OKB-Obsesif Kompulsif Bozukluk

OKB-Obsesif Kompulsif Bozukluk bireylerde obsesyon olarak adlandırılan devamlı olarak tekrar eden takıntılar, dürtüler ve düşünceler ile kompulsiyon şeklinde nitelendirilen bu düşünce ve dürtüleri rahatlatmak amacıyla sürekli yineleyen davranışlarda bulunan psikiyatrik bir rahatsızlık türüdür. Bu rahatsızlığa sahip kişiler kontrol edemedikleri dürtüleri, fikirleri ve korkuları saplantılı olarak yaşar. Daha sonra bu düşünce sistemlerinin ürettiği gerginlik ve kaygı hissi ile saplantılar kompulsiyonlara yani davranışlara ve ritüellere dönüşür. Söz konusu olan durumdan çoğunlukla hem kişinin kendisi hem de sahip olduğu çevresi son derece rahatsızlık duyar.

DSM 5’e (Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel Kılavuzu) göre OKB tanısı alabilmek için bireyin yineleyici, kontrol edilemeyen, istem dışı düşünce ve dürtülere yani obsesyonlara sahip olması ve sıkıntısını minimalize etmek için kendisini zorunlu hissettiği devamlı tekrar eden davranışlara ya da zihinsel düşüncelere yani kompulsiyonlara sahip olması gerekmektedir.

Obsesyon ve kompulsiyonların birçok türü mevcuttur. Bunlardan birkaçı şunlardır:

• Temizlik ve düzen kompulsiyonu

• Kuşku obsesyonu ve kontrol kompulsiyonu

• Dini içerikli obsesyonlar

• Sayı sayma kompulsiyonları

• Simetri kompulsiyonları

• Cinsel içerikli obsesyonlar

• Dokunma kompulsiyonları

• Batıl kompulsiyonlar

OKB’NİN OLUŞMASINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER

OKB’nin kalıtımsal etkisi %30 ile %50 arasında değişmektedir. Bu durumda OKB için hiçte azımsanmayacak derecede orta düzey ve üzeri genetik bir etkiden söz edilebilir. Bunun yanında OKB’nin gelişmesinde rol oynayan geçmiş yaşantılar ve çevresel faktörler de önem arz etmektedir.

Bu faktörlerden bazısı şunları içerir:

• Yakın bir kişinin kaybı

• Taciz

• İlişkisel kaygılar

• Travmatik yaşam olayları

• İş ve eğitim hayatındaki problemler

TARİHÇESİ

Psikolog Elifnur YEŞİLTAŞ

KAYNAKÇA

Karslıoğlu, E. H., & Yüksel, N. (2007). Obsesif kompulsif bozukluğun nörobiyolojisi. Klinik Psikiyatri, 10(3), 3-13.

Konkan, R., ŞENORMANCI, Ö., Güçlü, O., Aydin, E., & Sungur, M. Z. (2012). Obsesif kompulsif bozukluk ve obsesif inançlar. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 13(2).

Kring, A., Johnson, S., Davison, G., Neale, J. (2019).  Anormal Psikoloji (12. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık

Sayar, K., Uğurad, I. K., & Acar, B. (1999). Obsesif kompulsif bozuklukta fenomenoloji. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 9(3), 142-147.

Toptaş, B. (2019). Kuramsal Çerçeveden OKB. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi, 2(3), 94-109.