Beynin Yarısyla Hayatta Kalma :Phıneas Gage vakası

1848 yılında ABD’nin Vermont eyaletinde, bir demiryolu ustabaşısı olan Phineas Gage, kayaları patlatmak üzerine olan işinde çalışıyordu. Öncelikle patlatılması gereken kayaları deliyor, sonrasında elindeki demir çubuğu kullanarak dinamitleri içeri yerleştiriyor ve bu şekilde dinamitleri patlatıyordu. Bir gün dinamiti demir çubuğuyla bastırırken dinamit bir kaza sonucu aniden patlayınca 6,5 ​​kg ağırlığındaki demir çubuk dışarı fırlayarak Phineas Gage’in yüzünün yanından girip sol gözünün arkasından geçti ve kafasının üzerinden çıktı.

Bu noktada, beynin frontal bölgesi ağır hasar gördü. Kaza sırasında Gage yere savrulur fakat bilinci açıktır. Beyninin önemli bir bölümünü kaybetmesine rağmen hayatta kalır. Gage sadece hayatta kalmakla kalmadı, dakikalar içinde normal şekilde yürüdü ve sohbet etti. Tek acil sonuç, sol gözde görme kaybıydı. Gage birkaç gün sonra iltihap kapar ve yarı komaya girer. Ölümü beklenirken Phineas Gage iyileşir.

istanbul psikolog,beşiktaş psikolog,şişli psikolog,online terapi,online psikolog,en iyi psikolog,tavsiye psikolog,psikolog ücretleri,istanbul psikolog çağrışım

Kazadan sonra da Gage ellerini eskisi gibi ustalıkla kullanabiliyor ve yürüyebiliyordu. Konuşma ve dil becerilerinde de kayda değer bir aksama görülmemişti. Ancak zaman geçtikçe etrafındakiler, Phineas Gage'in kişiliğini önemli ölçüde değiştiğini fark ettiler. Kazadan önce sorumluluk sahibi, terbiyeli, ölçülü, enerjik, çalışkan ve becerikli olan Gage, kazadan sonra bambaşka biri olmuştu. Kaba, ahlaki değerlerden yoksun, şiddet yanlısı, tahammülsüz, tutarlı gelecek planları olmayan, verilen öğütleri dinlemeyen ve hiçbir konuda rasyonel karar veremeyen biri olmuştu.

Pheneas Gage’in tedavisini en başından beri takip eden Dr. Harlow, Gage hakkında 1848’de oluşturduğu raporda şunları belirtmiştir: “Fiziksel olarak iyi, başı ağrımıyor ama tarif edemediği bir tuhaflık hissettiğini söylüyor. Kazadan önce onu en verimli ve çalışkan çalışan olarak gören patronu, kazadan sonra işini geri vermiş fakat kısa bir süre sonra kişilik değişikliği nedeniyle Gage'i kovmuş. Sanki insani ve hayvani nitelikleri arasındaki denge kaybolmuştu. Zihinsel kapasitesi ve ortaya koydukları bir çocuk düzeyindeyken, hayvani duyguları bir yetişkin düzeyinde görülüyor.” Phineas Gage yaşadığı kazadan 12 yıl sonra vefat etmiştir. Phineas Gage'in ölümünden sonra Dr. Harlow, Gage'in ailesinin onayıyla kafatasını ve demir çubuğunu aldı. Şimdi Harvard Üniversitesi'nin Warren Anatomi Müzesi'nde sergileniyorlar.

Peki Phineas Gage’in yaşadığı bu kaza ve kaza sonrası deneyimleri neden bilim dünyası için önemli?  Gage'in dikkat, algı, hafıza, dil ve zeka gibi yetenekleri kazadan sonra bozulmasa da kişiliğinde ve sosyal hayatında sorunların baş gösterdiği görülmüştür. Spesifik olarak, prefrontal korteksin gelecek için plan yapma, öğrenilmiş sosyal kurallara göre hareket etme ve nihai olarak insanın hayatta kalmasına fayda sağlayacak kararlar alma ve uygulama becerisiyle ilgili olduğu sonucuna ulaşılmasına yol açmıştır. Özetlersek, Gage'in durumu, beynin ön lobunun kişilik gelişiminde ve çeşitli zihinsel işlevlerde önemli bir rol oynadığını ortaya koydu. Phineas Gage vakasından sonra kafa travması sonrası kişilik ve davranış değişiklikleri incelenmiş ve Dr. Harlow bunu Frontal Lob Sendromu (FLS) olarak nitelendirmiştir.

Psikolog Çiğdem Başyurt

KAYNAKÇA

Üngüren, E. (2015). Beynin nöroanatomik ve nörokimsayal yapısının kişilik ve davranış üzerindeki etkisi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 7(1).

ORAK, D. DAVRANIŞIN NÖROBİYOLOJİK TEMELLERİ.

Beynin Yarısyla Hayatta Kalma :Phıneas Gage vakası

Beynin Yarısyla Hayatta Kalma :Phıneas Gage vakası

Beynin Yarısyla Hayatta Kalma :Phıneas Gage vakası

Beynin Yarısyla Hayatta Kalma :Phıneas Gage vakası

Beynin Yarısyla Hayatta Kalma :Phıneas Gage vakası

istanbul psikolog,beşiktaş psikolog,şişli psikolog,online terapi,online psikolog,en iyi psikolog,tavsiye psikolog,psikolog ücretleri,istanbul psikolog çağrışım