Travmadan Kaçış

Travma, kişilerin günlük rutinini, anlamlandırma süreçlerini bozan, dehşet, kaygı, paniğe neden olan psikolojik yaşantıdır.  Bir olay, fiziksel ya da ruhsal açıdan kişinin bütünlüğünü bozan bir tehlike olarak algılandığında ve çaresizlik, dehşet gibi yoğun duygular yaşandığında travmatik olur. Buna deprem, ameliyat, bir ölüme şahitlik etmek gibi tek seferlik ani olayların yanında kişinin tekrar tekrar maruz kaldığı istismar, taciz, ihmal, şiddet, savaş gibi durumlar da neden olabilir. Travmanın sebepleri kadar sonuçları da insanlarda farklı yaşanır. Genellikle yetişkinlikte yaşanan travmaların etkileri nispeten daha sınırlı olsa da çocukluğumuzda uzun süre, tekrarlı olarak maruz kaldığımız travmatik olaylar yetişkinlikte kronik ruhsal hastalıklara neden olabilir. Bu travmatik tepkilerden biri dissosiyatif tepkilerdir.

Dissosiyasyon, kişinin bedeninden, duygularından, çevresinden ayrılma, bir bölünme halidir. Stresli durumlarda hepimiz küçük dissosiyasyonlar yaşayabilmekteyiz. Evin yolunu unutabilir, anlık olarak çevreye yabancılaşma yaşayabilir, zihnimizi bir türlü odaklanmak istediğimiz şeye veremeyebilir ya da kendimizi bütünüyle işimize vererek zamandan ve çevremizden soyutlanabiliriz.

Dissosiyasyon, travmatik durumların içindeyken bizi koruyucu bir işleve sahiptir. Kişinin psikolojisinin kaldıramayacağı bir duruma karşılık benliğin kendini koruma mekanizmasıdır. Savaşta yaralandığını hissetmeden mücadeleye devam etmenin ya da tecavüze uğrarken kendini psikolojik olarak korumanın bir yoludur. Ancak travmatik olayın yaşandığı anda acı hissedilmese de yalnızca ertelenmektedir. Acının yoğunluğuyla birlikte dissosiyatif deneyimin yoğunluğu da artar. Bu aynı zamanda travma sonrası stres bozukluğu yaşama ihtimalini yordar. Genellikle travma sonrası stres bozukluğu ve dissosiyasyon birlikte yaşanır.  Yani bir yandan kişiyi anlık olarak korurken daha sonra otomatikleşerek bir tehlike olmadığında kişinin hayatını olumsuz olarak etkilemeye ve muhtemel tehlikeler için bir kişiyi savunmasız bırakmaya başlar. Dissosiyatif bozukluklar pek çok zaman 10 yaş öncesinde başlayan şiddete, aşırı derecede eleştiriye, ihmale uğrama gibi kötü deneyimler sonucu görülür. Özellikle çocukluk döneminde cinsel istismara uğramış kişilerde yetişkinlikteki dissosiyasyonu daha çok görürüz. 

Dissosiyasyonun çeşitli biçimleri vardır. Çocuklarda dissosiyasyonu öfke patlamaları, şiddete başvurma, yalan söyleme, üzgün ruh hali gibi şekillerde görebiliriz. Ergenlerde ise intihar girişimi, uyuşturucu madde kullanımı, bedenine zarar verme gibi sonuçları olabilir. Yetişkinlerde en sık gördüğümüz biçimleri depersonalizasyon ve derealizasyondur. Depersonalizasyon yaşayan kişi bedeninden ayrıldığını, bedenine yabancılaştığını hisseder. Aynada kendilerini tanıyamayabilir, bir süre konuşamayabilir. Derealizasyonda ise çevresinden soyutlandığı, her şeyin sahte görüdüğü, renklerin soluklaştığı gibi bir hisse kapılır. Hafızasında genel olarak bir problem olmamasına rağmen ismini, ne iş yaptığını, ailesini unutabilir. Dissosiyatif füg dediğimiz daha ileri seviyelerde geçmişini tamamen unutup bir başka yerde, kendisine yeni bir kimlik ve yeni bir hayat kurabilir. Çoklu kişilik bozukluğu da dissosiyatif bir deneyimdir. Bu hastalıkta kişiler iki ya da daha fazla kimliğe sahip olurlar. Her kimliğin kendine özgü özellikleri hatta hastalıkları vardır.

Günlük hayatta dissosiye olduğumuzda yaşadığımız âna geri dönebilmek için uygulanabilecek bazı teknikler vardır. Dikkatimizi duyularımıza, nefesimize vermek, bir nesne seçerek ihtiyaç duyduğumuzda onu tutmak ve bu nesneyle zaman arasında bağlantı kurmak işe yarayabilir. Dissosiyatif bozuklukları doğrudan tedavi eden bir ilaç grubu yoktur. Ancak terapi, çoklu kişilik bozukluğu da dahil olmak üzere dissosiyatif bozukluklar için oldukça etkili bir yoldur.

Disosiasyonla Nasıl Baş Edilir?. Prof.Dr. Kemal SAYAR. (n.d.). https://kemalsayar.com/haftanin-yazisi/disosiasyonla-nasil-bas-edilir

Doç. dr. Ozan Pazvantoğlu: DİSSOSİYATİF Bozukluklar. Doç. Dr. Ozan Pazvantoğlu | DİSSOSİYATİF BOZUKLUKLAR. (n.d.). http://www.ozanpazvantoglu.com/ruhsal-bozukluklar/dissosiyatif-bozukluklar

Prof.dr.Vedat şar. (2015, August 21). Travma ve Dissosiyasyon Nedir?: Prof.Dr.Vedat Şar | Psikiyatrist. https://www.vedatsar.com/travma-ve-dissosiyasyon-nedir/

Travmadan Kaçış,depersonalizasyon ,derealizasyondur,Depersonalizasyon,öfke,şiddet

istanbul psikolog,şişli psikolog,beşiktaş psikolog,online terapi,online psikolog,en iyi psikolog,psikolog ücretleri,ücretsiz psikolog,istanbul tavsiye psikolog,psikolog randevu,psikolojik destek,psikolojik danışmanlık,psikoloji,psikoterapi,psikolog,ünlü psikologlar,başarılı psikologlar,online psikolog tavsiye,erkek psikolog,kadın psikolog,psikolog istanbul,psikolojik rahatsızlıklar,psikolojik ilk yardım,psikolojik test,psikohelp,mecidiyeköy psikolog