İnsan ne için yaşar? Yaşamın temel amacı nedir? Kişisel gelişimin sonu var mıdır? Tüm bu sorular için uzunca bir süre cevaplar aranmaya çalışılmış. Mesela çok sayıda filozof insan için en önemli değerin ve nihai amacın mutluluk olduğunu söylemiştir. Ancak mutluluk da tanımlanması güç ve oldukça bireysel bir olgu değil midir? Aslında burada bir iyi olma halinden bahsetmiyor muyuz? Psikolojik iyi oluşun ile mutluluk, yaşam doyumu ile ilişkili bulunan yüzlerce çalışma mevcuttur. Hatta depresyon ile negatif ilişkili olduğu bulgulara rastlanmaktadır. Kişinin her yönüyle kendini kabulü, olumlu ilişkiler kurabilme yetisi, yaşamının anlam ve amaçlar içermesi, kişisel gelişime açıklığı, özerklik/bağımsızlığı psikolojik iyi oluşudur.

Burada bahsedilen iyi olma hali ile mutluluk haz odaklı bir yaşam değildir elbette. İnsanın yaşamın bütün sorumluluklarını alabilmesi, tercihlerinin sonuçlarını kabul etmesinin psikolojik iyi oluşu konusunda önemli olduğunu vurgulanmaktadır. Psikolojik iyi oluş ise bireyin tam işlevde bulunmasına ve çevresiyle ilişkilerine vurgu yaparak bireyin hem iç hem de dış dünyasıyla ilgilenmektedir. Psikolojik iyi oluş, yaşamda karşı karşıya kalınan anlamlı amaçları sürdürme, kişisel gelişim ve diğerleri ile nitelikli ilişkiler kurma ve yönetme olarak tanımlanmıştır.

Bunları biliyor muydunuz?

• Psikolojik iyi oluş düzeyleri yüksek olan bireylerin düşük olanlara kıyasla daha işlevsel bir hayat yaşadıkları düşünülmektedir.
• Eş desteği faktörü iyi oluş üzerinde doğrudan etkisi olan önemli bir faktördür. Eşi tarafından desteklenen evli kişilerin depresyon riskinin daha düşük olduğunu göstermektedir.
• Evlilik ilişkisi bozuldukça iyi oluşun da bozulduğu görülmektedir.
• Kaçınan bağlanma tarzına sahip bireylerin güvenli bağlananlara kıyasla iyi oluş düzeyinin düşük olduğu saptanmıştır.
• Sahip olunan değerler arttıkça psikolojik iyi oluş düzeylerinin de artar.
• Psikolojik iyi oluşu iyi bir düzeyde olan kişiler pozitif yeniden gözden geçirme stratejisini kullanabilmektedirler.
• Psikolojik iyi oluşu iyi bir noktada bulunan kişilerin daha net bir yaşam amacına sahip oldukları bulunmuştur.
• Sıklıkla duyguları bastırman bireylerin psikolojik iyi oluş düzeyleri oldukça düşüktür.
• Sürekli kaygının bireyin iyi oluş düzeyi üzerinde olumsuz etkisi kolayca görülür.

Psikolog Süreyya ÇALIK