Trikotillomani(Saç Yolma)Nedir/istanbul psikolog,online psikolog

Trikotillomani, kişinin tekrarlayıcı olarak ve belirgin saçsız alanlar oluşturacak şekilde saçlarını yolmasıdır. Trikotillomani kavramı, ilk olarak 1889 yılında dermatolog Hallopeau tarafından bir çocuktaki saç yolma davranışını tanımlamak için kullanılmış ve Yunanca saç (trich), yolma (tillo) ve hastalık derecesinde dürtü (mania) kelimelerinin birleşiminden oluşur.

DSM-IV-TR’de trikotillomani bir dürtü kontrol bozukluğu olarak sınıflandırılmış; ve şöyle tanımlanmıştır: “kişinin saçını tekrarlayıcı biçimde yolması ile belirgin derecede saç kaybı oluşması, kişinin saç yolma öncesinde ya da bu davranışa karşı koyma girişiminde bulunduğu sırada giderek artan bir gerginlik duyumu olması, saç yolarken haz alma, doyum bulma ya da rahatlama sağlaması”.

Cinsiyetler arası görülme sıklığı tartışmalıdır. Çocukluk döneminde her iki cinsiyette eşit görüldüğü, erişkin dönemde ise kadın cinsiyetinin baskın olduğunu bildiren ya da her iki cinste eşit görüldüğünü bildiren çalışmalar vardır.

DSM-IV-TR’de trikotillomani dürtü kontrol bozukluğu olarak sınıflandırılmıştır demiştik ancak bu sınıflama üzerindeki tartışmalar sürmektedir. Trikotillomaninin obsesif kompulsif bozukluklar (OKB) spektrumunda olduğu, bir tür davranışsal bağımlılık olduğu, bağımlılık davranışı özellikleri gösterdiği ileri sürülmektedir. Daha detaylıca söylersek : Trikotillomanideki saç yolmanın kompulsif doğası, yolma dürtüsüne gösterilen direnç, dürtüyü kontrol etmenin zorluğu, aşırı, istemsiz ritüellerin varlığı, hastalardaki gerginlik, huzursuzluk, sıkıntı gibi olumsuz duyguların yolma davranışıyla azalması, klomipramine (OKB için kullanılan bir ilaçtır) iyi yanıt vermesi, hastaların aile öyküsünde obsesif kompulsif bozukluğun sık görülmesi nedeniyle obsesif kompulsif bozukluklar spektrumu içinde yer alması gerektiği ileri sürülmüştür.

OKB ile benzerlikleri olduğu gibi farklılıkları da vardır :

Trikotillomanide OKB’de olduğu gibi inatçı tekrarlayıcı düşüncelerin olmaması, kompülsiyonların sıkıntı gidermeye yönelik olmasına karşın yolma davranışının çoğu kez heyecan ya da haz verici bulunması, yolmanın yoğun bir anksiyete ya da obsesyona yanıt olmaması onu OKB’den ayıran özelliklerdir.

Trikotillomaninin psikopatolojik özelliklerinin bir kısmının OKB özellikleri ile açıklanabilmesine karşın bazı özelliklerinin bağımlılık alanındaki kavramlar ile daha iyi açıklanabileceği bildirilmiştir. Trikotillomanili hastaların büyük bir bölümü olumsuz sonuçlarına rağmen saç yolmaya devam etmekte ayrıca yolma kontrolünü güç bulmakta ve saç yolma için güçlü bir istek hissetme ve bunu yaparken haz alma gibi bağımlılık davranışının ana özelliklerini sergilemektedirler.

• Ne zaman başlar?

Trikotillomani genellikle erken ergenlik döneminde (12-13 yaş) başlar. Trikotillomani seyri sırasında hastalar yolma davranışını kontrol etmeye çalışırlar. Ve yolma davranışını zaman zaman tama yakın kontrol ederler ama bu kontrol genellikle kalıcı olmaz.

Ne yaptıklarına detaylıca bakalım?

Trikotillomanili hastalar genellikle yolmak için saçta belirli özellikler ararlar. Genellikle tercihleri yolma bölgesinde saçsız alanın çevresi olur. Yeni uzamış, kırılmış, kabalaşmış, kısa, beyazlamış olması saçın yolma için seçilme nedeni olabilir. Saç olan tüm bölgelerde yolma olabilmekle birlikte hem çocuklar hem de erişkinlerde en sık yolma bölgesi saçlı deridir, bunu kaş ve kirpikler izler. Genellikle yolma bir bölgeden başlar, zamanla diğer bölgelere de yayılır.

• Bazen saç sadece yolunmaz..

Yolma davranış kalıbında, yolunan saç hemen çöpe atılabilir, saçla oynanabilir, tamamı ya da kökü gibi bir kısmı ısırılabilir hatta yutulabilir. Yolunan saçın ağza alınması çocuklarda yapılan bir çalışmada %48 oranında bulunmuştur. Saçın bir bölümü ya da tamamının ısırılması ya da yutulması “trikobezoar” oluşumuna neden olabilir. Trikobezoar, bulantı, kusma, karın ağrısı, bağırsak tıkanması, delinmesi, kanama ve anemiye neden olabilir. şişli psikolog

Trikotillomaninin kesin sebepleri halen tam olarak bilinmemektedir. Ancak öne sürülen fikirlere göz atarsak; yaşam olayları açısından bakıldığında saç yolmanın başlamasının; ebevenlerin boşanması, yaşanan bölgeden başka bir yere taşınma, okul değiştirme, fiziksel kötüye kullanım, travma, kayıp, ya da kayıp algısı gibi yaşam olayları ile ilişkili olduğu ileri sürülmüştür. beşiktaş psikolog

Kişinin bu hastalıkla birlikte yaşamındaki değişimlere göz atalım. Yolmanın olumsuz sonuçlarını yakınları ve çevrelerinden saklamak için geliştirdikleri stratejiler kişilerin dış dünya ile olan iletişimlerini sınırlayıp onları yalnızlaştırabilir. Ağır olgularda bu kaçınmalar sosyal izolasyona dönüşebilir. Yolmayı durduramıyor olmaları, yolmanın görünümlerinde yarattığı bozulmalar nedeniyle kişiler utanç ve özgüven kaybı yaşayabilirler. Saklama ve saklanma stratejileri sonucunda oluşan içe kapanma, yolma davranışına harcanan süre, bu davranışın kontrolüne yönelik zihinsel uğraşlar, özgüven kaybı, eklenen komorbid bozukluklar iş, özel ve sosyal alanlardaki işlevselliklerini olumsuz etkiler. mecidiyeköy psikolog

Bu hastalık, genellikle görünüm ve öyküyle kolayca ayırt edilebilmesine karşın diğer saç kaybına neden olan bozukluklarla ayrımının yapılamadığı durumlarda cilt biyopsisi yapılabilir.

DSM 5’e göre tanı ölçütleri şu şekildedir:

Trikotillomaninin Temel Özellikleri: Hastanın sürekli kendi saçını yolması; saçsız bölgelerin oluşması ve bu davranışın kontrol edilmeye çalışılmasıyla sonuçlanır.

Önemli noktalar ise: 1.Süre (tekrarlayan) 2.Sıkıntı veya yeti eksikliği (sosyal, kişisel, iş, eğitim hayatında işlevsellikte bozulma) 3.Ayırıcı tanı (madde kullanımı ve fiziksel bozukluklar, duygudurum bozuklukları, psikotik bozukluklar, beden algısı bozukluğu, OKB, normal düzey taramalar).

DSM-5’e göre; “saç yolmadan önceki gerginlik ve saç yolma sonrasındaki rahatlama” pek çok kişide olsa da tanı için gerekli değildir. Buna ek olarak belirtilir ki; saç yolmanın bu ‘gerilme ve rahatlama’ özelliğini yaşayan hastalar, bu belirtileri yaşamadıklarını söyleyen hastalara göre belki de hastalığın daha ciddi bir aşamasındadırlar.

Trikotillomani tanı ve tedavisinde esas olan klinik görüşme ve gözlemdir. Yolma davranışının analizi; yolma davranışına katılan, tetikleyen, varlığı yolmayı kolaylaştıran ya da zorlaştıran etkenlerin belirlenmesi, hastanın davranışı kontrol etme çabaları, geçmişteki kontrol stratejileri, olguya özgül formülasyonun yapılması amaçlanır; tedavi başarısını değerlendirmek için de kimi ölçümler tekrarlanır. Bu hastalığın tedavisinde kimi ilaçların etkili olduğu da bilinmektedir.

Trikotillomani etkileri sadece fiziksel değil aynı zamanda duygusaldır. Bu dolanmalara, kısıtlamalara ve hatta kalıcı ayrışmaya neden olabilir. Ayrıca dikkat çekmeye, düşük özsaygıya ve hatta  dışlanmışlığa yol açabilir. Trikotillomani ile mücadele  ediyorsanız yardım almak önemlidir.

Ayrıca başkaları tarafından yargılanmaktan veya eleştirmekten korkabilirler.

Psikolog Emine Özlem DELİ

Trikotillomani(Saç

Yolma)istanbul psikolog,şişli psikolog,beşiktaş psikolog,online terapi,online psikolog,en iyi psikolog,psikolog ücretleri,ücretsiz psikolog,istanbul tavsiye psikolog,psikolog randevu,psikolojik destek,psikolojik danışmanlık,psikoloji,psikoterapi,psikolog,ünlü psikologlar,başarılı psikologlar,online psikolog tavsiye,erkek psikolog,kadın psikolog,psikolog istanbul,psikolojik rahatsızlıklar,psikolojik ilk yardım,psikolojik test,psikohelp,mecidiyeköy psikolog,psikolojik test