. Sorunlu çocukların anne babalarına, çocuklarını okuldan ya da başka bir yerde olduklarında da diğer anne babaların oluşturduğu ağ aracılığıyla izlemeleri, öğretmen ve ders dışı etkinliklerin liderleri ile iletişim halinde olmaları öğretilir. Etkili istekler kısa ve basittir “lütfen tabağını lavaboya koy’’ etkili, “tabağının oturma odasında halının üstünde ne işi var?’’ etkisiz bir ifadedir. Yukarıda anlattığımız bu teknikte özellikle küçük yaştaki çocuklar üzerinde etkilidir. Ergenlik çağında ki çocuklarda olumsallık sözleşmesi daha sık kullanılır. Sözleşme, ailedeki herkesin ödün vererek bir şeyler kazanması şeklinde ortaya konur. Anne babalara ve ergenleri karşı tarafın hangi davranışları değiştirmesini istedikleri sorulur. Bu istekler ilk sözleşmenin çekirdeğini oluşturur. Terapist aile üyelerini bir sözleşme üzerinde anlaşabilmesine yardım etmek için, (A) İçerik ve duygularını açık bir şekilde iletilmesi, (B) isteklerine açık bir şekilde sunulması (C) böylece herkesin bir Ödün karşılığında bir şey kazandığı bir uzlaşmaya ulaşmasını teşvik eder. Aile olumsallık Sözleşmesinin ilkelerini öğrenirken basit meselelerle işe başlamayı önerir. Küçük konuların başarılı bir şekilde ele alınabilmesi, daha zorunlu konularda gönderme isteğini artıracaktır. Kimi anne babalar rüşvete gerek olmadan zaten yapmaları gereken şeyleri yapmalarını sağlamak için çocuklarıyla uzlaşmaya yanaşmaz. Burada aileye kurallar ile uzlaşmaya gidilebilecek konular arasındaki ayrımı anlamasına yardım etmek gerekir. Anne babaları kuralları nasıl beyan edip uygulatacakları ve tutarlılığın önem öğretilir. Pozitif pekiştirme eğitiminde anne babaları uyguladıkları pekiştiricilerin sıklığını ve çeşitliliğini nasıl artıracakları konusunda da yardım edilir. Anne babalara, çocukların zaten sergilediği davranışları artırmanın yanı sıra, şekillendirme, model olma, öğretme ve telkin yoluyla yeni davranışların gelişmesini nasıl sağlayacakları da öğretilir.
Online ve Yüz Yüze Uzman Klinik Psikolog Kadromuz için Tıklayın
Ücretsiz/Uygun Psikoterapi için Tıklayın
Ücretsiz Terapi için Tıklayın
Psikolog Tuğba DUMAN
Bilişsel Davranışçı Aile Terapisi Modelinde Terapi