Bipolar bozukluk bir diğer adıyla iki uçlu duygu durum bozukluğu, iki ayrı hastalığın, mani ve depresyon, bir araya gelmesiyle tanımlanan bir hastalıktır. Maniyi aşırı taşkınlık ve normalin üzerinde enerjik olma hali olarak kısaca tanımlarken depresyon için aşırı bir çökkünlük halinden bahsedebiliriz. Bu iki hastalığın alevlenmesi ve yatışması şeklinde seyreden bipolar bozukluk, tedavi edilebilen bir hastalıktır. Bozukluğun kendisini göstermediği zamanlarda hasta tamamen normaldir. Bazen günlük yaşamı etkileyen kalıntıların kalması mümkün olsa da çoğunlukla tedavi gören kişiler “iyilik” hallerini koruyabilirler. Hastalığın görülme sıklığı toplumlar arası fark göstermekle birlikte genel olarak %2-3 civarında görülmekte ve kadınlar ve erkekler arasında eşit dağılım göstermektedir. 

Bunların yanında iki uçlu duygu durum bozukluğu ile ilgili bazı yanlış anlaşılmalarda mevcut. Yazımızın devamında bu doğru bilinen yanlışlardan veya yanlış anlaşılan durumlardan bahsedeceğim. 

Bipolar bozukluğu olan kişiler sürekli dengesizdir! 

Yanlış anlaşılan durumların başında bipolar bozukluğa sahip kişilerin tamamen dengesiz ve çoğunlukla mani döneminde oldukları düşüncesi geliyor diyebiliriz. Bu duygu durum bozukluğunda kişi gün içinde bile değişen modlar gösterebilir. Fakat depresyon ve mani atakları arasında çoğunlukla aylar hatta bazen seneler boyunca ayrık olabilirler. Hastalar bu aralarda dengelidirler ve genellikle bir şikayetleri olmaz. 

Lityum tuzunun eksikliği hastalığa sebep olur! 

Lityumun bipolar hastalarda duyguları düzenleme amacıyla kullanılan ve bilinen en etkili ilaç olmasının yanında eksikliğinin hastalığa sebep olduğunu söylemek doğru değildir. İdeal şartlarda insan vücudunda bulunmayan lityumun eksikliği de doğal olarak söz konusu değildir ve herhangi bir hastalığın oluşmasına sebebiyet vermeyecektir.  

Bu hastalığa sahip kişiler “normal” işlerde çalışamazlar 

Uygun tıbbi bakım ve iyi bir destek ile bipolar bozukluğu olan kişilerin %75’inden fazlası çalışıp ve başarılı olabilir. 

20’li yaşlardan önce bipolar bozukluk tanısı alınamaz! 

Bipolar teşhisi her ne kadar çoğunlukla 20-25 yaş civarında konulsa da bu çocukların iki uçlu duygu durum bozukluğu tanısı alamayacakları anlamına gelmez. Çocuklarda erişkin bireylerin aksine gün içinde çok sık ve hızlı bir şekilde duygu değişimleri gözlemlenebilir hatta bazı durumlarda bu iki durum, mani ve depresif mod, birlikte gözlemlenebilir. Mani yani coşkun ruh hali erişkinlerin aksine daha çok sinirlilik ve öfke şeklinde kendisini gösterir. Okul sorunları sık sık yaşanabilir. Ve yine yetişkin bireylere göre çocuklarda bipolar bozukluk tanısının teşhis edilmesi çok daha zordur. 

Bunların yanında... 

Bipolar bozukluğun sebebi tam olarak hala bilinmemektedir. Ancak biyolojik ve genetik yatkınlığın önemli bir payı olduğu ve çevresel pek çok etkene bağlı olarak kendisini gösterdiği bilinmektedir. 

Bu sebeple de bipolar bozukluğu olan kişinin çocuğunda %100 hastalık görülecek diye bir kural yoktur. Hastalık tek başına soyaçekim ile açıklanamaz. 

Stres ve zorlu yaşam şartları hastalığın tetiklenmesine sebebiyet verebilir fakat bu kişinin hastalığı ile doğrudan bağlantılı değildir.  

Hastalığın tedavisi ağırlıklı olarak ilaçlarla düzenlenmektedir. Ve kullanılan ilaçlar aniden kesilmemeli veya kullanımı aksatılmamalıdır. Bu hastalığın alevlenmesine sebep olacaktır. 

Ve en önemlisi ise bipolar bozukluk ve diğer pek çok zihinsel hastalık da fiziksel rahatsızlıklar kadar önemlidir ve tedavi edilmelidir. Zihinsel bir rahatsızlığa sahip olmak olmak kimsenin suçu, eksikliği, karakter zayıflığı ya da hatası değildir...  

Psk. Elif Aksar