Terapötik İlişki ve Terapötik İş birliği

Şema Terapide Kullanılan Teknikler

Şema terapiye göre psikopatolojinin oluşmasındaki ana sebep, bireyin özellikle erken çocukluk yaşantısındaki temel ihtiyaçlarının doyurulmamış olmasıdır. Bilişsel davranışçı terapiden türemiş olan şema terapide terapist danışanlarının bu ihtiyaçları ile karşılaşmasını sağlamaktadır. Tedavinin ana amacı kişinin öncelikli karşılanmamış ihtiyacının tanınması, karşılanması ve danışanın bu süreci kendi başına sürdürebilecek yetiyi kazanmasına yöneliktir. Kısacası danışanın uyumsuz şemalarını, modlarını ve baş etme mekanizmalarını uyumluya dönüştürmektir.

Şema Terapide Kullanılan Teknikler-istanbul psikolog,online terapi

  1. Bilişsel Teknikler: Bilişsel teknikler kullanılırken terapistin odağını verdiği konular özellikle danışanın uyum bozucu duygu ve düşünce kalıplarıdır. Danışanın modları/şemaları, şemaların tetikleyicileri ve bunlarla ilgili olarak gelişen duygu, düşünce, bedensel tepkileri hakkında farkındalık sağlaması amaçlanır. Farkındalık ile birlikte terapistin yaptığı çeşitli müdahaleler ile kişinin kendisi, dünya ve gelecek hakkındaki uyum bozucu bilişleri dönüştürülür.

Sınırlı Yeniden Ebeveynlik (Limited Reparenting): Terapist danışanın çocukluğunda maruz kalmış olduğu sağlıksız ebeveyn modlarının sebep olmuş olduğu sağlıksız şemaların tedavisi için bu tekniği kullanabilmektedir. Bu teknikle beraber terapist, danışan için nasıl uygun ve sağlıklı bir ebeveyn olunur göstermek amacı ile o role bürünür ve danışanın sağlıklı bir ilişki ile karşılaşmasına imkan sağlar. Toksik ebeveynlerin neden olmuş olduğu şemalar bu şekilde uyumlu hale getilir. şişli psikolog

Empatik Yüzleştirme (Empathetic Confrontation): Bu teknikle beraber terapist danışanın davranışı ister uyumlu ister uyumsuz olsun onun içinde bulunduğu duruma ve tetikleyicilerine karşı empatik bir duruşla yaklaşır. Danışanın yaşadığı sinir patlamasına karşın onu yargılamaktansa öncelikli olarak onda bu hissi yaratan durumu anlamaya, bu tepkisinin hangi şemalarını tetiklediğini bulmaya çalışır. Bununla birlikte davranışı şema ile ilişkilendirerek danışana duygusal bir geribildirim sağlar. Danışan böylece anlaşılmış ve yargılanmamış hissetmiş olur. mecidiyeköy psikolog

  • Deneyimsel Teknikler: Deneyimsel tekniklerin en yaygın olanları sandalye çalışması/dialogları, görselleştirme ve rol play yapmadır.

Sandalye Çalışması (Chair Dialogues): Bu teknikten yararlanılırken en az iki sandalye kullanılır. Danışan sandalyeler arasında değişim yaparken temsil ettiği roller arasında da değişim yapmaktadır. Örneğin, odada bulunan iki sandalyeden biri danışanın kendisini ötekisi ise annesini temsil ettiğini düşünürsek, danışan hem kendi sandalyesinde oturarak hem de diğer sandalyede oturarak karşılıklı bir konuşma yaratır. Sandalyeler aslında farklı modları temsil etmektedir. Danışan eğer eleştirel bir ebeveyne sahipse hem eleştirilen ve yetersiz hissettirilen çocuk hem de kendini aşırı eleştiren, mükemmelliyetçi yetişkin modları arasında gidip gelir. Bu çalışma ile birlikte danışanın içsel yaşantısı somut bir nitelik kazanır ve baskın şemalar açığa çıkar. levent psikolog

Görselleştirme (Imagery Work/Guided Imagery): Bu teknik terapistin danışan herhangi bir an veya deneyimi aklında canlandırması ile karakterizedir. Örneğin terapist danışana çocukluğuna dair aklına gelen bir anı canlandırmasını söyler. Danışan aklına gelen o sahneyi sanki şu an deneyimliyormuşcasına sesli bir şekilde tanımlar. Böylece danışanın duyguları somut hale gelir. Terapist yönlendirme yapmadan danışanın o anı yaşamasını izler. Bu teknik serbest çağrışım gibi danışanın aklına gelen düşünceleri ve hislerini söylemesinden oldukça farklı bir tekniktir. Danışan içinde hareket edebildiği, tepki verebildiği bir deneyimin içinde gibidir. Danışanın aklına gelen bu anı şema terapiye göre danışanın şemaları ve dolayısı ile danışanın mevcut problemi ile ilişkilidir. Bu yüzden danışana o anı tekrar canlandırmasının sağlanması demek danışanın daha sağlıklı bir şekilide o anı deneyimleyebilmesi de demektir.

  • Davranışsal Teknikler: Davranışsal tekniklerde amaç kişinin uyumsuz davranış paternini kırmak ve daha uyumlu bir davranış geliştirmesini sağlamaktır. Bu alternatif sağlıklı davranışlar geliştirerek, seans sırasında yapılan rolplaylerle beraber danışanın çeşitli durumlara karşı hazırlık yapması sağlanarak ve davranışsal ödevler verilerek yapılır. Bu teknik davranışsal patern kırma (behavioral pattern-breaking) olarak adlandırılır.

Hamide Güven

Referans

Young, J. E., Klosko, J. S., Weishhar, M. E., Soylu, T. V., & Özakkaş, T. (2009). Şema terapi; terapistin rehberi. Litera yayıncılık.

Rafaeli, E., Bernstein, D. P., & Young, J. (2013). Şema terapi: ayırıcı özellikler

Facebook
Twitter
LinkedIn
Telegram
Yorumlar