Gerçeklik Terapisi için en önemli kavram olan seçim teorisine göre insanlar doğumlarından ölüme kadar geçen süredeki tüm davranışlarının içsel yönelimli ve seçilmiş olduğunu ileri sürer. Aslında evli olduğumuz kişi, arkadaşlarımız, saçımızın rengi, oturduğumuz sokak, sabah kalktığımızda giymek için seçtiğimiz kıyafet bile rastgele değildir. Her davranışımız seçimin birer parçasıdır. Seçim teorisine göre yaptığımız her şey kendi seçimimizdir. / Seçim Teorisi, seçimler, kontrol, hayat

Seçimlerimizin ne kadarının farkındayız?

Yaşam kalitemizi belirlemek düşünce duygu ve davranışlarımızla ilişkili olan seçimlerimizin farkında olmaktır. Seçimlerimizi fark ettiğimizde daha doğru seçimler yapabilir ve belki daha iyi bir yaşam sahip olabiliriz. Öncelikle seçimlerimizi neden ve nasıl verdiğimize bakmak ve onları anlamakta fayda vardır. Seçtiğimiz davranışlarımızın çıkış şubesi ise beyindir. Bütün insanları harekete geçiren ve seçim yapmaya iten organdır beyin. Bu durumda ağzımızdan çıkan cümlelerde “ bu benim ağzımdan nasıl çıktı hiç bilmiyorum.” ya da “istemeyerek oldu.” gibi cümleler ne kadar doğru olur? İyi seçimler yapmak kötü seçimleri anlamaktan geçer. Ben bu seçimi neden yaptım? Neden her seferinde aynı kişilerle birlikteyim? Neden hep siyah kıyafetleri tercih ediyorum?... Seçim teorisinin sunduğu birkaç varsayım bulunmaktadır. Bunların hepsine olmasa da en sık deneyimlediklerimizden bazıları aşağıda bulabilirsiniz.

- Sadece kendi davranışımızı kontrol edebiliriz: karşıdakini olduğu gibi kabul etmek ve önce kendinle değişime başlamayı hedeflemek kontrol edebildiklerimizdir.

- Beş genetik ihtiyaç tarafından yönlendiriliriz bunlar: Hayatta kalma, sevmek, ait olma, özgürlük ve eğlence ihtiyaçları.

- Verebildiğimiz ve alabildiğimiz her şey, bilgi edinmedir. Karşı tarafa verebildiğimiz ve aldığımız etki ancak bilgidir. Herhangi bir yaptırım veya zorlama veya bir kontrol barındırmayan bilgi.

 -Problemli ilişki, mevcut hayatlarımızın daimî parçasıdır. Değiştirebildiklerimiz kontrolümüzde olan tek şey kendimiz olduğu için problemli ilişkiyi değil ilişkideki “sen”i değiştirebilirsin. Eğer ilişkideki sen değişirse problemli ilişkinin sen ayağı da değişmiş olur.

Bu maddeler seçim teorisine ait yalnızca birkaç varsayımdır. Siz kaç tanesine katılıyorsunuz? Seçimlerinizi gözden geçirmeye başladınız mı? Freud’un da dediği gibi “Dil sürçmesi diye bir şey yoktur. Bilinç altında saklanan bir gerçeğin, bilinçsiz bir anda ağızdan çıkarılması vardır.” Belki de dil sürçmeleri bile bir seçimdir. Ne dersiniz?/ seçimlerimiz

Psikolog Süreyya ÇALIK